ဂေါ်ရီးလားမျောက်ဝံ

ဂေါ်ရီးလားမျောက်ဝံ
Western Gorilla (Gorilla gorilla)
ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး အဆင့်အတန်း
မျိုးသုဉ်းရန် အန္တရာယ်ရှိ  (IUCN 3.1)
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း
လောက:	Animalia
မျိုးပေါင်းစု:	Chordata
မျိုးပေါင်း:	Mammalia
မျိုးစဉ်:	Primates
မျိုးရင်း:	Hominidae
မျိုးရင်းသေး:	Homininae
မျိုးဇာတ်:	Gorillini
မျိုးစု:	Gorilla I. Geoffroy, 1852
အမျိုးအစား မျိုးစိတ်
Troglodytes gorilla Savage, 1847
Species
Gorilla gorilla Gorilla beringei
distribution of Gorilla
Synonyms
Pseudogorilla Elliot, 1913

ဂေါ်ရီးလားမျောက်ဝံ

ဂေါ်ရီးလားမျောက်ဝံတို့သည် အာဖရိကတိုက် အနောက်ပိုင်း ရှိ တောနက်ရာဒေသများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ ဂေါ်ရီးလား သည် လူနှင့်အတူဆုံးသော မျောက်ဝံမျိုး ဖြစ်သည်။ မျောက်ဝံ မျိုးအားလုံးတွင် ဂေါ်ရီးလားသည် အကြီးဆုံးဖြစ်၏။ ရှားလည်း အရှားပါးဆုံး ဖြစ်သည်။

ဂေါ်ရီးလား၌ အမြီးမရှိ။ ခြေ ၂ ချောင်း၊ လက် ၂ ဖက် ရှိသည်။ မတ်တတ်ရပ်၍သွားနိုင်သည်။ လူ၏ ခြေသည်း၊ လက်သည်းမျိုး ရှိသည်။ ဤသည်တို့ကား လူနှင့်တူသော အချက်များဖြစ်ကြသည်။ သို့ရာတွင် လူနှင့်မတူသောအချက်များ လည်း ရှိသည်။ ဂေါ်ရီးလား၏ ကိုယ်အနေအထားမှာ တုတ်ခိုင် ၍ အချိုးမကျ၊ အရုပ်ဆိုးသည်။ ခြေထောက်များသည် တို၍ လက်များမှာ ရှည်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ခြေဖြင့်လျှောက်သော အခါ သစ်ကိုင်းများကို လက်ဖြင့်အားပြု၍ လျှောက်တတ်သည်။ အမွေးအမှင် ထူထပ်ပေါများသည်။ ရှေးက အာဖရိကတိုက် တောနယ်အတွင်း ခရီးလှည့်လည်သွားလာသူတို့သည် ယင်း တို့ကို ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော လူရိုင်းတစ်မျိုးဟု ထင်မှတ်ခဲ့ကြလေသည်။

အမြင့်ဆုံးသော ဂေါ်ရီးလားသည် ၅ ပေခွဲ၊ ၆ ပေခန့် ရှိ သည်။ ကိုယ်အလေးချိန်ပေါင် ၄ဝဝ မှ ၄၅ဝ ခန့်အထိ ကြီး မားသော ဂေါ်ရီးလားများ ရှိခဲ့ဘူးသည်။ အသားအရေမှာ မည်း နက်၏။ ခြေဖဝါး လက်ဖဝါး၌ အမွေးမပေါက်သော်လည်း ခြေလက်နှင့် တစ်ကိုယ်လုံး၌ ညိုမည်းသော အမွေးကြမ်းများ ဖုံးအုပ်လျက်ရှိသည်။ ဦးခေါင်းမှာ ကြီးသည်။ ကုပ်တိုသည်။ နှာခေါင်းပြား၍ မျက်ခုံး မို့မောက်သည်။ အလွန် ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်သော မျက်နှာထားရှိသည်။ လူနှင့် တွေ့လျှင် ရှောင်ရှား ပြေးလွှားတတ်၏။ သို့သော် စိတ်ထွက်သောအခါနှင့် ရန်စခံရသောအခါမျိုးတွင်မူ အလွန်ပြင်းထန်စွာ ပြန်လည် ရန်မူတတ်သည်။ စိတ်ဆိုးလာသောအခါ ရင်ပတ်ကို လက် ၂ ဖက်ဖြင့် ထု၍ ကျယ်လောင်စွာ အော်ဟစ်တတ်သည်။ ရက်စက် ကြမ်းတမ်းလှသဖြင့် ခြင်္သေ့ ၊ ကျားသစ်၊ ကျား စသော သားရဲ တိရစ္ဆာန်များတို့ပင်လျှင် ယင်းတို့အား အလွယ်တကူနှင့် ရန် မမူဝံ့ကြချေ။

ဂေါ်ရီးယားတို့သည် အလွန်နက်သော တောကြီးထဲဲတွင် တစ်နေရာတည်း၌ အတည်မနေဘဲ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ လှည့်လည် နေထိုင်လေ့ ရှိကြသည်။ မိသားတစုတွင် အထီးကြီးတကောင် အမ ၂ ကောင်၊ ၃ ကောင်နှင့် သားငယ်၊ သမီးငယ်များ ပါဝင် တတ်သည်။ အိပ်ချိန်တွင် အမနှင့် သားသမီးများက သစ်ပင် ပေါ်၌ အိပ်ကြ၍ အထီးက သစ်ပင်ခြေရင်း၌ စောင့်အိပ်လေ့ ရှိကြသည်။ ယင်းသို့၏ အစားအစာများမှာ သစ်သီးသစ်ရွက် များ ဖြစ်ကြလေသည်။

ဂေါ်ရီးလားကို လွယ်ကူစွာ ဖမ်းဆီး၍ မရပေ။ ဖမ်းဆီးရမိ ထားသော ဂေါ်ရီလားတို့သည် များသောအားဖြင့် အသက်ရှည် ရှည် မနေနိုင်ကြချေ။