တရုတ်စာသား

တရုတ်စာသည် အရုပ်စာရေးသားနည်းမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်အသံတစ်သံလျှင် အက္ခရာတစ်လုံးစီဖြင့် အက္ခရာအလွန်များပြားသည်။ တရုတ်အက္ခရာပေါင်း ၆၀၀၀၀၀ခန့် ရှိမည်ဟုခန့်မှန်းကြသည်။ နေစဉ်သုံးအက္ခရာများမှာ အလုံးရေ ၆၀၀၀ ခန့်ရှိသည် ။ အက္ခရာများပြားလှသည့်အတွက် အသံထွက်မသိက အဘိဓာန်တွင် ရှာဖွေနိုင်ရန် စာလုံးဆွဲငင်ပုံနှင့် ဆွဲငင်သည့် အဆင့်အရေအတွက်အလိုက် ရှာဖွေသည့်စနစ်ကို တီထွင်ထားရသည်။

တရုတ်အက္ခရာပေါ်ထွန်းလာသည်မှာ အလွန်ရှေးကျသည်။ တရုတ်ကြေးခေတ် ဘီစီ ၁၄ မှ ၁၁ ရာစုနှစ်ကြား ရေးထွင်းခဲ့သည့် လိပ်ခွံနှင့် တိရစ္ဆာန်အရိုးပေါ်မှ အရုပ်ပုံသင်္ကေတများမှာ ရှေးအကျဆုံး တရုတ်စာများဟု ယူဆကြသည်။ မူလစာလုံးများသည် ရေးနည်းအဆင့် များပြားခြင်းကြောင့် မှတ်သားရခက်ခဲခြင်း၊ ရေးသားရန် အချိန်ကြာခြင်းတို့ကြောင့် ခေတ်အဆက်ဆက် ပြင်ဆင်ဆန်းသစ်ခဲ့ကြသည်။ ရှီဟွမ်တီဘုရင်လက်ထက်တွင် တစ်ကြိမ်ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ အာဏာရလာပြီးနောက်တွင်လည်း ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ ရေးနည်းအဆင့်များလျှော့ချခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်ထိုင်ဝမ်နိုင်ငံတွင် လက်ရေးရှည်ဟုခေါ်သော ရှေးဟောင်းရေးသည်နည်းစနစ်ကိုအသုံးပြုပြီး တရုတ်ပြည်မကြီးတွင် လက်ရေးတိုဟုခေါ်သော ဆန်းသစ်ထားသည့်စာရေးနည်းစနစ်ကိုအသုံးပြုသည်။

ကိုးရီးယား၊ ဂျပန်စသည့်လူမျိုးများသည် တရုတ်စာပေါ်မူတည်၍ မိမိတို့စာပေအရေးအသာကို တီထွင်ခဲ့ကြသည်။ ကိုရီးယားတွင် ‘ဟန်ဂျ’ ဟု အသံထွက်ကာ ဂျပန်တွင် ‘ခန်းဂျိ’ ဟု အသံထွက်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ခန်းဂျိကို ဆက်လက်အသုံးပြုနေသော်လည်း ကိုးရီးယားတွင်မူ ဂျပန်ကိုလိုနီ အုပ်ချုပ်ရေး လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်လာပြီးနောက် လူမျိုးရေး စိတ်ဓာတ်ကြောင့် တရုတ်စာ ‘ဟန်ဂျ’ကို ဖီဆန်လာကြသည်။ လက်ရှိတွင် လူ၊ ကုမ္ပဏီတို့၏ အမည်နာမ၊ ယဉ်ကျေးမှု ပွဲလမ်းသဘင်များမှလွဲ၍ မတွေ့ရသလောက် ဖြစ်သည်။ တောင်ကိုးရီးယားမြို့တော် ဆိုးလ်၏ တရုတ်စာလုံးကိုလည်း ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ‘ဟန့်ချန်’ (漢城) မှ ကိုးရီးယား အသံထွက်ဖြစ်သည့် ‘ဆိုအော်’ (首爾) ဟု ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ဟန့်ချန်ဆိုသည့် တရုတ်စာလုံးအနက် ‘ဟန့်’ သည် တရုတ်၊ ‘ချန်’ သည် မြို့၊ တရုတ်မြို့ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ပြင်သစ်ကိုလိုနီခေတ် မတိုင်မှီခေတ်တွင်လည်း တရုတ်စာကို တရားဝင် စာပေများ ရေးသားရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ဖူးပြီး ဟန်တွီဟု ခေါ်သည်။ ဗီယက်နမ် လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်တွင်မူ တရုတ်စာ သုံးစွဲမှု တိမ်ကောပပျောက် သွားသည်။ ပညာရှင်အနည်းငယ်သာ ဆက်လက်လေ့လာ သင်ယူလျက်ရှိပြီး နှစ်သစ်ကူးကဲ့သို့သော ထူးခြားသည့်အခမ်းအနားများ၊ နေ့ထူးနေ့မြတ်များတွင်သာ ရေးသားတော့သည်။

တရုတ်စာ၏ထူးခြားချက်မှာ အပေါ်မှအောက်၊ ဝဲမှယာ၊ ယာမှဝဲ ကြိုက်သလိုရေးလေ့ရှိခြင်းဖြစ်သည်။ အချို့ရှေးဟောင်းလက်ရေးမူစာအုပ်များတွင် စာကိုနောက်ကျောဖက်မှ ရှေ့ဖက်သို့ ပြောင်းပြန်ရေးသည်ကိုလည်း တွေ့ရတတ်သည်။ ဒေါင်လိုက်ရေးထားသော လက်ရေးမူများကိုလည်းတွေ့နိုင်သည်။ တရုတ်ရှေးဟောင်းခေတ် နောက်ခံဇာတ်ကားများတွင် ဆိုင်းဘုတ်အမည်များကို ယာဖက်မှဝဲဖက်သို့ ပြောင်းပြန်ရေးထားသည်ကိုလည်း တွေ့မြင့်နိုင်သည်။ ယခုခေတ်တွင် ထိုသို့မရေးကြတောပါ။ နိုင်ငံတကာရေးသည့်အတိုင်း ဝဲမှယာသို့ရေးကြသည်။ တရုတ်စာကို စာလုံးအလှရေးပြီး ပန်းချီကားကဲ့သို့ အမြတ်တနိုး ချိတ်ဆွဲထားကြသည်ကိုလည်း တရုတ်အိမ်များတွင် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ တရုတ်လူမျိုးစုများသည် ဘာသာစကားအားဖြင့်အနည်းငယ်စီကွဲပြားသော်လည်း စာအရေးအသားမှာမူ အတူတူဖြစ်သည်။

တရုတ်စာအသံထွက်

တရုတ်စာသည် အရုပ်စာဆိုသည့်အတိုင်း ဝေါဟာရတစ်ခုစီအတွက် စာလုံး တစ်လုံးနှုန်းဖြင့် ဖော်ပြရလေ့ရှိရာ အသံထွက်များမှာလည်း များမြောင်လှသည်။ သို့ရာတွင် မည်မျှပင် အသံထွက်ကွဲပြားစေကာမူ နှောင်းလူတို့က စံပြအသံထွက် ဖြစ်စေရန် ဖင်းယင်းဟူသော စံနစ်ကို တီထွင်လိုက်ပြီးလျှင် ယင်းစံနစ်အတိုင်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲ၍ အသံထွက်မှာ တဖြည်းဖြည်းနှင့် စည်းသားကိုက်လာရာ လက်ရှိ နိုင်ငံတကာ ဘာသာစကား ကျောင်းများ၌ အခြေခံမှ စတင်ရာတွင် အသုံးပြုလျက် ရှိလေပြီ။

ဗျည်းများ

b	p	m	f
ပေါ	ဖော	မော	ဖှော
d	t	n	l
တဲ	ထဲ	နဲ	လဲ
g	k	h
ကဲ	ခဲ	ဟဲ
j	q	x
ကျီး	ချီး	ရှီး
zh	ch	sh	r
ကျူည်း	ချူည်း	ဆူည်း	ရုည်း
z	c	s
ကျုည်း	ချုည်း	စူည်း
y	w
ယီး	ဝူး

ဘာသာစကားတခုနှင့် တခု အသံထပ်တူညီမျှစွာ ဖလှယ်နိုင်သည်ဟု ဆိုလျှင် ယုံတမ်းစကားသဖွယ် ဖြစ်နေပေလိမ့်မည်။ တရုတ်အသံထွက်ကို မြန်မာဘာသာဖြင့် အသံဖလှယ်ရာတွင် ဖော်ပြပါဇယားတွင် မြင်နိုင်သည့်အတိုင်း အသံဖလှယ်ရ ခက်ခဲလှပေသည်။ ကွာခြားချက်များကို တစ်ချက်စီ ပြန်လည် ရှင်းပြ၍ ရွတ်ပြသည်ကို အကြိမ်ကြိမ် အထပ်ထပ် နားထောင် လေ့ကျင့်မှသာလျှင် အမှန် ရမည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။ p(ဖော)နှင့် f(ဖှော)ကို ရွတ်ဆိုရာတွင် p သည် ရိုးရိုး ရွတ်နေကျ ဖဦးထုပ်သံ ဖောဟု ရှည်ရှည် ဆွဲဆိုရပြီးလျှင် f မှာ အပေါ်သွားက အောက်နှုတ်ခမ်းကို ကိုက်ပြီး လေထွက်ချိန်တွင် ဖှောဟု ရှည်ရှည်ဆွဲဆိုလိုက်လျှင် အသံထွက် ကွဲပြားသည် ဖြစ်တော့သည်။ zh, ch, sh, r အသံများ ဆိုရာတွင် h သံပါနေသည်ကို တွေ့မည်ဖြစ်ပြီး လျှာလိပ်ဆိုရန် ကိုယ်စားပြုပြီး လေထွက်ရမည်။ z, c, s တို့မှာမူ h မပါသည် ဖြစ်၍ လျှာပြား၍ အသံထွက်ရမည် ဖြစ်သည်။ zh, ch, sh, r, z, c, s ၎င်းတို့ကို ရွတ်ဖတ်ရာ၌ ထားရှိရမည့် ပါးစပ်ပုံစံမှာ သွားနှစ်တန်းကို စေ့၍ လျှာကို သွားနောက်၌ တေ့ထားကာ သက်ဆိုင်ရာ အသံများကို ထွက်လိုက်ရမည် ဖြစ်သည်။