ဒီးဒုတ်ဦးဘချို: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
No edit summary |
No edit summary |
||
စာကြောင်း ၁ - | စာကြောင်း ၁ - | ||
{| border="0" cellpadding="2" style="margin-left:7px; width: 24em; font-size: 90%; text-align: left;float:right;border:1px solid black; background-color:white; " |
|||
|- |
|||
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 130%; font-weight: bold;" | ဒီးဒုတ်ဦးဘချို |
|||
|- |
|||
| colspan="2" style="text-align: center;" |[[Image:ubacho.jpg|100px|ဒီးဒုတ် ဦးဘချို]] |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''အမည်ရင်း''' |
|||
| မောင်ဘချို |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''မွေးသက္ကရာဇ်''' |
|||
| [[၁၈၉၃]] ခုနှစ်၊[[ဧပြီ]]လ [[၂၃]] ရက် |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''ကွယ်လွန်''' |
|||
| [[၁၉၄၇]] ခု၊[[ဇူလိုင်လ]] [[၁၉]] ရက်နေ့၊နံနက် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ် |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''နိုင်ငံသား''' |
|||
| [[Image:MyanmarF.gif|25px]][[မြန်မာနိုင်ငံ]] |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''လူမျိုး''' |
|||
| [[ဗမာ]] |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''ပညာရေး''' |
|||
| [[ဒဿမတန်း]] (စကောလားရှစ်)၊ [[စိန်ပေါလ်ကျောင်း]]မှ ပညာရေး ဆုံးခန်းမတိုင်မီထွက် |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''အလုပ်အကိုင်''' |
|||
| မြန်မာနိုင်ငံတော် [[စာရေးဆရာ]]များ အသင်းကြီး၏ [[ဥက္ကဌ]]၊အမျိုးသား ကျောင်းဆရာ၊ [[ဂျပန်ခေတ်]] အစိုးရ အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်၊ [[အာဇာနည် ခေါင်းဆောင်ကြီးများ|အာဇာနည် ခေါင်းဆောင်ကြီးတစ်ဦး]] |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''မွေးရပ်ဇာတိ''' |
|||
| [[မြောင်းမြမြို့]] ၊[[ဧရာဝတီတိုင်း]]၊ မြန်မာနိုင်ငံ |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''မိဘများ''' |
|||
| ဆေးဆရာကြီး ဦးဘိုးစော၊ ဒေါ်မြစ် |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''ကြင်ဖော်''' |
|||
| [[ဒေါ်လှမေ]] |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''သားသမီး(များ)''' |
|||
| မခင်နု၊ မခင်ပု၊ မေမေခင်၊ ခင်ခင်ဦး |
|||
|-valign="top" |
|||
|'''လက်မှတ်''' |
|||
| |
|||
|} |
|||
=(ဒီးဒုတ်) ဦးဘချို= |
=(ဒီးဒုတ်) ဦးဘချို= |
||
အာဇာနည်ခေါင်းဆောင် |
အာဇာနည်ခေါင်းဆောင် |
||
စာကြောင်း ၁၁ - | စာကြောင်း ၅၅ - | ||
==စာပေရေးရာစွမ်းဆောင်ချက်== |
==စာပေရေးရာစွမ်းဆောင်ချက်== |
||
ဦးဘချိုသည် လောကီ လောကုတ္တရာ နှစ်ဖြာသော စာပေ ဗဟုသုတတို့တွင် |
ဦးဘချိုသည် လောကီ လောကုတ္တရာ နှစ်ဖြာသော စာပေ ဗဟုသုတတို့တွင် နှံ့စပ်သူဖြစ်၏။ မြန်မာ့အလင်းမဂ္ဂဇင်း၊နှစ်ပါးကြည်ဂျာနယ်၊ဗန္ဓုလဂျာနယ်များတွင် ဝင်ရောက်ရေးသားခဲ့ရာမှ ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်း |
||
ရေကျော်ရပ်တွင် စာပုံနှိပ်တိုက်တစ်ခု ဖွင့်လှစ်တည်ထောင်ကာ ၁၉၂၅ တွင်ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူ၏ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကိုအမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ အမျိုးသားပညာရေး၊ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု |
ရေကျော်ရပ်တွင် စာပုံနှိပ်တိုက်တစ်ခု ဖွင့်လှစ်တည်ထောင်ကာ ၁၉၂၅ တွင်ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူ၏ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကိုအမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ အမျိုးသားပညာရေး၊ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု |
||
ထိန်းသိမ်းရေး တို့အတွက်ရှေ့တန်းအောင်လံဂျာနယ်တစ်စောင်ဟု သိခဲ့ကြသည်။ထိုဂျာနယ်၏အမည်ကို သူ့အမည်တွင်တွဲပြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုဟု အများကသိခဲ့ကြသည်။ “ဒီးဒုတ်ဦးဘချို” အမည်အပြင် “ဒိုးဒိုးဒေါက်” “ကျူကောက်” “ကေသာ” “စပယ်” “ဥက္ကလာ-မခင်စိန်” “အမိုက်မလေး” စသော အမည်များဖြင့်လည်း ဝတ္ထုဆောင်းပါးများစွာကို ရေးသားခဲ့သေးသည်။ |
ထိန်းသိမ်းရေး တို့အတွက်ရှေ့တန်းအောင်လံဂျာနယ်တစ်စောင်ဟု သိခဲ့ကြသည်။ထိုဂျာနယ်၏အမည်ကို သူ့အမည်တွင်တွဲပြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုဟု အများကသိခဲ့ကြသည်။ “ဒီးဒုတ်ဦးဘချို” အမည်အပြင် “ဒိုးဒိုးဒေါက်” “ကျူကောက်” “ကေသာ” “စပယ်” “ဥက္ကလာ-မခင်စိန်” “အမိုက်မလေး” စသော အမည်များဖြင့်လည်း ဝတ္ထုဆောင်းပါးများစွာကို ရေးသားခဲ့သေးသည်။ |
||
သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ (အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃၆ ခုနှစ်) တွင် |
သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ (အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃၆ ခုနှစ်) တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် သတင်းစာဆရာ အသင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်ရေးကို အထူးအားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပေသည်။ စစ်မဖြစ်မီ တစ်နှစ်ဖြစ်သော သက္ကရာဇ် ၁၃၀၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် စာရေးဆရာများ အသင်းကြီး၏ ဥက္ကဌအဖြစ်လည်းရွေးကောက်တင်မြောက်ခြင်းခံရပေသေးသည်။ |
||
ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုပြုစုခဲ့သောစာပေများတွင် စမအဖွင့်ကျမ်း၊ ဦးပုည-သာသနာလျှောက်အဖြေ၊ ဂီတဝိသောဓနီကျမ်း၊ ဗွေသီဟာဝတ္ထု၊ တိုင်းပြု-ပြည်ပြု စသည်တို့လည်းပါဝင်ခဲ့သည်။ |
ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုပြုစုခဲ့သောစာပေများတွင် စမအဖွင့်ကျမ်း၊ ဦးပုည-သာသနာလျှောက်အဖြေ၊ ဂီတဝိသောဓနီကျမ်း၊ ဗွေသီဟာဝတ္ထု၊ တိုင်းပြု-ပြည်ပြု စသည်တို့လည်းပါဝင်ခဲ့သည်။ |
||
==အမျိုးသားရေးစွမ်းဆောင်ချက်== |
==အမျိုးသားရေးစွမ်းဆောင်ချက်== |
||
ဦးဘချိုသည် ဂျပန်ခေတ် အစိုးရ လက်ထက်တွင် အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ |
ဦးဘချိုသည် ဂျပန်ခေတ် အစိုးရ လက်ထက်တွင် အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးရရှိရေးကြိုးပမ်းရန်အတွက်၊ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်းသောအခါ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်သည်။ တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်တွင် မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေရေးဆွဲရေးကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သခင်မြတို့နှင့် အတူ အထူးအပင်ပန်းခံ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ |
||
==ဘဝနိဂုံး== |
==ဘဝနိဂုံး== |
||
စာကြောင်း ၂၄ - | စာကြောင်း ၆၈ - | ||
==ရည်ညွှန်းကိုးကား== |
==ရည်ညွှန်းကိုးကား== |
||
(၁) ၁၉၈၉ခုနှစ်၊(၄၂)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ |
(၁) ၁၉၈၉ခုနှစ်၊(၄၂)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ အထိမ်းအမှတ်စာစောင်၊ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ပြန်ကြားရေးနှင့်အသံလွှင့်ဦးစီးဌာနမှထုတ်ဝေသည်။ |
||
(၂) သုတ၊မောင်။ စာဆိုတော်များအတ္ထုပတ္တိ။ တတိယအကြိမ်နှိပ်။ ရန်ကုန်၊ဇွဲပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၈။ |
(၂) သုတ၊မောင်။ စာဆိုတော်များအတ္ထုပတ္တိ။ တတိယအကြိမ်နှိပ်။ ရန်ကုန်၊ဇွဲပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၈။ |
၀၆:၁၄၊ ၁၇ ဩဂုတ် ၂၀၁၀ ရက်နေ့က မူ
ဒီးဒုတ်ဦးဘချို | |
အမည်ရင်း | မောင်ဘချို |
မွေးသက္ကရာဇ် | ၁၈၉၃ ခုနှစ်၊ဧပြီလ ၂၃ ရက် |
ကွယ်လွန် | ၁၉၄၇ ခု၊ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့၊နံနက် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ် |
နိုင်ငံသား | ဖိုင်:MyanmarF.gifမြန်မာနိုင်ငံ |
လူမျိုး | ဗမာ |
ပညာရေး | ဒဿမတန်း (စကောလားရှစ်)၊ စိန်ပေါလ်ကျောင်းမှ ပညာရေး ဆုံးခန်းမတိုင်မီထွက် |
အလုပ်အကိုင် | မြန်မာနိုင်ငံတော် စာရေးဆရာများ အသင်းကြီး၏ ဥက္ကဌ၊အမျိုးသား ကျောင်းဆရာ၊ ဂျပန်ခေတ် အစိုးရ အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်၊ အာဇာနည် ခေါင်းဆောင်ကြီးတစ်ဦး |
မွေးရပ်ဇာတိ | မြောင်းမြမြို့ ၊ဧရာဝတီတိုင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ |
မိဘများ | ဆေးဆရာကြီး ဦးဘိုးစော၊ ဒေါ်မြစ် |
ကြင်ဖော် | ဒေါ်လှမေ |
သားသမီး(များ) | မခင်နု၊ မခင်ပု၊ မေမေခင်၊ ခင်ခင်ဦး |
လက်မှတ် |
(ဒီးဒုတ်) ဦးဘချို
အာဇာနည်ခေါင်းဆောင် (၁၈၉၃-၁၉၄၇)
ငယ်ဘဝ
(ဒီးဒုတ်)ဦးဘချိုကို ၁၈၉၃ ခု၊ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင်ဖွားမြင်သည်။မြောင်းမြမြို့ ဆေးဆရာကြီး ဦးဘိုးစော၊ ဒေါ်မြစ်တို့၏သားဖြစ်သည်။ သတ္တမတန်းအထိ မြောင်းမြမြို့တွင်ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး သတ္တမတန်းကို အထူးအောင်မြင်သဖြင့် စကောလားရှစ် (ခေါ်) ပညာသင်ဆုကို ရခဲ့သည်။ ထို့နောက်ရန်ကုန်မြို့၊စိန်ပေါလ်ကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားရာ ၁၀ တန်းကို အထူးအောင်ကာ ပညာသင်ဆုရပြန်သည်။ ဘီအေ အထက်တန်းတွင် သင်နေဆဲ မျက်စိရောဂါကြောင့် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့သည်။
ကျောင်းဆရာဘဝ
ဦးဘချိုသည် ကျောင်းထွက်ပြီးနောက် သက္ကရာဇ်၁၂၈၂-ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားတက္ကသိုလ်ထူထောင်ရာတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်၍ ပေါင်းတည်နှင့်ဟင်္သာတမြို့များတွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ အမျိုးသားကောလိပ်များဖွင့်လှစ်သည့်အခါ အစိုးရအလုပ်မှ နှုတ်ထွက်လိုက်ပြီး အမျိုးသားကောလိပ်တွင် မြန်မာစာသင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။ ၁၉၂၀ တွင် ဒေါ်လှမေနှင့် လက်ထပ်သည်။
စာပေရေးရာစွမ်းဆောင်ချက်
ဦးဘချိုသည် လောကီ လောကုတ္တရာ နှစ်ဖြာသော စာပေ ဗဟုသုတတို့တွင် နှံ့စပ်သူဖြစ်၏။ မြန်မာ့အလင်းမဂ္ဂဇင်း၊နှစ်ပါးကြည်ဂျာနယ်၊ဗန္ဓုလဂျာနယ်များတွင် ဝင်ရောက်ရေးသားခဲ့ရာမှ ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်း ရေကျော်ရပ်တွင် စာပုံနှိပ်တိုက်တစ်ခု ဖွင့်လှစ်တည်ထောင်ကာ ၁၉၂၅ တွင်ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူ၏ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကိုအမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ အမျိုးသားပညာရေး၊ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု ထိန်းသိမ်းရေး တို့အတွက်ရှေ့တန်းအောင်လံဂျာနယ်တစ်စောင်ဟု သိခဲ့ကြသည်။ထိုဂျာနယ်၏အမည်ကို သူ့အမည်တွင်တွဲပြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုဟု အများကသိခဲ့ကြသည်။ “ဒီးဒုတ်ဦးဘချို” အမည်အပြင် “ဒိုးဒိုးဒေါက်” “ကျူကောက်” “ကေသာ” “စပယ်” “ဥက္ကလာ-မခင်စိန်” “အမိုက်မလေး” စသော အမည်များဖြင့်လည်း ဝတ္ထုဆောင်းပါးများစွာကို ရေးသားခဲ့သေးသည်။ သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ (အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃၆ ခုနှစ်) တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် သတင်းစာဆရာ အသင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်ရေးကို အထူးအားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပေသည်။ စစ်မဖြစ်မီ တစ်နှစ်ဖြစ်သော သက္ကရာဇ် ၁၃၀၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် စာရေးဆရာများ အသင်းကြီး၏ ဥက္ကဌအဖြစ်လည်းရွေးကောက်တင်မြောက်ခြင်းခံရပေသေးသည်။ ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုပြုစုခဲ့သောစာပေများတွင် စမအဖွင့်ကျမ်း၊ ဦးပုည-သာသနာလျှောက်အဖြေ၊ ဂီတဝိသောဓနီကျမ်း၊ ဗွေသီဟာဝတ္ထု၊ တိုင်းပြု-ပြည်ပြု စသည်တို့လည်းပါဝင်ခဲ့သည်။
အမျိုးသားရေးစွမ်းဆောင်ချက်
ဦးဘချိုသည် ဂျပန်ခေတ် အစိုးရ လက်ထက်တွင် အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးရရှိရေးကြိုးပမ်းရန်အတွက်၊ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်းသောအခါ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်သည်။ တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်တွင် မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေရေးဆွဲရေးကော်မတီအဖွဲ့ဝင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း သခင်မြတို့နှင့် အတူ အထူးအပင်ပန်းခံ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
ဘဝနိဂုံး
၁၉၄၇ ခု၊ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့၊နံနက် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ်တွင် ခေါင်းဆောင်ကြီးများနှင့်အတူ လုပ်ကြံခံရပြီး မွန်းလွဲ ၁ နာရီ ၄၅ မိနစ်အချိန်တွင် ကွယ်လွန်သည်။ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဇနီးဒေါ်လှမေနှင့် သမီးများ မခင်နု၊ မခင်ပု၊ မေမေခင်၊ ခင်ခင်ဦးတို့ ကျန်ရစ်သည်။
ရည်ညွှန်းကိုးကား
(၁) ၁၉၈၉ခုနှစ်၊(၄၂)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ အထိမ်းအမှတ်စာစောင်၊ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ပြန်ကြားရေးနှင့်အသံလွှင့်ဦးစီးဌာနမှထုတ်ဝေသည်။ (၂) သုတ၊မောင်။ စာဆိုတော်များအတ္ထုပတ္တိ။ တတိယအကြိမ်နှိပ်။ ရန်ကုန်၊ဇွဲပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၈။