ဦးခန္တီ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
အရေးမကြီး Bot: Automated text replacement (-ဥာ +ဉာ, -ဥ် +ဉ်, -ုွ +ွု, -ံွ +ွံ, -ှွ +ွှ, -ံု +ုံ, -စျ +ဈ, -သြ +ဩ, -ဪ +ဪ, -၀ိ +ဝိ, -၀ီ +ဝီ, -၀ု +ဝု, -၀ူ +ဝူ, -၀ေ
No edit summary
စာကြောင်း ၁ - စာကြောင်း ၁ -
[[File:U KhanNd.jpg|thumb|ရသေ့ကြီး ဦးခနီ္တ]]
[[File:U KhanNd.jpg|thumb|ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီ]]


ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များကို မြန်မာပြည် အနှံ့ အများအပြား ပြုပြင် မွမ်းမံ တည်ဆောက် ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဦးခနီ္တကား မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၁၂၂၉ ခု၊ ဝါခေါင် လပြည့်ကျော် ၅ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ရမည်းသင်း အနောက်တောင် ရွာသာရွာဂုံး၌ ဖွားမြင်၏။ အဘကား ဦးရွှေလှ၊ အမိကား ဒေါ်ခိုဥတို့ ဖြစ်၏။ (အချို့ကား အမိ၏ အမည်ကို ဒေါ်ကန်ဟု အမှတ်အသား ပြု၏။)
ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များကို မြန်မာပြည် အနှံ့ အများအပြား ပြုပြင် မွမ်းမံ တည်ဆောက် ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီကား မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၁၂၂၉ ခု၊ ဝါခေါင် လပြည့်ကျော် ၅ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ရမည်းသင်း အနောက်တောင် ရွာသာရွာဂုံး၌ ဖွားမြင်၏။ အဘကား ဦးရွှေလှ၊ အမိကား ဒေါ်ခိုဥတို့ ဖြစ်၏။ (အချို့ကား အမိ၏ အမည်ကို ဒေါ်ကန်ဟု အမှတ်အသား ပြု၏။)


== ငယ်ဘဝ==
== ငယ်ဘဝ==
ဦးခနီ္တ၏ ငယ်နာမည်မှာ မောင်းဖိုးမောင် ဖြစ်သည်။ ၁၂၄၉ ခုနှစ်တွင် ရဟန်း အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ရဟန်း ဘွဲ့တော်မှာ ဦးခနီ္တ ဖြစ်၏။ ရဟန်းဝါ ၁၂ ဝါတိုင်တိုင် စာပေ ကျမ်းဂန် များကို သင်ကြား တတ်မြောက် ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၂၆၁ ခုနှစ်တွင် ရသေ့ အသွင်သို့ ကူးပြောင်း သွားသည်။ ရသေ့ အသွင်ဖြင့် ငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ကိုပါး၊ ဆယ်ပါး၊ စသော ဥပုသ် သီလများကို စောင့်ထိန်းရင်း မန္တလေးမြို့ သာခိုတောင်၊ ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ် နေသည်။
ဦးခန္တီ၏ ငယ်နာမည်မှာ မောင်းဖိုးမောင် ဖြစ်သည်။ ၁၂၄၉ ခုနှစ်တွင် ရဟန်း အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ရဟန်း ဘွဲ့တော်မှာ ဦးခန္တီဖြစ်၏။ ရဟန်းဝါ ၁၂ ဝါတိုင်တိုင် စာပေ ကျမ်းဂန် များကို သင်ကြား တတ်မြောက် ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၂၆၁ ခုနှစ်တွင် ရသေ့ အသွင်သို့ ကူးပြောင်း သွားသည်။ ရသေ့ အသွင်ဖြင့် ငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ကိုပါး၊ ဆယ်ပါး၊ စသော ဥပုသ် သီလများကို စောင့်ထိန်းရင်း မန္တလေးမြို့ သာခိုတောင်၊ ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ် နေသည်။


==သာသနာပြု လုပ်ငန်းများ==
==သာသနာပြု လုပ်ငန်းများ==
ရသေ့ ဦးခနီ္တအား တောင်ခွင် သာသနာပိုင် ဆရာတော်ကြီးက 'သာသနာ့ ဟိတ ဓဇ နာယက' ဟူသော ဘွဲ့တံဆိပ်ဖြင့် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ ချီးမြှင့်သည်နှင့် လျော်စွာ ဦးခနီ္တသည် ရွှေမြင်တင်တောင် အဝန်း၌ စေတီ ၄၉ ဆူ၊ ကျောင်းပေါင်း ၃၄ ကျောင်း၊ တန်ဆောင်ပေါင်း ၁၆၊ ရုပ်ပွားတော်ကြီး ၁၅ ဆူ တို့နှင့် အခြား အဆောက်အအုံ များကို ၈ နှစ် ကာလ အတွင်း တည်ဆောက် ခဲ့သည်။ တောင်ပခြုပ် ၌လည်း ချမ်းသာရ စေတီ၊ ဆုတောင်းပြည့် စေတီ၊ ကျိုက်ထီးရိုး စေတီ၊ ကျောက်ဆင် စေတီ တို့ကို တည်ထား ပြုစု ခဲ့သည်။ ၁၂၆၂ ခုနှစ်၌ ပျဉ်းမနား ဆင်ပြုတောင်သို့ ့ကရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ထိုမှ လယ်ဝေးသို့ ့ကရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ဘုရား ပုထိုး အဆောက်အအုံ စသည် များစွာ တို့ကို တည်ဆောက် ခဲ့သည်။
ရသေ့ ဦးခန္တီအား တောင်ခွင် သာသနာပိုင် ဆရာတော်ကြီးက 'သာသနာ့ ဟိတ ဓဇ နာယက' ဟူသော ဘွဲ့တံဆိပ်ဖြင့် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ ချီးမြှင့်သည်နှင့် လျော်စွာ ဦးခန္တီသည် ရွှေမြင်တင်တောင် အဝန်း၌ စေတီ ၄၉ ဆူ၊ ကျောင်းပေါင်း ၃၄ ကျောင်း၊ တန်ဆောင်ပေါင်း ၁၆၊ ရုပ်ပွားတော်ကြီး ၁၅ ဆူ တို့နှင့် အခြား အဆောက်အအုံ များကို ၈ နှစ် ကာလ အတွင်း တည်ဆောက် ခဲ့သည်။ တောင်ပခြုပ် ၌လည်း ချမ်းသာရ စေတီ၊ ဆုတောင်းပြည့် စေတီ၊ ကျိုက်ထီးရိုး စေတီ၊ ကျောက်ဆင် စေတီ တို့ကို တည်ထား ပြုစုခဲ့သည်။ ၁၂၆၂ ခုနှစ်၌ ပျဉ်းမနား ဆင်ပြုတောင်သို့ ကြွရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ထိုမှ လယ်ဝေးသို့ ကြွရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ဘုရား ပုထိုး အဆောက်အအုံ စသည် များစွာ တို့ကို တည်ဆောက် ခဲ့သည်။




ထိုနောက် ၁၂၇၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကင်းတောင်ကို ပြုပြင်သည်။ မန္တလေး တောင်ခြေ စန္ဒမုနိ ဘုရားနှင့် သထုံမြို့ ရွှေစာရံ ဘုရား များတွင် ကျောက်ချပ်ရေ ၃၀၀ဝ ကျော်ရှိ ပိဋကတ်တော် အဋ္ဌကထာ များကို ကျောက်ထက် အက္ခရာ တင်ခဲ့သည်။ အခြားသော ဦးခနီ္တ၏ ကောင်းမှု ကုသိုလ်တော်ကား မန္တလေး ကျောက်တော်ကြီး ဘုရား၊ ကုသိုလ်တော် ဘုရား၊ အာနန္ဒာ ဘုရား တို့၌ အာရုဏ်ခံ တန်ဆောင်းများ ၊ အုတ်ဆောင်းတန်းများ၊ ရုပ်ပွားတော်များ တည်ဆောက်ခြင်း၊ တောင်ပြုံး ဆုတောင်းပြည့် စေတီနှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မယ်ဥတောင်၌ စေတီ ပုထိုးများ တည်ခြင်း၊ အမရပူရမြို့ ပုထိုးတော်ကြီး အတွင်းရှိ ခေါင်းလောင်းကြီးနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ စစ်ကိုင်း ဆင်များရှင် ဘုရား ထီးတင်ခြင်း၊ ရွှေစာရံ ဘုရား မွမ်မံခြင်း၊ မေမြို့ ညံတော ဘုရားကြီး၌ ရုပ်ပွားတော်ကြီးများ တည်ခြင်း၊ ပဲခူးမြို့ ရွှေမော်ဓော ဘုရား မှသည် ဟင်္သာကုန်း ဘုရား အထိ စောင်းတန်းနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ဆောက်ခြင်းများ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။
ထိုနောက် ၁၂၇၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကင်းတောင်ကို ပြုပြင်သည်။ မန္တလေး တောင်ခြေ စန္ဒမုနိ ဘုရားနှင့် သထုံမြို့ ရွှေစာရံ ဘုရား များတွင် ကျောက်ချပ်ရေ ၃၀၀ဝ ကျော်ရှိ ပိဋကတ်တော် အဋ္ဌကထာ များကို ကျောက်ထက် အက္ခရာ တင်ခဲ့သည်။ အခြားသော ဦးခန္တီ၏ ကောင်းမှု ကုသိုလ်တော်ကား မန္တလေး ကျောက်တော်ကြီး ဘုရား၊ ကုသိုလ်တော် ဘုရား၊ အာနန္ဒာ ဘုရား တို့၌ အာရုဏ်ခံ တန်ဆောင်းများ ၊ အုတ်ဆောင်းတန်းများ၊ ရုပ်ပွားတော်များ တည်ဆောက်ခြင်း၊ တောင်ပြုံး ဆုတောင်းပြည့် စေတီနှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မယ်ဥတောင်၌ စေတီ ပုထိုးများ တည်ခြင်း၊ အမရပူရမြို့ ပုထိုးတော်ကြီး အတွင်းရှိ ခေါင်းလောင်းကြီးနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ စစ်ကိုင်း ဆင်များရှင် ဘုရား ထီးတင်ခြင်း၊ ရွှေစာရံ ဘုရား မွမ်မံခြင်း၊ မေမြို့ ညံတော ဘုရားကြီး၌ ရုပ်ပွားတော်ကြီးများ တည်ခြင်း၊ ပဲခူးမြို့ ရွှေမော်ဓော ဘုရား မှသည် ဟင်္သာကုန်း ဘုရား အထိ စောင်းတန်းနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ဆောက်ခြင်းများ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။




ယင်းအပြင် မင်းဘူးနယ် ရွှေစက်တော် ဘုရား၌ စေတီ၊ ရုပ်ပွားတော် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် ရွှေဥမင်တောင်၊ သိန္နီမြို့နယ် ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ တန်ဆောင်း၊ ရုပ်ပွားတော်နှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မော်လမြိုင်မြို့ သံလွင် တောင်ရိုးပေါ်၌ ရုပ်ပွားတော်နှင့် တန်ဆောင်း တည်ဆောက်ခြင်း စသည်များ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ သာမန် လူတို့ စိတ်ကူးရန် မဝံ့သည့် အဆောက်အအုံကြီး များကို တောင်ထိပ်များ ပေါ်၌ တည်ဆောက် ရသည့် တာဝန်မှာ ကြီးလေး လှသော်လည်း ဦးခနီ္တ၏ စေတနာ အစွမ်း သတ္တိကြောင့် လွယ်ကူစွာ ပြီးစီး ခဲ့သည်သာ ဖြစ်သည်။
ယင်းအပြင် မင်းဘူးနယ် ရွှေစက်တော် ဘုရား၌ စေတီ၊ ရုပ်ပွားတော် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် ရွှေဥမင်တောင်၊ သိန္နီမြို့နယ် ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ တန်ဆောင်း၊ ရုပ်ပွားတော်နှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မော်လမြိုင်မြို့ သံလွင် တောင်ရိုးပေါ်၌ ရုပ်ပွားတော်နှင့် တန်ဆောင်း တည်ဆောက်ခြင်း စသည်များ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ သာမန် လူတို့ စိတ်ကူးရန် မဝံ့သည့် အဆောက်အအုံကြီး များကို တောင်ထိပ်များ ပေါ်၌ တည်ဆောက် ရသည့် တာဝန်မှာ ကြီးလေး လှသော်လည်း ဦးခန္တီ၏ စေတနာ အစွမ်း သတ္တိကြောင့် လွယ်ကူစွာ ပြီးစီး ခဲ့သည်သာ ဖြစ်သည်။




ထိုစဉ် အခါက ဦးခနီ္တ၏ စေတနာနှင့် လုပ်ငန်းကို မြန်မာနိုင်ငံ တဝန်းလုံး သိရှိ နှစ်သက် ကြသဖြင့် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်မှ စေတနာရှင် များသည် အလှူငွေ များကို ရက်ရောစွာ ထည့်ဝင် လှူဒါန်း ကြသည်။ ဦးခနီ္တ ဆိုလှျင် စိတ်ချစွာဖြင့် သဒ္ဒါ ယုံကြည် ကြသည်။ ဗြိတိသှျ အစိုးရ ကလည်း ဦးခနီ္တအား သွားလိုရာ ရေကြောင်း၊ ကုန်းကြောင်း ခရီလမ်း များကို လွယ်တကူ သွားလာနိုင်ရန် ခွင့်ပြု လက်မှတ်များ ဆက်ကပ် လှူဒါန်း ထားသည်။ ဦးခန္တီ ပြုစု တည်ထားသော ဘုရား ပွဲတော် ပျော်ပွဲ၊ ရွှင်ပွဲများ ကျင်းပလိုက အစိုရ ထံ၌ အမိန့် ခံယူရန် မလိုခြင်း စသော အထူး အခွင့်အရေးများ ကိုလည်း ပေးထားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။
ထိုစဉ် အခါက ဦးခန္တီ၏ စေတနာနှင့် လုပ်ငန်းကို မြန်မာနိုင်ငံ တဝန်းလုံး သိရှိ နှစ်သက် ကြသဖြင့် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်မှ စေတနာရှင် များသည် အလှူငွေ များကို ရက်ရောစွာ ထည့်ဝင် လှူဒါန်း ကြသည်။ ဦးခန္တီ ဆိုလျှင် စိတ်ချစွာဖြင့် သဒ္ဒါ ယုံကြည် ကြသည်။ ဗြိတိသျှ အစိုးရ ကလည်း ဦးခန္တီအား သွားလိုရာ ရေကြောင်း၊ ကုန်းကြောင်း ခရီလမ်း များကို လွယ်တကူ သွားလာနိုင်ရန် ခွင့်ပြု လက်မှတ်များ ဆက်ကပ် လှူဒါန်း ထားသည်။ ဦးခန္တီ ပြုစုတည်ထားသော ဘုရား ပွဲတော် ပျော်ပွဲ၊ ရွှင်ပွဲများ ကျင်းပလိုက အစိုရ ထံ၌ အမိန့် ခံယူရန် မလိုခြင်း စသော အထူး အခွင့်အရေးများ ကိုလည်း ပေးထားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။




ဦးခနီ္တ ကြီးမှူး နှိုးဆော်၍ ပြုလုပ်သည့် ကောင်းမှုများမှာ အလွန်ပင် များပြား လှ၍ တန်ဖိုး ဖြတ်ရန်ပင် မလွယ်ကူ လှချေ။ အချို့က သန်း ၂ဝ ကျော်ဖိုး ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။ အနှစ် ၄ဝ ကျော် အတွင်း မြို့ပေါင်း၂၀၊ ဌာနပေါင်း ၄၇ ဌာန တို့တွင် အမျိုးမျိုးသော အဆောက်အအုံ တို့ကို တည်စိုက်ခဲ့ရာ ဒုတိယ ကမာ္ဘစစ် အတွင်းက ပျက်စီး သွားသော အဆောက်အအုံ အချို့ပင် သိန်း ၂ဝ ကျော် တန်းဖိုးမှျ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။
ဦးခန္တီ ကြီးမှူး နှိုးဆော်၍ ပြုလုပ်သည့် ကောင်းမှုများမှာ အလွန်ပင် များပြား လှ၍ တန်ဖိုး ဖြတ်ရန်ပင် မလွယ်ကူ လှချေ။ အချို့က သန်း ၂ဝ ကျော်ဖိုး ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။ အနှစ် ၄ဝ ကျော် အတွင်း မြို့ပေါင်း၂၀၊ ဌာနပေါင်း ၄၇ ဌာန တို့တွင် အမျိုးမျိုးသော အဆောက်အအုံ တို့ကို တည်စိုက်ခဲ့ရာ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် အတွင်းက ပျက်စီး သွားသော အဆောက်အအုံ အချို့ပင် သိန်း ၂ဝ ကျော် တန်းဖိုးမျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။




ဦးခနီ ္တသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် သာသနာရေး ဆိုင်ရာနှင့် ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များစွာကို ဒေသ အနှံ့အပြား၌ ဦးစီး ဆောင်ရွက် တည်ထား ပေးခြင်းကြာင့် နိုင်ငံနှင့် အဝန်း ထင်ရှား ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မန္တလေးတောင်ကို မွမ်းမံသူ ဖြစ်သောကြောင့် မန္တလေးတောင် ရသေ့ကြီးဟု ပို၍ လူသိ များလာသည်။
ဦးခန္တီသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် သာသနာရေး ဆိုင်ရာနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များစွာကို ဒေသအနှံ့အပြား၌ ဦးစီး ဆောင်ရွက် တည်ထား ပေးခြင်းကြာင့် နိုင်ငံနှင့်အဝန်း ထင်ရှား ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မန္တလေးတောင်ကို မွမ်းမံသူ ဖြစ်သောကြောင့် မန္တလေးတောင် ရသေ့ကြီးဟု ပို၍ လူသိ များလာသည်။


ဦးခန္တီသည် အရပ်အမောင်း ၆ ပေကျော် ရှိသည်။ သေးသွယ်သော မျက်နှာ၊ ဖြောင့်စင်းသော နှာတံ၊ ကျယ်ပြန့်သော နဖူး၊ ရှည်၍ ကားသော နားရွက်၊ ချွန်သော ဦးခေါင်းနှင့် သွယ်ပျောင်းသော လက်တံ ခြေတံများ ရှိသည်။ တည်ငြိမ်သော အသွင်၊ အေးမြသော အမှုအရာများ ရှိသည်။ စကား ပြောရာတွင် ဖြည်းဖြည်းနှင့် အေးဆေးစွာ တလုံးချင်း ပြောလေ့ ရှိသည်။


ဦးခနီ္တသည် အရပ်အမောင်း ၆ ပေကျော် ရှိသည်။ သေးသွယ်သော မျက်နှာ၊ ဖြောင့်စင်းသော နှာတံ၊ ကျယ်ပြန့်သော နဖူး၊ ရှည်၍ ကားသော နားရွက်၊ ခွျန်သော ဦးခေါင်းနှင့် သွယ်ပျောင်းသော လက်တံ ခြေတံများ ရှိသည်။ တည်ငြိမ်သော အသွင်၊ အေးမြသော အမှုအရာများ ရှိသည်။ စကား ပြောရာတွင် ဖြည်းဖြည်းနှင့် အေးဆေးစွာ တလုံးချင်း ပြောလေ့ ရှိသည်။


ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီး အပြီး၌ ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီသည် စစ်ဒဏ်ကြောင့် မိမိ ကောင်းမှုများ ပျက်စီး သည်ကို အသစ် ပြန်လည် ပြင်ဆင် မွမ်းမံ ခဲ့သည်။ ဤသို့ ပြင်ဆင် မွမ်းမံရင်းပင် အဆောက်အအုံ အသစ်များ ကိုလည်း ထပ်မံ တည်ဆောက်ရန် စီမံ စိုင်းပြင်း ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ စီမံ ဆဲ၌ပင် ၁၃၀၇ ခုနှစ် လောက်က စွဲကပ်သော လေငန်း ရောဂါ ဝေဒနာကြောင့် ကိုယ်တခြမ်း အနည်းငယ် သေနေရာမှ ၁၃၁ဝ ပြည့်နှစ် ပြာသို လပြည့်ကျော် ၁၄ ရက် ည အသက် ၈၁ နှစ် အရွယ်တွင် ဥတုဇရုပ် ကလာပ် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသို့ ရောက်သည်။ ရသေ့ကြီး၏ ရုပ်ကလာပ်ကို ၂ နှစ်တိုင်တိုင် ပူဇော် ကန်တော့ ကြ၍ နိုင်ငံတော် အစိုးရက ထောက်ပံ့ အလှူတော်ငွေ ၅၀၀ဝ ကျပ် အရပ်ရပ် ဈာပန အလှူတော် ရန်ပုံငွေများ စုပေါင်းလျက် ၁၃၁၂ ခုနှစ်၊ တပို့တွဲ လဆန်း ၈ ရက်နေ့မှ တပို့တွဲ လပြည့်နေ့ အထိ ခမ်းနား သိုက်မြိုက်စွာ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း ပြုခဲ့ကြ၏။ <ref>၂၀၀၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် စပယ်ဦး စာပေ ဖြန့်ချီရေးက တတိယ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေ ဖြန့်ချိခဲ့တဲ့ ရွှေဥဩ ပြုစုတဲ့ 'တချိန်က ထင်ရှားခဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ'</ref>--[[User:Mayor mt|Mayor mt]] 06:08, 22 မတ် 2010 (UTC)

ဒုတိယ ကမာ္ဘစစ်ကြီး အပြီး၌ ရသေ့ကြီး ဦးခနီ္တသည် စစ်ဒဏ်ကြောင့် မိမိ ကောင်းမှုများ ပျက်စီး သည်ကို အသစ် ပြန်လည် ပြင်ဆင် မွမ်းမံ ခဲ့သည်။ ဤသို့ ပြင်ဆင် မွမ်းမံရင်းပင် အဆောက်အအုံ အသစ်များ ကိုလည်း ထပ်မံ တည်ဆောက်ရန် စီမံ စိုင်းပြင်း ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ စီမံ ဆဲ၌ပင် ၁၃၀၇ ခုနှစ် လောက်က စွဲကပ်သော လေငန်း ရောဂါ ဝေဒနာကြောင့် ကိုယ်တခြမ်း အနည်းငယ် သေနေရာမှ ၁၃၁ဝ ပြည့်နှစ် ပြာသို လပြည့်ကျော် ၁၄ ရက် ည အသက် ၈၁ နှစ် အရွယ်တွင် ဥတုဇရုပ် ကလာပ် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသို့ ရောက်သည်။ ရသေ့ကြီး၏ ရုပ်ကလာပ်ကို ၂ နှစ်တိုင်တိုင် ပူဇော် ကန်တော့ ကြ၍ နိုင်ငံတော် အစိုးရက ထောက်ပံ့ အလှူတော်ငွေ ၅၀၀ဝ ကျပ် အရပ်ရပ် ဈာပန အလှူတော် ရန်ပုံငွေများ စုပေါင်းလျက် ၁၃၁၂ ခုနှစ်၊ တပို့တွဲ လဆန်း ၈ ရက်နေ့မှ တပို့တွဲ လပြည့်နေ့ အထိ ခမ်းနား သိုက်မြိုက်စွာ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း ပြုခဲ့ကြ၏။ <ref>၂၀၀၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် စပယ်ဦး စာပေ ဖြန့်ချီရေးက တတိယ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေ ဖြန့်ချိခဲ့တဲ့ ရွှေဥဩ ပြုစုတဲ့ 'တချိန်က ထင်ရှားခဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ'</ref>--[[User:Mayor mt|Mayor mt]] 06:08, 22 မတ် 2010 (UTC)





၀၅:၀၈၊ ၃၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၁ ရက်နေ့က မူ

ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီ

ဗုဒ္ဓဘာသာ သာသနာရေးနှင့် ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များကို မြန်မာပြည် အနှံ့ အများအပြား ပြုပြင် မွမ်းမံ တည်ဆောက် ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီကား မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၁၂၂၉ ခု၊ ဝါခေါင် လပြည့်ကျော် ၅ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ရမည်းသင်း အနောက်တောင် ရွာသာရွာဂုံး၌ ဖွားမြင်၏။ အဘကား ဦးရွှေလှ၊ အမိကား ဒေါ်ခိုဥတို့ ဖြစ်၏။ (အချို့ကား အမိ၏ အမည်ကို ဒေါ်ကန်ဟု အမှတ်အသား ပြု၏။)

ငယ်ဘဝ

ဦးခန္တီ၏ ငယ်နာမည်မှာ မောင်းဖိုးမောင် ဖြစ်သည်။ ၁၂၄၉ ခုနှစ်တွင် ရဟန်း အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ရဟန်း ဘွဲ့တော်မှာ ဦးခန္တီဖြစ်၏။ ရဟန်းဝါ ၁၂ ဝါတိုင်တိုင် စာပေ ကျမ်းဂန် များကို သင်ကြား တတ်မြောက် ခဲ့ပြီးနောက်၊ ၁၂၆၁ ခုနှစ်တွင် ရသေ့ အသွင်သို့ ကူးပြောင်း သွားသည်။ ရသေ့ အသွင်ဖြင့် ငါးပါး၊ ရှစ်ပါး၊ ကိုပါး၊ ဆယ်ပါး၊ စသော ဥပုသ် သီလများကို စောင့်ထိန်းရင်း မန္တလေးမြို့ သာခိုတောင်၊ ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ ကမ္မဋ္ဌာန်း အားထုတ် နေသည်။

သာသနာပြု လုပ်ငန်းများ

ရသေ့ ဦးခန္တီအား တောင်ခွင် သာသနာပိုင် ဆရာတော်ကြီးက 'သာသနာ့ ဟိတ ဓဇ နာယက' ဟူသော ဘွဲ့တံဆိပ်ဖြင့် ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ ချီးမြှင့်သည်နှင့် လျော်စွာ ဦးခန္တီသည် ရွှေမြင်တင်တောင် အဝန်း၌ စေတီ ၄၉ ဆူ၊ ကျောင်းပေါင်း ၃၄ ကျောင်း၊ တန်ဆောင်ပေါင်း ၁၆၊ ရုပ်ပွားတော်ကြီး ၁၅ ဆူ တို့နှင့် အခြား အဆောက်အအုံ များကို ၈ နှစ် ကာလ အတွင်း တည်ဆောက် ခဲ့သည်။ တောင်ပခြုပ် ၌လည်း ချမ်းသာရ စေတီ၊ ဆုတောင်းပြည့် စေတီ၊ ကျိုက်ထီးရိုး စေတီ၊ ကျောက်ဆင် စေတီ တို့ကို တည်ထား ပြုစုခဲ့သည်။ ၁၂၆၂ ခုနှစ်၌ ပျဉ်းမနား ဆင်ပြုတောင်သို့ ကြွရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ထိုမှ လယ်ဝေးသို့ ကြွရောက်၍ လည်းကောင်း၊ ဘုရား ပုထိုး အဆောက်အအုံ စသည် များစွာ တို့ကို တည်ဆောက် ခဲ့သည်။


ထိုနောက် ၁၂၇၅ ခုနှစ်တွင် ရန်ကင်းတောင်ကို ပြုပြင်သည်။ မန္တလေး တောင်ခြေ စန္ဒမုနိ ဘုရားနှင့် သထုံမြို့ ရွှေစာရံ ဘုရား များတွင် ကျောက်ချပ်ရေ ၃၀၀ဝ ကျော်ရှိ ပိဋကတ်တော် အဋ္ဌကထာ များကို ကျောက်ထက် အက္ခရာ တင်ခဲ့သည်။ အခြားသော ဦးခန္တီ၏ ကောင်းမှု ကုသိုလ်တော်ကား မန္တလေး ကျောက်တော်ကြီး ဘုရား၊ ကုသိုလ်တော် ဘုရား၊ အာနန္ဒာ ဘုရား တို့၌ အာရုဏ်ခံ တန်ဆောင်းများ ၊ အုတ်ဆောင်းတန်းများ၊ ရုပ်ပွားတော်များ တည်ဆောက်ခြင်း၊ တောင်ပြုံး ဆုတောင်းပြည့် စေတီနှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မယ်ဥတောင်၌ စေတီ ပုထိုးများ တည်ခြင်း၊ အမရပူရမြို့ ပုထိုးတော်ကြီး အတွင်းရှိ ခေါင်းလောင်းကြီးနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ စစ်ကိုင်း ဆင်များရှင် ဘုရား ထီးတင်ခြင်း၊ ရွှေစာရံ ဘုရား မွမ်မံခြင်း၊ မေမြို့ ညံတော ဘုရားကြီး၌ ရုပ်ပွားတော်ကြီးများ တည်ခြင်း၊ ပဲခူးမြို့ ရွှေမော်ဓော ဘုရား မှသည် ဟင်္သာကုန်း ဘုရား အထိ စောင်းတန်းနှင့် တန်ဆောင်းများ တည်ဆောက်ခြင်းများ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။


ယင်းအပြင် မင်းဘူးနယ် ရွှေစက်တော် ဘုရား၌ စေတီ၊ ရုပ်ပွားတော် တန်ဆောင်းများ တည်ခြင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ် ရွှေဥမင်တောင်၊ သိန္နီမြို့နယ် ရွှေမြင်တင် တောင်များ၌ တန်ဆောင်း၊ ရုပ်ပွားတော်နှင့် စောင်းတန်းများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ မော်လမြိုင်မြို့ သံလွင် တောင်ရိုးပေါ်၌ ရုပ်ပွားတော်နှင့် တန်ဆောင်း တည်ဆောက်ခြင်း စသည်များ ပြုလုပ် ခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ သာမန် လူတို့ စိတ်ကူးရန် မဝံ့သည့် အဆောက်အအုံကြီး များကို တောင်ထိပ်များ ပေါ်၌ တည်ဆောက် ရသည့် တာဝန်မှာ ကြီးလေး လှသော်လည်း ဦးခန္တီ၏ စေတနာ အစွမ်း သတ္တိကြောင့် လွယ်ကူစွာ ပြီးစီး ခဲ့သည်သာ ဖြစ်သည်။


ထိုစဉ် အခါက ဦးခန္တီ၏ စေတနာနှင့် လုပ်ငန်းကို မြန်မာနိုင်ငံ တဝန်းလုံး သိရှိ နှစ်သက် ကြသဖြင့် အနယ်နယ် အရပ်ရပ်မှ စေတနာရှင် များသည် အလှူငွေ များကို ရက်ရောစွာ ထည့်ဝင် လှူဒါန်း ကြသည်။ ဦးခန္တီ ဆိုလျှင် စိတ်ချစွာဖြင့် သဒ္ဒါ ယုံကြည် ကြသည်။ ဗြိတိသျှ အစိုးရ ကလည်း ဦးခန္တီအား သွားလိုရာ ရေကြောင်း၊ ကုန်းကြောင်း ခရီလမ်း များကို လွယ်တကူ သွားလာနိုင်ရန် ခွင့်ပြု လက်မှတ်များ ဆက်ကပ် လှူဒါန်း ထားသည်။ ဦးခန္တီ ပြုစုတည်ထားသော ဘုရား ပွဲတော် ပျော်ပွဲ၊ ရွှင်ပွဲများ ကျင်းပလိုက အစိုရ ထံ၌ အမိန့် ခံယူရန် မလိုခြင်း စသော အထူး အခွင့်အရေးများ ကိုလည်း ပေးထားခြင်း ခံခဲ့ရသည်။


ဦးခန္တီ ကြီးမှူး နှိုးဆော်၍ ပြုလုပ်သည့် ကောင်းမှုများမှာ အလွန်ပင် များပြား လှ၍ တန်ဖိုး ဖြတ်ရန်ပင် မလွယ်ကူ လှချေ။ အချို့က သန်း ၂ဝ ကျော်ဖိုး ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။ အနှစ် ၄ဝ ကျော် အတွင်း မြို့ပေါင်း၂၀၊ ဌာနပေါင်း ၄၇ ဌာန တို့တွင် အမျိုးမျိုးသော အဆောက်အအုံ တို့ကို တည်စိုက်ခဲ့ရာ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် အတွင်းက ပျက်စီး သွားသော အဆောက်အအုံ အချို့ပင် သိန်း ၂ဝ ကျော် တန်းဖိုးမျှ ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ကြသည်။


ဦးခန္တီသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် သာသနာရေး ဆိုင်ရာနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံ များစွာကို ဒေသအနှံ့အပြား၌ ဦးစီး ဆောင်ရွက် တည်ထား ပေးခြင်းကြာင့် နိုင်ငံနှင့်အဝန်း ထင်ရှား ခဲ့သော ရသေ့ကြီး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မန္တလေးတောင်ကို မွမ်းမံသူ ဖြစ်သောကြောင့် မန္တလေးတောင် ရသေ့ကြီးဟု ပို၍ လူသိ များလာသည်။

ဦးခန္တီသည် အရပ်အမောင်း ၆ ပေကျော် ရှိသည်။ သေးသွယ်သော မျက်နှာ၊ ဖြောင့်စင်းသော နှာတံ၊ ကျယ်ပြန့်သော နဖူး၊ ရှည်၍ ကားသော နားရွက်၊ ချွန်သော ဦးခေါင်းနှင့် သွယ်ပျောင်းသော လက်တံ ခြေတံများ ရှိသည်။ တည်ငြိမ်သော အသွင်၊ အေးမြသော အမှုအရာများ ရှိသည်။ စကား ပြောရာတွင် ဖြည်းဖြည်းနှင့် အေးဆေးစွာ တလုံးချင်း ပြောလေ့ ရှိသည်။


ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီး အပြီး၌ ရသေ့ကြီး ဦးခန္တီသည် စစ်ဒဏ်ကြောင့် မိမိ ကောင်းမှုများ ပျက်စီး သည်ကို အသစ် ပြန်လည် ပြင်ဆင် မွမ်းမံ ခဲ့သည်။ ဤသို့ ပြင်ဆင် မွမ်းမံရင်းပင် အဆောက်အအုံ အသစ်များ ကိုလည်း ထပ်မံ တည်ဆောက်ရန် စီမံ စိုင်းပြင်း ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ စီမံ ဆဲ၌ပင် ၁၃၀၇ ခုနှစ် လောက်က စွဲကပ်သော လေငန်း ရောဂါ ဝေဒနာကြောင့် ကိုယ်တခြမ်း အနည်းငယ် သေနေရာမှ ၁၃၁ဝ ပြည့်နှစ် ပြာသို လပြည့်ကျော် ၁၄ ရက် ည အသက် ၈၁ နှစ် အရွယ်တွင် ဥတုဇရုပ် ကလာပ် ချုပ်ငြိမ်းခြင်းသို့ ရောက်သည်။ ရသေ့ကြီး၏ ရုပ်ကလာပ်ကို ၂ နှစ်တိုင်တိုင် ပူဇော် ကန်တော့ ကြ၍ နိုင်ငံတော် အစိုးရက ထောက်ပံ့ အလှူတော်ငွေ ၅၀၀ဝ ကျပ် အရပ်ရပ် ဈာပန အလှူတော် ရန်ပုံငွေများ စုပေါင်းလျက် ၁၃၁၂ ခုနှစ်၊ တပို့တွဲ လဆန်း ၈ ရက်နေ့မှ တပို့တွဲ လပြည့်နေ့ အထိ ခမ်းနား သိုက်မြိုက်စွာ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း ပြုခဲ့ကြ၏။ [၁]--Mayor mt 06:08, 22 မတ် 2010 (UTC)


ကိုးကား

  1. ၂၀၀၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် စပယ်ဦး စာပေ ဖြန့်ချီရေးက တတိယ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေ ဖြန့်ချိခဲ့တဲ့ ရွှေဥဩ ပြုစုတဲ့ 'တချိန်က ထင်ရှားခဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ'