နည်းဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်းဥပဒေ

နည်းဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်းဥပဒေတို့သည် ဥပဒေသဘောသက်ရောက်သော ဥပဒေများဖြစ်သည်။ ဥပဒေတရပ်အား အကောင်အထည်ဖော် ရန်အတွက်ဖြစ်စေ၊ လိုအပ်ချက်အရဖြစ်စေ နည်းဥပဒေ၊ စည်းကမ်းဥပဒေများ ထပ်ဆင့်ထုတ်ပြန်ရသည်၊ အချို့ သောဥပဒေများတွင် တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ခြုံငုံပြီး မပြဋ္ဌာန်းနိုင်သည့် အခါတွင်သော်လည်းကောင်း၊ အသေးစိတ်ကျသည့် လုပ်ငန်းများအတွက်လည်းကောင်း ပင်မဥပဒေအား အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် အလို့ ငှာ လိုအပ်သည့်နည်းဥပဒေများကို ထပ်ဆင့်၍ ထုတ်ရမည်ဖြစ်ပေသည်၊ တနည်းအားဖြင့်ဆိုသော် ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေဟုဆိုရာတွင် နည်းဥပဒေများသည် ဥပဒေများကို ပိုမိုအသေးစိတ် တိကျစွာရုပ်လုံးဖော်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ နည်းဥပဒေများသည် ဥပဒေများကို လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော် ရာ၌ များစွာအရေးပါသည်။ နည်းဥပဒေများတွင် ဥပဒေများ၏ ရည်ရွယ်ချက်ကိုပေါ်လွင်စေရန် အသေးစိတ် ရေး ဆွဲရသည်။ ဥပမာအားဖြင့်- နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေကို နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့က ပြဋ္ဌာန်းပြီးနောက် နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ခြင်း နည်းဥပဒေများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ယင်းနည်းဥပဒေများတွင် နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုအနေဖြင့် မှတ်ပုံတင်ရန်နည်းလမ်းများကိုပြဋ္ဌာန်း၍ ကော်မရှင်ရုံးက လိုက်နာဆောင်ရွက် ရမည့်နည်းလမ်းများကိုလည်း ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ၎င်းပြင် ရွေးကောက်ပွဲဝင်မည့် မှတ်ပုံတင်ထား သော နိုင်ငံရေးပါတီများအား ရွေးကောက်ပွဲနှင့်စပ်လျဉ်းသော အခွင့်အရေးများဖြစ်သော ကော်မရှင်မှ စာအုပ် စာတမ်းများ အခမဲ့ဖြန့်ဝေခြင်း၊ မိမိတို့ပါတီ၏ဝါဒသဘောထား၊ လုပ်ငန်းစဉ်များကို နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့နှင့်ညှိနှိုင်း၍ သတင်းစာ၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြားတို့မှလွှင့်ထုတ်ပေးခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲ နီးလာသောအခါ၊ ရွေးကောက်ပွဲတွင်ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည့်နိုင်ငံရေးပါတီများသည် အခြားပါတီ၊ အဖွဲ့အစည်း၊ ပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့အားထိပါးကာ မမှန်မကန်ပြောဆိုခြင်းမျိုး၊ ဆူပူအောင်လှုံ့ဆော်ခြင်းမျိုးမရှိသော ဝါဒသဘော ထား ကြေညာချက်များကို ရုပ်မြင်သံကြားမှ၊အသံလွှင့်ရုံမှ ပြောဆိုတင်ပြခွင့်များကို ကော်မရှင်က နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့နှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးရန်များပါ ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ အဆိုပါ နည်းဥပဒေများကို ၁၉၈၈ ခု၊ စက်တင်ဘာလ (၂၈)ရက်နေ့တွင် ကော်မရှင်က ပြဋ္ဌာန်းကြေညာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၁၉၇၃ ခုနှစ် စကားရပ်များ အနက်အဓိပါယ်ဖွင့်ဆိုရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၅ (က) (၆) တွင် နည်းဥပဒေ ဆိုသောစကားရပ်တွင် ဥပဒေတရပ်ရပ်ဖြင့်အပ်နှင်းသည့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ကိုသုံးစွဲ၍ ပြုလုပ်သောနည်းဥပဒေ (Rule) နှင့်၊ ဥပဒေတရပ်ရပ်အရ နည်းဥပဒေအဖြစ်ဖြင့်ပြုသော စည်းမျဉ်းဥပဒေ (Regulation) ပါဝင်သည်ဟု ဖွင့်ဆို ထားသည်။ အချုပ်အခြာအာဏါပိုင်နိုင်ငံများ၏ လက်တွေ့ကျင့်သုံးလျက် ရှိသော ဥပဒေပြုခြင်းတွင် ဥပဒေပြုပိုင်ခွင့်အာဏာ (Law-making Power) နှင့် နည်းဥပဒေပြုပိုင်ခွင့်အာဏာ (Rule-making Power) များပါဝင်သည်ကို တွေ့ရှိရ မည်ဖြစ်ပေသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၈၀(၁) တွင်“ဤအခြေခံဥပဒေရှိပြဋ္ဌာန်း ချက်များနှင့်မဆန့် ကျင်စေဘဲ၊ ပါလီမန်ဆိုင်ရာလွှတ်တော်အသီးသီးသည်၊ လွှတ်တော်၏လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် မှုခင်းကိစ္စဆောင်ရွက်မှု တို့ကို စည်းမျဉ်းသတ်မှတ်စေရန် နည်းဥပဒေများ (rules) ကိုပြုနိုင်သည်”ဟုဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ပုဒ်မ-၉၀၌ “ဤအခြေခံဥပဒေရှိ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် မဆန့်ကျင်စေဘဲ ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတွင် ဥပဒေပြု နိုင်သောအာဏာသည်၊ ပါလီမန်၌သာတည်ရှိရမည်။ ခြွင်းချက် သို့ရာတွင် ပါလီမန်၏ အက်ဥပဒေတခုသည်၊ ထိုအက်ဥပဒေနှင့်သဘောကိုက်ညီသော နည်းဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်းဥပဒေများကိုပြုစေရန်၊ ထိုအက်ဥပဒေ တွင် အထင်အရှားဖော်ပြထားသောသူ တဦးဦးအားသော်လည်းကောင်း၊ သို့တည်းမဟုတ်၊ အာဏာပိုင်တဦးဦးအားသော် ၎င်း၊ အခွင့်အာဏာကိုလွှဲအပ်နိုင်သည်။ ထိုနည်းဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်းဥပဒေများမှာ တရားဥပဒေကဲ့သို့ အာဏာရှိရမည်။”ဟု နည်းဥပဒေများ ပြဋ္ဌာန်းကျင့်သုံးခွင့်ကို ဖော်ပြထားသည်ကိုတွေ့ရှိရပေသည်။

ပုဒ်မ၉၀တွင်၊ တဆက်တည်းဆက်လက်၍ပြဋ္ဌာန်းထားသည်မှာ- “သို့ရာတွင် ထိုနည်းဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်း ဥပဒေများကို ပါလီမန်ဆိုင်ရာလွှတ်တော်အသီးသီးသို့၊ ဆက်လက်ကျင်းပ လတ္တံ့သောညီလာခံတွင် တင်သွင်း ရမည်။ ထို့ပြင်အဆိုပါနည်းဥပဒေများအရ၊ သို့တည်းမဟုတ်၊ စည်းမျဉ်းဥပဒေများအရ အရေးယူဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သော အမှုကိစ္စ၏ခိုင်လုံခြင်းကို မထိခိုက်စေဘဲ၊ ထိုနည်းဥပဒေများနှင့်စည်းမျဉ်းဥပဒေများကို တင်သွင်းသည့် နေ့မှစ၍ သုံးလအတွင်းတွင် ပါလီမန်ဆိ်ုင်ရာလွှတ်တော်နှစ်ရပ်လုံး၌ အဆိုတင်သွင်းဆုံးဖြတ်၍ ပယ်ဖျက်နိုင်ရ မည်”ဟုပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ ဤသည်မှာ တဆင့်ခံဥပဒေပြုခြင်းဖြင့် နည်းဥပဒေများပြုပိုင်ခွင့်အာဏာကို အပ်နှင်း ခြင်းခံရသည့် အာဏာပိုင်ပုဂ္ဂိုလ် (သို့) အဖွဲ့အစည်းကပြုလုပ်သည့်နည်းဥပဒေများကို ပါလီမန်ကကြီးကြပ်ထိမ်း ကျောင်းနိုင်သည့်မူကို လိုက်နာကျင့်သုံးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ဤမူကို Legislative control of  legislative power of Administration ဟုခေါ်ပေသည်။

၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၇-အရ “ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့်လည်းကောင်း၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ရေးရာကော်မတီများနှင့်လည်းကောင်း သက်ဆိုင်ရာဥပဒေများ၊ နည်းဥပဒေများ (Rules) နှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း များ (Procedures) ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော် က ပြဋ္ဌာန်းရမည်ဟူ၍ပါရှိသဖြင့် နည်းဥပဒေများကိုလည်း ပြည်သူ့ လွှတ်တော်ကသာလျှင်ပြဋ္ဌာန်းရမည် ဟုဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်ပေသည်။