တိုလုဝိလရုပ်ပွားတော်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
တိုလုဝိလရုပ်ပွားတော်
ခုနစ်၄ - ၅ ရာစု
အမျိုးအစားကျောက်ထွင်းရုပ်တု
တည်နေရာအနုရာဒပူရ

တိုလုဝိလရုပ်ပွားတော် သည် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၊ အနုရာဒပူရမြို့ တည်ရှိသည့် ထိုင်တော်မူဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တစ်ဆူ ဖြစ်သည်။ ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ရုပ်ပွားတော်ကို ၄ ရာစု သို့မဟုတ် ၅ ရာစုက ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ နှမ်းဖတ်ကျောက်ကို ထွင်းထုထားကာ သီရိလင်္ကာရှိ မူလအခြေအနေအတိုင်း ထိန်းသိမ်းထားရှိသည့် အကောင်းဆုံးလက်ရာများထဲမှ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဤရုပ်ပွားတော်သည် သမာဓိရုပ်ပွားတော်နှင့် ဆင်တူသည်။ ရုပ်ပွားတော်၏ အချို့အင်္ဂါရပ်များကို ကြည့်ရှုခြင်းဖြင့် မသုရကျောင်း၏ လွှမ်းမိုးမှုများ ပါရှိနေသည်ကို သိနိုင်သည်။ ယခုအခါ ရုပ်ပွားတော်ကို ကိုလမ်ဘိုအမျိုးသားပြတိုက်တွင် ထိန်းသိမ်းထားရှိသည်။

ပုံပန်းသွင်ပြင်[ပြင်ဆင်ရန်]

တိုလုဝိလဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်သည် သမာဓိရုပ်ပွားတော်တို့နှင့်အတူ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၏ ရှေးခေတ်ကျောက်ပန်းရံများထဲတွင် အကောင်းဆုံးတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။[၁][၂] သီရိလင်္ကာတွင် တွေ့ရှိရသည့် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များထဲတွင် မူလအခြေအနေအတိုင်း အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားရှိသည့် ရုပ်ပွားတော်လည်း ဖြစ်သည်။[၃] နှမ်းဖတ်ကျောက်တုံးတစ်ခုတည်းကို ထွင်းထားသည့် ရုပ်ပွားတော် ဖြစ်သည်။ သမာဓိရုပ်ပွားတော်နှင့် နီးနီးစပ်စပ် ဆင်တူပြီး အနည်းငယ် သေးငယ်သည်။ ရုပ်ပွားတော်တော်သည် အမြင့် ၉ လက်မ (၁.၇၅ မီတာ) ရှိသည်။ ရုပ်ပွားတော်၏ ခြေထောက်များသည် ခွေထားပြီး လက်များသည်လည်း တရားထိုင်နေဟန် ဖြစ်သည်။ dhyana မုဒြာပုံစံ ဖြစ်သည်။ ထိုင်နေသည့် ပုံစံသည် weerasana ဖြစ်သည်။ ပခုံးအကျယ်သည် ၃ ပေ ၅ လက်မ (၁.၀၄ မီတာ)၊ ဒူးခေါင်းနှစ်ခုအကြား အကျယ်သည် ၅ ပေ ၉ လက်မ (၁.၇၅ မီတာ )ရှိသည်။[၄][၅]

ဤရုပ်ပွားတော်နှင့် ခေတ်ကာတူညီသည့် အခြားရုပ်ပွားတော်များ၏ နားသည် ရှည်လျားပြီး တွဲကျနေသည်။ တိုလုဝိလရုပ်ပွားတော်တွင်မူ ထိုကဲ့သို့ မရှိပေ။ နောက်ထပ် ထူးခြားသည့်တစ်ခုမှာ လည်ပင်း၏ အရှေ့ဘက်တွင် အစင်းကြောင်းသုံးခု ဆွဲထားသည်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ Mathura School ၏ လွှမ်းမိုးမှုများ ရှိသည်ကို သိနိုင်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ Chaiya ရှိ Wat Phra Borom That ကျောင်းတော်တွင် တည်ရှိသည့် ထိုင်တော်တူရုပ်ပွားတော်များသည် တိုလုဝိလရုပ်ပွားတော်ကဲ့သို့သော အနုရာဒပူရမှ ရုပ်တုများ၏ လွှမ်းမိုးမှုများတည်ရှိနေသည်။[၅][၆]

သမိုင်း[ပြင်ဆင်ရန်]

သမိုင်းပညာရှင်များက ရုပ်ပွားတော်ကို ၄ - ၅ ရာစုကာလ အနုရာဒပူရနောက်ပိုင်းအချိန်များက ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ [၁][၄]ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Harry Charles Purvis Bell. က အနုရာဒပူရမြို့ရှိ တိုလုဝိလရွာကို ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ တူးဖော်မှုများ ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ ရုပ်ပွားတော်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤရုပ်ပွားတော်သည် အနုရာဒတွင် တွေ့ရှိခဲ့သည့် အကောင်းဆုံးသော သမိုင်းဝင်ပစ္စည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်ဟု Harry Charles Purvis Bell. ဟု ဆိုခဲ့သည်။[၄][၅] နောင်အခါတွင် ရုပ်ပွားတော်ကို ကိုလံဘိုအမျိုးသားပြတိုက်သို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ပြီး ယနေ့ထက်တိုင် ထားရှိခဲ့သည်။ ပြတိုက်သည် ရှေးခေတ်သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၏ အကောင်းဆုံးသော ပန်းပုလက်ရာများ ရှိသည့် နေရာတစ်ခုဟု သတ်မှတ်ထားကြသည်။ ရုပ်ပွားတော်ကို အဆောက်အဦ အဓိကဝင်ပေါက်အရှေ့ဘက်တွင်ပင် သိသာစွာ မြင်တွေ့နိုင်သည်။

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. ၁.၀ ၁.၁ Siriwera၊ W. I. (2004)။ History of Sri Lanka။ Dayawansa Jayakody & Company။ pp. 282, 287။ ISBN 955-551-257-4
  2. Smith၊ Vincent Arthur (1911)။ A history of fine art in India and Ceylon, from the earliest times to the present day။ Oxford: Clarendon Press။ p. 92။
  3. Colombo National Museum။ Department of National Museums, Ministry of Cultural Affairs and National Heritage။ 8 January 2010 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 4 March 2010 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  4. ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ Diganwela၊ T. (1998)။ කලා ඉතිහාසය [History of Art] (Sinhalaဘာသာစကားဖြင့်)။ Wasana Publishers။ p. 23။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)
  5. ၅.၀ ၅.၁ ၅.၂ Sarachchandra၊ B. S. (1977)။ අපේ සංස්කෘතික උරුමය [Cultural Heritage] (Sinhalaဘာသာစကားဖြင့်)။ Silva, V. P.။ p. 119။CS1 maint: အသိအမှတ်မပြုသော ဘာသာစကား (link)
  6. Jacq-Hergoualc'h၊ Michel; Hobson, Victoria (2002)။ The Malay Peninsula: crossroads of the maritime silk road (100 BC-1300 AD), Part 313။ Brill။ p. 146။ ISBN 978-90-04-11973-4