ဆွေးနွေးချက်:ဗင်းနစ်မြို့

ဗင်းနစ်မြို့ကနိုင်ငံရဲ့မြောက်ဘက်ပိုင်းမှာတည်ရှိပြီးရာစုနှစ်၁၄ရာစုလောက်မှာဗင်းနစ်မြို့ဟာဟင်းခတ်အမွှေးကြိုင်ရဲ့ကုန်သွယ်ရာမို့တော်ဖြစ်တယ်တလီသမိုင်းသည် ရှေးခေတ်၊ အလယ်ခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်ခေတ်တို့ကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ရှေးယခင်ကတည်းက၊ ရှေးခေတ် Etruscans၊ Italic လူမျိုးအမျိုးမျိုး (လက်တင်လူမျိုးများ၊ Samnites နှင့် Umbri ကဲ့သို့သော) Celts၊ Magna Graecia ကိုလိုနီနယ်ချဲ့များနှင့် အခြားရှေးဟောင်းလူမျိုးများသည် အီတလီကျွန်းဆွယ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ရှေးခေတ်တွင် အီတလီသည် ရောမတို့၏ မွေးရပ်မြေနှင့် ရောမအင်ပါယာ၏ ပြည်နယ်များ၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ရောမဘုရင်သည် ဘီစီ ၇၅၃ တွင် ဘုရင့်နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဘီစီ 509 တွင် ရောမဘုရင်စနစ်သည် အထက်လွှတ်တော်နှင့် ပြည်သူ့အစိုးရကို ထောက်ခံသည့် ရောမဘုရင်စနစ်မှ ဖြုတ်ချခံရချိန်တွင် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ထို့နောက် ရောမသမ္မတနိုင်ငံသည် အီတလီကျွန်းဆွယ်၏ Etruscans၊ Celts နှင့် ဂရိကိုလိုနီနယ်ချဲ့သမားတို့၏ အသုံးစရိတ်ဖြင့် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ရောမသည် အီတာလစ်လူမျိုးစုများစုပေါင်းသော ဆိုစီယကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရောမသည် အနောက်ဥရောပ၊ အာဖရိကမြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့အနီးကို လွှမ်းမိုးလာခဲ့သည်။ရောမအင်ပါယာသည် အနောက်ဥရောပနှင့် မြေထဲပင်လယ်ကို ရာစုနှစ်များစွာ လွှမ်းမိုးထားခဲ့ပြီး အနောက်တိုင်းဒဿန၊ သိပ္ပံနှင့် အနုပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် တိုင်းတာနိုင်သော ပံ့ပိုးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။စီအီး ၄၇၆ တွင် ရောမမြို့ ပြိုလဲပြီးနောက် အီတလီသည် မြို့ပြနိုင်ငံများနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ မူဝါဒများစွာဖြင့် အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ ကွဲသွားခဲ့သည်။အထူးသဖြင့် Venice နှင့် Genoa တို့သည် သင်္ဘော၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းတို့မှတဆင့် ကြီးကျယ်သော ကြွယ်ဝချမ်းသာလာခဲ့ပြီး အာရှနှင့် အရှေ့ပိုင်းအနီးတွင် ဥရောပ၏ အဓိကသွင်းကုန် ဆိပ်ကမ်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ အရင်းရှင်စနစ်အတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချခဲ့ကြသည်။အလယ်ပိုင်း အီတလီသည် ပုပ်ရဟန်းမင်း၏ လက်အောက်တွင် ရှိနေသော်လည်း အီတလီတောင်ပိုင်းသည် ဘိုင်ဇန်တိုင်း၊ အာရပ်၊ နော်မန် ၊စပိန် နှင့် ဘူဘွန်သရဖူများ ဆက်ခံမှုကြောင့် ပဒေသရာဇ်အဖြစ် တည်ရှိနေခဲ့သည်။အီတလီ လက်ရာများ သည် ခေတ်သစ်ခေတ်အစတွင် လူသားဝါဒ၊ သိပ္ပံပညာ၊ စူးစမ်းလေ့လာရေးနှင့် အနုပညာတို့ကို အသစ်တဖန် စိတ်ဝင်စားလာကာ ဥရောပတိုက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။အီတလီနိုင်ငံများသည် မြေထဲပင်လယ်ပြင်တွင် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့အင်ပါယာများကို ရှာတွေ့ရန် အခွင့်အရေးမရှိသော်လည်း အီတလီနိုင်ငံမှ စူးစမ်းရှာဖွေသူများ (Marco Polo၊ Christopher Columbus နှင့် Amerigo Vespucci အပါအဝင်) သည် အရှေ့ဖျားနှင့် ကမ္ဘာသစ် ဆီသို့ လမ်းကြောင်းအသစ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အင်တုံ။19 ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင်၊ Giuseppe Garibaldi ၏အီတလီပေါင်းစည်းမှုသည် Sardinia ၏နိုင်ငံတော်မှကျောထောက်နောက်ခံပြုသောအားဖြင့်အီတလီလူမျိုး-state ကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။၁၈၆၁ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော အီတလီနိုင်ငံသစ်သည် ခေတ်မီအောင် လျင်မြန်စွာ ခေတ်မီပြီး ကိုလိုနီအင်ပါယာကို တည်ဆောက်ကာ အာဖရိက၏ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် မြေထဲပင်လယ်တစ်လျှောက်ရှိ နိုင်ငံများကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အီတလီတောင်ပိုင်းသည် ကျေးလက်နှင့်ဆင်းရဲပြီး အီတလီလူမျိုးစုမှအစပြုခဲ့သည်။ပထမကမ္ဘာစစ်တွင် အီတလီနိုင်ငံသည် Trento နှင့် Trieste တို့ကို ရယူခြင်းဖြင့် ပေါင်းစည်းမှုကို ပြီးမြောက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်းချုပ်၏ အမှုဆောင်ကောင်စီတွင် အမြဲတမ်းနေရာရရှိခဲ့သည်။အီတလီအမျိုးသားရေးဝါဒီများက ပထမကမ္ဘာစစ်ကို ဖြတ်တောက်ပြီး အောင်ပွဲအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းမှာ အီတလီနိုင်ငံ လန်ဒန်စာချုပ် (၁၉၁၅) က ကတိပြုထားသော နယ်မြေအားလုံးတွင် မရှိသောကြောင့် ယင်းစိတ်ဓာတ်များသည် Benito Mussolini ၏ ဖက်ဆစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ထွန်းကားစေခဲ့သည်။ နာဇီဂျာမနီ နှင့်ဂျပန် အင်ပါယာတို့နှင့်အတူ ဝင်ရိုးတန်းအာဏာများနှင့်အတူ စစ်ရေးအရ ရှုံးနိမ့်ကာ မူဆိုလီနီ၏ ဖမ်းဆီးလွတ်မြောက်ခြင်း (ဂျာမန်အာဏာရှင် အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာ၏ အကူအညီ) နှင့် အီတလီတော်လှန်ရေးတို့ကြားတွင် အီတလီပြည်တွင်းစစ် (ယခု နိုင်ငံတော်က ပံ့ပိုးကူညီမှု၊ မဟာမိတ်များ၏ ပူးပေါင်း သူပုန်) နှင့် အီတလီ ဆိုရှယ်သမ္မတနိုင်ငံဟု လူသိများသော နာဇီ-ဖက်ဆစ် ရုပ်သေးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။အီတလီလွတ်မြောက်ပြီးနောက် ၁၉၄၆ ခုနှစ် အီတလီအခြေခံဥပဒေဆန္ဒခံယူပွဲသည် ဘုရင်စနစ်ကိုဖျက်သိမ်းပြီး သမတနိုင်ငံဖြစ်လာကာ ဒီမိုကရေစီပြန်လည်အသက်ဝင်လာကာ စီးပွားရေးအံ့ဖွယ်ကောင်းမှုကို ခံစားကာ ဥရောပသမဂ္ဂ (ရောမစာချုပ်)၊ နေတိုးနှင့် ခြောက်အုပ်စု (နောက်ပိုင်း G7 နှင့် G20 တို့ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ )။

တလီသမိုင်းသည် ရှေးခေတ်၊ အလယ်ခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်ခေတ်တို့ကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ရှေးယခင်ကတည်းက၊ ရှေးခေတ် Etruscans၊ Italic လူမျိုးအမျိုးမျိုး (လက်တင်လူမျိုးများ၊ Samnites နှင့် Umbri ကဲ့သို့သော) Celts၊ Magna Graecia ကိုလိုနီနယ်ချဲ့များနှင့် အခြားရှေးဟောင်းလူမျိုးများသည် အီတလီကျွန်းဆွယ်တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ရှေးခေတ်တွင် အီတလီသည် ရောမတို့၏ မွေးရပ်မြေနှင့် ရောမအင်ပါယာ၏ ပြည်နယ်များ၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ရောမဘုရင်သည် ဘီစီ ၇၅၃ တွင် ဘုရင့်နိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဘီစီ 509 တွင် ရောမဘုရင်စနစ်သည် အထက်လွှတ်တော်နှင့် ပြည်သူ့အစိုးရကို ထောက်ခံသည့် ရောမဘုရင်စနစ်မှ ဖြုတ်ချခံရချိန်တွင် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ထို့နောက် ရောမသမ္မတနိုင်ငံသည် အီတလီကျွန်းဆွယ်၏ Etruscans၊ Celts နှင့် ဂရိကိုလိုနီနယ်ချဲ့သမားတို့၏ အသုံးစရိတ်ဖြင့် ပေါင်းစည်းခဲ့သည်။ရောမသည် အီတာလစ်လူမျိုးစုများစုပေါင်းသော ဆိုစီယကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရောမသည် အနောက်ဥရောပ၊ အာဖရိကမြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့အနီးကို လွှမ်းမိုးလာခဲ့သည်။ရောမအင်ပါယာသည် အနောက်ဥရောပနှင့် မြေထဲပင်လယ်ကို ရာစုနှစ်များစွာ လွှမ်းမိုးထားခဲ့ပြီး အနောက်တိုင်းဒဿန၊ သိပ္ပံနှင့် အနုပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် တိုင်းတာနိုင်သော ပံ့ပိုးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။စီအီး ၄၇၆ တွင် ရောမမြို့ ပြိုလဲပြီးနောက် အီတလီသည် မြို့ပြနိုင်ငံများနှင့် ဒေသဆိုင်ရာ မူဝါဒများစွာဖြင့် အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ ကွဲသွားခဲ့သည်။အထူးသဖြင့် Venice နှင့် Genoa တို့သည် သင်္ဘော၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းတို့မှတဆင့် ကြီးကျယ်သော ကြွယ်ဝချမ်းသာလာခဲ့ပြီး အာရှနှင့် အရှေ့ပိုင်းအနီးတွင် ဥရောပ၏ အဓိကသွင်းကုန် ဆိပ်ကမ်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ အရင်းရှင်စနစ်အတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ချခဲ့ကြသည်။အလယ်ပိုင်း အီတလီသည် ပုပ်ရဟန်းမင်း၏ လက်အောက်တွင် ရှိနေသော်လည်း အီတလီတောင်ပိုင်းသည် ဘိုင်ဇန်တိုင်း၊ အာရပ်၊ နော်မန် ၊စပိန် နှင့် ဘူဘွန်သရဖူများ ဆက်ခံမှုကြောင့် ပဒေသရာဇ်အဖြစ် တည်ရှိနေခဲ့သည်။အီတလီ လက်ရာများ သည် ခေတ်သစ်ခေတ်အစတွင် လူသားဝါဒ၊ သိပ္ပံပညာ၊ စူးစမ်းလေ့လာရေးနှင့် အနုပညာတို့ကို အသစ်တဖန် စိတ်ဝင်စားလာကာ ဥရောပတိုက်သို့ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။အီတလီနိုင်ငံများသည် မြေထဲပင်လယ်ပြင်တွင် ကိုလိုနီနယ်ချဲ့အင်ပါယာများကို ရှာတွေ့ရန် အခွင့်အရေးမရှိသော်လည်း အီတလီနိုင်ငံမှ စူးစမ်းရှာဖွေသူများ (Marco Polo၊ Christopher Columbus နှင့် Amerigo Vespucci အပါအဝင်) သည် အရှေ့ဖျားနှင့် ကမ္ဘာသစ် ဆီသို့ လမ်းကြောင်းအသစ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ အင်တုံ။19 ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင်၊ Giuseppe Garibaldi ၏အီတလီပေါင်းစည်းမှုသည် Sardinia ၏နိုင်ငံတော်မှကျောထောက်နောက်ခံပြုသောအားဖြင့်အီတလီလူမျိုး-state ကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။၁၈၆၁ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော အီတလီနိုင်ငံသစ်သည် ခေတ်မီအောင် လျင်မြန်စွာ ခေတ်မီပြီး ကိုလိုနီအင်ပါယာကို တည်ဆောက်ကာ အာဖရိက၏ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် မြေထဲပင်လယ်တစ်လျှောက်ရှိ နိုင်ငံများကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အီတလီတောင်ပိုင်းသည် ကျေးလက်နှင့်ဆင်းရဲပြီး အီတလီလူမျိုးစုမှအစပြုခဲ့သည်။ပထမကမ္ဘာစစ်တွင် အီတလီနိုင်ငံသည် Trento နှင့် Trieste တို့ကို ရယူခြင်းဖြင့် ပေါင်းစည်းမှုကို ပြီးမြောက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်းချုပ်၏ အမှုဆောင်ကောင်စီတွင် အမြဲတမ်းနေရာရရှိခဲ့သည်။အီတလီအမျိုးသားရေးဝါဒီများက ပထမကမ္ဘာစစ်ကို ဖြတ်တောက်ပြီး အောင်ပွဲအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းမှာ အီတလီနိုင်ငံ လန်ဒန်စာချုပ် (၁၉၁၅) က ကတိပြုထားသော နယ်မြေအားလုံးတွင် မရှိသောကြောင့် ယင်းစိတ်ဓာတ်များသည် Benito Mussolini ၏ ဖက်ဆစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ထွန်းကားစေခဲ့သည်။ နာဇီဂျာမနီ နှင့်ဂျပန် အင်ပါယာတို့နှင့်အတူ ဝင်ရိုးတန်းအာဏာများနှင့်အတူ စစ်ရေးအရ ရှုံးနိမ့်ကာ မူဆိုလီနီ၏ ဖမ်းဆီးလွတ်မြောက်ခြင်း (ဂျာမန်အာဏာရှင် အဒေါ့ဖ်ဟစ်တလာ၏ အကူအညီ) နှင့် အီတလီတော်လှန်ရေးတို့ကြားတွင် အီတလီပြည်တွင်းစစ် (ယခု နိုင်ငံတော်က ပံ့ပိုးကူညီမှု၊ မဟာမိတ်များ၏ ပူးပေါင်း သူပုန်) နှင့် အီတလီ ဆိုရှယ်သမ္မတနိုင်ငံဟု လူသိများသော နာဇီ-ဖက်ဆစ် ရုပ်သေးနိုင်ငံ ဖြစ်သည်။အီတလီလွတ်မြောက်ပြီးနောက် ၁၉၄၆ ခုနှစ် အီတလီအခြေခံဥပဒေဆန္ဒခံယူပွဲသည် ဘုရင်စနစ်ကိုဖျက်သိမ်းပြီး သမတနိုင်ငံဖြစ်လာကာ ဒီမိုကရေစီပြန်လည်အသက်ဝင်လာကာ စီးပွားရေးအံ့ဖွယ်ကောင်းမှုကို ခံစားကာ ဥရောပသမဂ္ဂ (ရောမစာချုပ်)၊ နေတိုးနှင့် ခြောက်အုပ်စု (နောက်ပိုင်း G7 နှင့် G20 တို့ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ )

HistoryMaps Shop 103.135.217.220 ၀၇:၂၁၊ ၁ ဧပြီ ၂၀၂၄ (UTC)