ပန်ဒါနီ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ပန်ဒါနီ
	စင်စင်နတီ တိရစ္ဆာန်ဥယျာဉ် မှ ပန်ဒါနီ
ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး အဆင့်အတန်း
	; မျိုးသုဉ်းရန် အန္တရာယ်ရှိ (IUCN 3.1)
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း
မျိုးစု:	Ailurus
မျိုးစိတ်:	fulgens
Subspecies
	A. f. fulgens F. Cuvier, 1825; ; A. f. styani Thomas, 1902;
	ပန်ဒါနီ ကျက်စားရာ နယ်မြေ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်

← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်း ပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု

Content deleted Content added

မြင်ကွင်းဝီကီစာသား

Inline

၁၁:၂၉၊ ၂၄ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၉ ရက်နေ့က မူ

ပန်ဒါနီ (အင်္ဂလိပ်: Red panda) သည် ဟိမဝန္တာ တောင်တန်း၏ အရှေ့ခြမ်းနှင့် တရုတ်ပြည် အနောက်ပိုင်းတွင် ကျက်စားသော နို့တိုက်သတ္တဝါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။^[၂]^[၃]^[၄]

ပန်ဒါနီကို ICUN ၏ မျိုးတုံးမည့် အန္တရာယ် အလွန်ကြီးသော တိရစ္ဆာန် စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းထားခြင်း ခံရသည်။ စားကျက်ပျောက်ဆုံးခြင်း၊ တရားမဝင် အမဲလိုက်ခံရခြင်းနှင့် အုပ်စုတွင်းမျိုးပွားခြင်း ဖိအားများကြောင့် သဘာဝတောရိုင်းတွင် ကောင်ရေ တစ်သောင်းထက် နည်းရာမှ ပို၍ရှားပါးလာသောကြောင့် မျိုးတုံးမည့် စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ^[၁]

ပန်ဒါနီ၏ တကိုယ်လုံး ကို နီညိုရောင်အမွေးများ ဖုံးထားပြီး ရှည်လျား၍ အမွေးဖွားသော အမြီးတုတ်တုတ်ရှိသည်။ ရှေ့လက်နှစ်ခြောင်းက နောက်ခြေထောက်များထက် ပို၍တိုသောကြောင့် လေးဘက်သွားရာတွင် ခပ်ကွကွ သွားရသည်။ အိမ်မွေးကြောင်တစ်ကောင် ၏ အရွယ်မျှသာ ရှိသော်လည်း ပိုမိုရှည်လျား သော ကိုယ်ထည်ကြောင့် အလေးချိန်ပို၍ စီးသည်။ သစ်ပင်ပေါ်တွင် အနေများသော သတ္တဝါမျိုး ဖြစ်ပြီး၊ အစာအဖြစ် ဝါးပင်များကို အများဆုံး စားလေ့ရှိသည်။ ငှက်ဥများ၊ ငှက်များ နှင့် အင်းဆက်များကိုလဲ စားတတ်သည်။ တစ်ကောင်တည်း နေတတ်ပြီး၊ နေဝင်ရီတယော အချိန် နှင့် မနက် အာရုံမတက်မီ အချိန်အတွင်း အစာရှာ လှုပ်ရှားသွားလာ တတ်သည်။ နေ့ခင်းတွင် အနားယူအိပ်စက် တတ်သည်။ ပန်ဒါနီ ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ဖြင့် ပန်ဒါငယ်(အင်္ဂလိပ်: lesser panda)၊ ဝံကြောင်နီ(အင်္ဂလိပ်: red bear-cat)၊ ကြောင်ဝံနီ (အင်္ဂလိပ်: red cat-bear) ဟု လည်း ခေါ်ဆိုလေ့ ရှိသည်။^[၅]

ပန်ဒါနီသည် အိုင်လျူရီဒေး(အင်္ဂလိပ်: Ailuridae) မျိုးရင်းမှ အိုင်လျူးရပ်စ် (အင်္ဂလိပ်: Ailurus) မျိုးစု၏ တစ်ခုတည်းသော သက်ရှိ မျိုးစိတ်ဖြစ်သည်။ ဝက်ဝံ မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သော ပန်ဒါဝက်ဝံကြီး နှင့် မျိုးရင်းနီးစပ်မှုမရှိပါ။^[၆]

ကိုယ်အရွယ်အစား

ဦးခေါင်းမှ ကိုယ်အရှည် (အမြီးမပါ) မှာ ၅၀ မှ ၆၄ စင်တီမီတာ (၂၀ မှ ၂၅ လက်မ) ရှိသည်။ အမြီးအရှည်မှာမူ ၂၈ မှ ၅၉ စင်တီမီတာ (၁၁ မှ ၂၃ လက်မ) ရှိပါသည်။ ပန်ဒါနီအထီးတစ်ကောင်၏ ကိုယ်အလေးချိန်မှာ ၃.၇ မှ ၆.၂ ကီလိုဂရမ် (၈.၂ မှ ၁၄ ပေါင်) ရှိသည်။ အမ၏ အလေးချိန်မှာ ၃ မှ ၆ ကီလိုဂရမ် (၆.၆ မှ ၁၃ ပေါင်) ရှိသည်။ အမွေးမှာ နီညိုရောင်ရှိပြီး ရှည်လျားပျော့ပျောင်းသည်။ မျက်နှာတွင်ရှိသော အနက်ရောင်အမှတ်အသားမှာ ၄င်း ၏ ထူးခြားချက် ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် နက်မှောင်သောမျက်ဝန်းတစ်စုံနှင့် နှာခေါင်းတို့သည် ပန်ဒါနီ၏ ထူးခြားမှု ဖြစ်သည်။ ပန်ဒါနီ၏ကိုယ်အရောင်အသွေးသည် ၄င်းတို့ရှင်သန်ကျက်စားရာဒေသတွင် သဘာဝနှင့် ရောထွေးကိုယ်ယောင်ဖျောက်နိုင်သည်။ ထို့အတူ ခြေဖဝါးတစ်စုံကလည်း တုတ်ခိုင်သကဲ့သို့ ခြေသည်းများက လည်း အပင်မြင့်များပေါ်သို့ ကုပ်တွယ်တက်ရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။

တွေ့ရှိရာအရပ်နှင့် ကျက်စားရာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်

ပန်ဒါနီကို ဟိမဝန္တာတောင်တန်းရှိ သမပိုင်းသစ်တောများတွင်သာ တွေ့ရသည်။ နီပေါနိုင်ငံအနောက်ပိုင်းမှသည် အရှေ့ဘက်တွင် တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရသည်။ ပန်ဒါနီကို တွေ့ရသည့် အရှေ့ဘက်စွန်းနယ်နမိတ်မှာ တရုတ်ပြည်၊ ရှန်ရှီးပြည်နယ်ရှိ ကျင်လင်တောင်တန်းများ ဖြစ်သည်။ တိဘက်တောင်ပိုင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အာသံနှင့် ဆစ်ကင် ပြည်နယ်၊ ဘူတန်၊ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၊ တရုတ်ပြည်အနောက်တောင်ပိုင်း တို့တွင်လည်း တွေ့ရသည်။

ကိုးကား

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ Glatston, A. (2015). "Ailurus fulgens". The IUCN Red List of Threatened Species 2015. IUCN. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T714A45195924.en. {{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ Thomas, O.။ "On the Panda of Sze-chuen"၊ London: Gunther, A.C.L.G., Carruthers, W., Francis, W.၊ pp. 251–252။
↑ ^၃.၀ ^၃.၁ Wozencraft၊ W.C. (2005)။ "ကာနီဗိုရာ မျိုးစဉ်"။ in Wilson၊ D.E.; Reeder၊ D.M (eds.)။ ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိသော နို့တိုက်သတ္တဝါမျိုးစိတ်များ: မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်းနှင့် ပထဝီမြေမျက်နှာပြင်ဆိုင်ရာ ရည်ညွှန်းကျမ်း (3rd ed.)။ Johns Hopkins University Press။ pp. 532–628။ ISBN 978-0-8018-8221-0။ OCLC 62265494။
↑ Smith, A. T.; Yan Xie, eds. (2008)။ A guide to the Mammals of China။ Princeton, N.J: Princeton University Press။ ISBN 978-0-691-09984-2။
↑ Glatston, A. R. (2010)။ Red Panda: Biology and Conservation of the First Panda။ William Andrew။ ISBN 978-1-4377-7813-7။
↑ Flynn, J. J. (2000). "Whence the Red Panda?". Molecular Phylogenetics and Evolution 17 (2): 190–199. doi:10.1006/mpev.2000.0819. PMID 11083933. Retrieved on 23 September 2009.

[iucn-1] ၁.၀ ^၁.၁ Glatston, A. (2015). "Ailurus fulgens". The IUCN Red List of Threatened Species 2015. IUCN. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T714A45195924.en. {{cite iucn}}: error: |doi= / |url= mismatch (help)

[thomas_1902-2] ၂.၀ ^၂.၁ Thomas, O.။ "On the Panda of Sze-chuen"၊ London: Gunther, A.C.L.G., Carruthers, W., Francis, W.၊ pp. 251–252။

[msw3-3] ၃.၀ ^၃.၁ Wozencraft၊ W.C. (2005)။ "ကာနီဗိုရာ မျိုးစဉ်"။ in Wilson၊ D.E.; Reeder၊ D.M (eds.)။ ကမ္ဘာပေါ်တွင်ရှိသော နို့တိုက်သတ္တဝါမျိုးစိတ်များ: မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်းနှင့် ပထဝီမြေမျက်နှာပြင်ဆိုင်ရာ ရည်ညွှန်းကျမ်း (3rd ed.)။ Johns Hopkins University Press။ pp. 532–628။ ISBN 978-0-8018-8221-0။ OCLC 62265494။

[4] Smith, A. T.; Yan Xie, eds. (2008)။ A guide to the Mammals of China။ Princeton, N.J: Princeton University Press။ ISBN 978-0-691-09984-2။

[5] Glatston, A. R. (2010)။ Red Panda: Biology and Conservation of the First Panda။ William Andrew။ ISBN 978-1-4377-7813-7။

[Flynn_2000-6] Flynn, J. J. (2000). "Whence the Red Panda?". Molecular Phylogenetics and Evolution 17 (2): 190–199. doi:10.1006/mpev.2000.0819. PMID 11083933. Retrieved on 23 September 2009.

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

@@ စာကြောင်း ၂၇ - / စာကြောင်း ၂၇ - @@
 ပန်ဒါနီသည် [[:en:Ailuridae|အိုင်လျူရီဒေး]]({{lang-en|Ailuridae}}) မျိုးရင်းမှ အိုင်လျူးရပ်စ် ({{lang-en|Ailurus}}) မျိုးစု၏ တစ်ခုတည်းသော သက်ရှိ မျိုးစိတ်ဖြစ်သည်။ ဝက်ဝံ မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သော [[ပန်ဒါဝက်ဝံကြီး]] နှင့် မျိုးရင်းနီးစပ်မှုမရှိပါ။<ref name="Flynn_2000">{{cite journal |last=Flynn |first=J. J. |last2=Nedbal |first2=M. A. |last3=Dragoo |first3=J. W. |last4=Honeycutt |first4=R. L. |url=http://www.msb.unm.edu/mammals/publications/Flynn2000.pdf |title=Whence the Red Panda? |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=17 |issue=2 |pages=190–199 |year=2000 |accessdate=23 September 2009 |pmid=11083933 |doi=10.1006/mpev.2000.0819}}</ref>
+== ကိုယ်အရွယ်အစား ==
+ဦးခေါင်းမှ ကိုယ်အရှည် (အမြီးမပါ) မှာ ၅၀ မှ ၆၄ စင်တီမီတာ (၂၀ မှ ၂၅ လက်မ) ရှိသည်။ အမြီးအရှည်မှာမူ ၂၈ မှ ၅၉ စင်တီမီတာ (၁၁ မှ ၂၃ လက်မ) ရှိပါသည်။ ပန်ဒါနီအထီးတစ်ကောင်၏ ကိုယ်အလေးချိန်မှာ ၃.၇ မှ ၆.၂ ကီလိုဂရမ် (၈.၂ မှ ၁၄ ပေါင်) ရှိသည်။ အမ၏ အလေးချိန်မှာ ၃ မှ ၆ ကီလိုဂရမ် (၆.၆ မှ ၁၃ ပေါင်) ရှိသည်။
+အမွေးမှာ နီညိုရောင်ရှိပြီး ရှည်လျားပျော့ပျောင်းသည်။ မျက်နှာတွင်ရှိသော အနက်ရောင်အမှတ်အသားမှာ ၄င်း ၏ ထူးခြားချက် ဖြစ်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် နက်မှောင်သောမျက်ဝန်းတစ်စုံနှင့် နှာခေါင်းတို့သည် ပန်ဒါနီ၏ ထူးခြားမှု ဖြစ်သည်။ ပန်ဒါနီ၏ကိုယ်အရောင်အသွေးသည် ၄င်းတို့ရှင်သန်ကျက်စားရာဒေသတွင် သဘာဝနှင့် ရောထွေးကိုယ်ယောင်ဖျောက်နိုင်သည်။ ထို့အတူ ခြေဖဝါးတစ်စုံကလည်း တုတ်ခိုင်သကဲ့သို့ ခြေသည်းများက လည်း  အပင်မြင့်များပေါ်သို့ ကုပ်တွယ်တက်ရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။
 == တွေ့ရှိရာအရပ်နှင့် ကျက်စားရာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ==