ဖျဲ ဂါဆန်ဒီ

ဖျဲ ဂါဆန်ဒီ
သိက္ခာတော်ရ; ဖျဲ ဂါဆန်ဒီ
	ဖျဲ ဂါဆန်ဒီ
မွေးဖွား	၂၂ ဇန်နဝါရီ၊ ၁၅၉၂; Champtercier, Provence
ကွယ်လွန်	၂၄ အောက်တိုဘာ၊ ၁၆၅၅ (အသက် ၆၃); Paris
ခေတ်	၁၇ ရာစု ဒဿနခေတ်
ဒေသ	အနောက်တိုင်းဒဿန အဝန်းအဝိုင်း
ဖီလိုဆိုဖီဂိုဏ်း/ကျောင်း (school)	အရစ္စတိုတယ်ဝါဒ; အဲပစ်ခယူးရပ်စ်ဝါဒ; အက်တမ်အယူအဆ; အခြေစိုက်ဒဿန; ပညတ်ဝါဒ ; ရုပ်ဝါဒ; Corpuscularianism; ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဆန္ဒအလျောက်လုပ်ဆောင်မှု;
ဌာန	University of Aix-en-Provence; Collège Royal
အဓိက စိတ်ဝင်စားရာ	ဒဿနယုတ္တိဗေဒ၊ ရူပဗေဒ၊ ကိုယ်ကျင့်တရား
မှတ်သားလောက်သည့် အတွေးအကြံ	Calor vitalis (vital heat)
	သူ့အပေါ်ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုများ အရစ္စတိုတယ်, အဲပစ်ခယူးရပ်စ်;
	သူ၏ဩဇာလွှမ်းမိုးခံ Walter Charleton, Thomas Hobbes, John Locke, Gottfried Leibniz;

ဖျဲ ဂါဆန်ဒီ (ပြင်သစ်: Pierre Gassendi, ပြင်သစ်: [pjɛʁ gasɛ̃di])^[၄] သည် ပြင်သစ် အတွေးခေါ်ဆရာ၊ ကတ်သလစ်ရဟန်း၊ နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင်နှင့် သင်္ချာပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။^[၁]^[၅]^[၆] ၎င်းကို Pierre Gassend ၊ Petrus Gassendi ဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြ၏ ။ ပြင်သစ်ပြည် အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ ဘုရားကျောင်းတွင် အမှုထမ်းခဲ့စဉ် ပဲရစ်မြို့တွင်လည်း ကာလကြာကြာ နေထိုင်ခဲ့ဖူးကာ ယင်း၌ လွတ်လပ်စွာတွေးခေါ်ခြင်း ဉာဏပညာရှင်များ၏ ခေါင်းဆောင်လည်းဖြစ်လေသည်။ တက်ကြွသည့် စူးလမ်းလေ့လာတတ်သော သိပ္ပံဆရာတစ်ဦးဖြစ်သည့် ဂါဆန်ဒီသည် ၁၆၃၁ ၌ မာကျူရီဂြိုဟ်၏ ဖြတ်သန်းခြင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များအကြောင်းကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ လပေါ်ရှိ တွင်းနက်အမည်တစ်ခုကို ဂါဆန်ဒီဟုပင် ၎င်းကိုအစွဲပြု၍ အမည်ပေးထားသည်။

ဒဿနဆိုင်ရာကျမ်းများစွာကို ရေးသားခဲ့သူ ဂါဆန်ဒီ၏ ဒဿနအဆိုပြုချက်အချို့ကို အရေးပါသည်ဟု မှတ်ယူကြပြီး ထိုအဆိုပြုချက်များတွင် တရားသေစွဲမှတ်ခြင်းဝါဒနှင့် အယုံအကြည်ကင်းမဲ့ခြင်းဝါဒတို့ကြား လမ်းတစ်ခုကို ရှာဖွေရန်ကြိုးစားထားလေသည်။ ရစ်ချဒ် ပေါ့ကင်က ဂါဆန်ဒီသည် အစွန်းမရောက်သော အယုံအကြည်ကင်းမဲ့ခြင်းဝါဒနှင့် ကိုယ်တွေ့မျက်မြင် ဒဿနတို့နှင့် ပတ်သက်၍ ခေတ်သစ် သိပ္ပံနည်းကျအမြင်တစ်ရပ်ကို ဖော်ထုတ်ရန် စဉ်းစားသော ပထမဆုံးတွေးခေါ်သူများထဲက တစ်ဦးပါဟု မှတ်ချက်ပြုသည်။ အချို့သော အသိဉာဏ် အယူအဆ ဖြစ်နိုင်ချေများအပေါ်၌ ခေတ်ပြိုင်ပုဂ္ဂိုလ် ဒေးကာ့ (Descartes) နှင့် ကွဲလွဲသော သဘောရှိသည်။ အဲပစ်ခယူးရပ်စ်ဝါဒနှင့် ခရစ်ယာန်အယူအဆကို ညှိနှိုင်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့် လုပ်ငန်းကို လူသိအများဆုံးဖြစ်လေသည်။

ကိုးကား

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ Pierre Gassendi (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
↑ Vere Claiborne Chappell (ed.), The Cambridge Companion to Locke, Cambridge University Press, 1994, p. 56.
↑ Peter Harrison, The Fall of Man and the Foundations of Science, Cambridge University Press, p. 220: "There has been considerable discussion in the secondary literature about the impact of Boyle's theological voluntatism on his approach to natural philosophy."
↑ Léon Warnant (1987)။ Dictionnaire de la prononciation française dans sa norme actuelle (ပြင်သစ်ဘာသာစကားဖြင့်) (3rd ed.)။ Gembloux: J. Duculot, S. A.။ ISBN 978-2-8011-0581-8။
↑ Brundell, B., Pierre Gassendi from Aristotelianism to a New Natural Philosophy, Springer, 1987
↑ Brundell, B., Pierre Gassendi from Aristotelianism to a New Natural Philosophy, D. Reidel Publishing, 1987

ဤ အတ္ထုပ္ပတ္တိ ဆောင်းပါးမှာ ဆောင်းပါးတိုတစ်ပုဒ် ဖြစ်သည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။

[SEP-1] ၁.၀ ^၁.၁ ^၁.၂ Pierre Gassendi (Stanford Encyclopedia of Philosophy)

[:0-2] Vere Claiborne Chappell (ed.), The Cambridge Companion to Locke, Cambridge University Press, 1994, p. 56.

[3] Peter Harrison, The Fall of Man and the Foundations of Science, Cambridge University Press, p. 220: "There has been considerable discussion in the secondary literature about the impact of Boyle's theological voluntatism on his approach to natural philosophy."

[4] Léon Warnant (1987)။ Dictionnaire de la prononciation française dans sa norme actuelle (ပြင်သစ်ဘာသာစကားဖြင့်) (3rd ed.)။ Gembloux: J. Duculot, S. A.။ ISBN 978-2-8011-0581-8။

[5] Brundell, B., Pierre Gassendi from Aristotelianism to a New Natural Philosophy, Springer, 1987

[6] Brundell, B., Pierre Gassendi from Aristotelianism to a New Natural Philosophy, D. Reidel Publishing, 1987

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]