ကမ္ဘာမြေ သိပ္ပံ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံပညာ (သို့) ဘူမိ သိပ္ပံတွင် ကမ္ဘာဂြိုဟ်နှင့် ဆက်စပ်သော သဘာဝ သိပ္ပံ အားလုံးပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာမြေနှင့် ၎င်း၏လေထု၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ သိပ္ပံပညာ၏ အခွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံကို ဂြိုဟ်သိပ္ပံ၏ ဌာနခွဲတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်သည်။ ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံပညာသည် အဓိကလေ့လာမှုအပိုင်း (၄) ခုပါဝင်သည်။

reductionism နှင့်ဘက်စုံချဉ်းကပ်မှု နှစ်ခုလုံးရှိသည်။ ၎င်းသည် ကမ္ဘာနှင့်၎င်း၏အိမ်နီးချင်းများကိုအာကာသအတွင်းလေ့လာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ စွမ်းအင်နှင့်ဓာတ်သတ္တုအရင်းအမြစ်များကိုရှာဖွေရန်နှင့်ဖွံ့ဖြိုးရန်ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံပညာရှင်အချို့ကသူတို့၏ဂြိုဟ်အသိပညာကိုအသုံးပြုကြသည်။ အခြားသူများကမူလူသားများ၏လုပ်ဆောင်မှု၏သက်ရောက်မှုကိုကမ္ဘာပတ်ဝန်းကျင်အပေါ်လေ့လာမှုနှင့် ကမ္ဘာဂြိုဟ်အားကာကွယ်ရန်ဒီဇိုင်းရေးဆွဲနည်းများကို လေ့လာကြသည်။ လူအချို့က လူတို့အား ဤအန္တရာယ်ရှိသော အဖြစ်အပျက်များကို မဖော်ထုတ်နိုင်သည့် ရပ်ရွာလူထုများအား စီစဉ်ရန် မီးတောင်များ၊ မြေငလျင်များနှင့်ဟာရီကိန်းများကဲ့သို့သော ကမ္ဘာမြေဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များနှင့် ပတ်သက်၍ သူတို့၏ ဗဟုသုတကို အသုံးပြုကြသည်။

ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံတွင်ဘူမိဗေဒလေ့လာခြင်း၊ လီတိုဖာနှင့်ကမ္ဘာ့အတွင်းပိုင်း၏ကြီးမားသောဖွဲ့စည်းပုံအပြင်လေထု၊ ရူပဗေဒ၊ ဓာတုဗေဒ၊ ပထဝီ၊ ဇီဝဗေဒနှင့်သင်္ချာပညာရပ်များမှကိရိယာများကို အသုံးပြု၍ ကမ္ဘာမြေ၏အလုပ်လုပ်ပုံနှင့်တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုကိုအရေအတွက်အားဖြင့်နားလည်ရန်တည်ဆောက်သည်။ ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံပညာသည်ကျွန်ုပ်တို့၏နေ့စဉ်ဘဝအပေါ်အကျိုးသက်ရောက်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်မိုးလေ ၀ သပညာရှင်များကရာသီဥတုကိုလေ့လာပြီးအန္တရာယ်ရှိသောမုန်တိုင်းများကိုစောင့်ကြည့်သည်။ ဇလဗေဒပညာရှင်များသည်ရေကိုလေ့လာပြီးရေကြီးမှုကိုသတိပေးသည်။ ငလျင်ပညာရှင်များသည်ငလျင်များကိုလေ့လာပြီးမည်သည့်နေရာတွင်မည်သည့်နေရာ၌ရောက်ရှိမည်ကိုနားလည်ရန်ကြိုးစားသည်။ ဘူမိဗေဒပညာရှင်များသည်ကျောက်များကိုလေ့လာပြီးအသုံးဝင်သောတွင်းထွက်ပစ္စည်းများရှာဖွေရန်ကူညီသည်။ ကမ္ဘာမြေသိပ္ပံပညာရှင်များသည်တောင်ပေါ်တက်ခြင်း၊ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်စူးစမ်းခြင်း၊ ဂူများမှတဆင့်တွားသွားခြင်း၊ ၎င်းတို့သည်နမူနာများ (ဥပမာ ကျောက်တုံးများ(သို့) မြစ်ရေကဲ့သို့) ကို တိုင်းတာ၊ စုဆောင်းပြီးနောက် ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်များကို ဇယားများနှင့်မြေပုံများတွင် မှတ်တမ်းတင်သည်။