ပလွေ

ပြွေ

ပြွေသည် လူအများစုနှင့် အတွေ့ထိဆုံး တူရိယာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ယင်းကို အလွယ်ရနိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ပြွေမှုတ်သည့် ပညာမှာ တိမ်မယောင်နှင့် နက်လှသည်။ ဝါးကို သံစဉ် စနစ်တကျ ဖောက်၍ မှုတ်ရသော တူရိယာတစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ အိုးစည်ဝိုင်းများ၊ ဆိုင်းဝိုင်းကြီးများတွင် တီးမှုတ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့ပန်တျာသမိုင်းတွင် သရေခေတ္တရာခေတ်မှစ၍ ယခုခေတ် ပြွေမျိုးအပြင် ကန့်လန့်ဖြတ် ပြွေများကို အမျိုးမျိုး တီးမှုတ်နေကြောင်း တွေ့ရသည်။ ပြွေကို သမိုင်းမတင်မှီခေတ်ကပင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်တို့က ယူဆကြသည်။

မြန်မာ့ရိုးရာ ပလွေ

ရှေးအခါတုန်းက ညနေစောင်းပြီဆိုလျှင် နွားကျောင်းသားတဖြစ်လဲ ကာလသား လူညိုယဉ်များက ရွာရိုးတလျှောက် ရွာကိုပတ်ပြီး ပလွေလက်စွမ်းပြခဲ့ကြပေလိမ့်မည်။ မြန်မာ့ရိုးရာမှာ ပလွေ ဟုလည်းရေးကြသည်။ ကျေးလက်ရှိ ရောင်ပေစူး နွားကျောင်းသားတွေအတွက် အင်မတန် အသုံးတွင်ကျယ်သော တူရိယာဖြစ်သည်။ ဝါးပလွေတစ်လက်ကို ကိုယ်တိုင်လုပ်၍ သော်၄င်း ဈေးမှ ဝယ်၍သော်၄င်း တန်ဖိုးမများဘဲ လွယ်ကူစွာ ဝယ်ယူနိုင်ပါသည်။ ပြုလုပ်ထားပုံ ရိုးစင်းသလောက် ပညာရပ်က အင်မတန်ကျယ်ဝန်းသော မြန်မာ့ရိုးရာ ပလွေကို နွားကျောင်းသားတွေကအစ အိုးစည် ဒိုးပတ်ဝိုင်းအလယ်၊ မြန်မာ့ဆိုင်းဝိုင်းကြီးအဆုံး၊ မြန်မာ့သီချင်းကြီး ထိုင်ဆိုတီးဝိုင်း၊ အငြိမ့် ဇာတ်ပွဲပါမကျန် သုံးနေကြဆဲဖြစ်သည်။ ကြေး၊ ကြိုး၊ သားရေ၊ လေ၊ လက်ခုပ် မြန်မာ့ရိုးရာ တူရိယာအုပ်စု ငါးမျိုးထဲမှ လေ တူရိယာတံပိုး ၈ မျိုးကို ရှေးခေတ်အခါက သုံးခဲ့ကြသော်လည်း ယနေ့ခေတ်တွင် မြန်မာ့လေမှုတ်တူရိယာ၌ ပလွေ၊ နှဲ နှင့် ခရုသင်း သာကျန်ပါသည်။ ခရုသင်း ကလည်း အသံစုံ တူရိယာ မဟုတ်၍ အသုံးမတွင်ကျယ်လှပါ။ ပွဲလမ်းသဘင် အခမ်းအနား သုံးသော အဆင့်မှာပဲ ရှိပါသည်။ မြန်မာ့ရိုးရာပလွေများတွင် ကျော်ပလွေ နှင့် ခင်ပလွေဟု၍ နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိပါသည်။

ကျော်ပလွေ

ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများနှင့် နံရံဆေးရေးပန်းချီများကို ထောက်ထားကြည့်လျှင် မြန်မာ့သမိုင်းအစောပိုင်းခေတ်တွေ ဖြစ်သော ပျူခေတ်နှင့် ပုဂံခေတ်များတွင် ကျော်ပလွေ ကိုပဲ သုံးခဲ့ကြလိမ့်မယ်ဟု မှန်းဆရပါသည်။ ကျော်ပလွေ ဆိုသည်မှာ အသံထွက်သော ‘မြင့်မိုရ်’ ခေါ် ‘ပင်လယ်ကူး’ အပေါက်၏အပေါ်မှာ လေကို ကျော်ပြီးမှုတ်ရ၍ ကျော်ပလွေဟု ခေါ်ကြပါသည်။ ကျော်ပလွေကို ဘေးတိုက်မှုတ်ရသောကြောင့် ဘေးတိုက်ပလွေ၊ ဘေးစောင်းပလွေ ဟုလည်း ခေါ်တတ်ပါသေးသည်။ ဘယ်ခေတ် ဘယ်အချိန်လောက်ကတည်းက မြန်မာပြည်တွင်းမှာ ကျော်ပလွေများ တိမ်ကောသွားခဲ့သလဲဆိုတာကို ပြောနိုင်ဖို့မလွယ်ကူပါ။ ယနေ့ခေတ်အချိန်မှာ မြန်မာ့ရိုးရာဂီတတွင် ခင်ပလွေ ကိုသာ သုံးကြပါသည်။

ခင်ပလွေ

ခင်ပလွေ ဆိုသည်မှာ အခင် ဟုခေါ်သော အသံထွက်စရာ လေတိုးပေါက် ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခင်ပလွေဟု နာမည်ရပါသည်။ မြင့်မိုရ် ခေါ် ပင်လယ်ကူး အပေါက်မှာ ပွဲ့လျက်(ပွဲညက်) သို့မဟုတ် ပျားဖယောင်းနှင့် လေကိုတားထားပြီး အပေါ်က ထန်းရွက်ပြားကလေးနှင့် အုပ်ထားပါသည်။ ခင်ပလွေကို ထိပ်ဖျားပိုင်းကနေပြီး မှုတ်လိုက်သောအခါ လေလမ်းကြောင်းကလေးက မြင့်မိုရ် ၏ ချွန်နေသော အပိုင်းကို တိုးဝှေ့မိ၍ ပလွေသံ ထွက်လာစေပါသည်။

မြန်မာ့ရိုးရာ ခင်ပလွေများကို အုပ်စုခွဲလိုက်လျှင်-

• ဝံသာနု ပလွေကြီး၊
• ပလွေကြီး၊
• ပလွေကလေးဟု အရွယ်အစား သုံးမျိုးရှိပါသည်။

ခင်ပလွေ များထဲတွင် အရွယ်အစား အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး၊ ဝံသာနု နှဲကြီး၏ အသံစဉ်နှင့် တူသောကြောင့် ဝံသာနုပလွေကြီးဟု ခေါ်ကြသည်။ ဝံသာနုပလွေကြီးတွင် လက်ပေါက်များကို အားလုံးပိတ်ပြီးမှုတ်သော် မြန်မာ့ ၄ ပေါက်သံ ရပါသည်။ အစဉ်လိုက် တစ်ပေါက်စီ ဖွင့်သွားလျှင် ၄ ၃ ၂ ၁ ၇ ၆ ၅ ၄ ဆိုသည့် အသံစဉ်ကို ရပါသည်။

အရွယ်လတ်ဖြစ်သော ပလွေကြီး၏ လက်ပေါက်များကို အားလုံးပိတ်ပြီးမှုတ်လျှင် မြန်မာ့ ၁ ပေါက် သံမှန် ရပါသည်။ နှဲကြီးနှင့် အသံစဉ်တူ၍ တချို့က နှဲကြီးပလွေဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။ အစဉ်လိုက် တစ်ပေါက်စီ ဖွင့်သွားလျှင် ၁ ၇ ၆ ၅ ၄ ၃ ၂ ၁ ဆိုသည့် အသံစဉ်ကို ရပါသည်။

အငယ်ဆုံး ပလွေကလေး၏ လက်ပေါက်များကို အားလုံးပိတ်ပြီးမှုတ်လျှင် မြန်မာ့ ၄ ပေါက်သံ ရပါသည်။ နှဲကလေး၏ အသံစဉ်နှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သည်။ အစဉ်လိုက် တပေါက်စီဖွင့်သွားသော် ဝံသာနုပလွေကြီးထက် အသံစဉ်တစ်ခု ပိုမြင့်သော ၄ ၃ ၂ ၁ ၇ ၆ ၅ ၄ ဆိုသည့် အသံစဉ်ကို ရပါသည်။

ယခင်က ပလွေသံစဉ် ၁ ပေါက် သံမှန်မှာ မြန်မာ့ရိုးရာ ဆိုင်းဝိုင်းကြီးအတိုင်း‘စီ’သံနှင့် ကိုက်ညီအောင် ညှိထားပါသည်။ ယနေ့ မြန်မာ့ရိုးရာ ဆိုင်းဝိုင်းကြီးများ၏ မူတည်သံပြောင်းသွားသောအခါ ပလွေများကလည်း ၁ ပေါက် သံမှန်ကို ‘စီ-ရှပ်’ မှာပဲ ထားကြတော့သည်။

ပြုလုပ်ပုံ

မြန်မာ့ရိုးရာ ‘ပလွေ’ကို များသောအားဖြင့် ထီးရိုးဝါးနှင့် ပြုလုပ်ကြပါသည်။ ထီးရိုးဝါးသည် မာခြင်း၊ အဆစ်ရှည်ခြင်း၊ အရောင် ချောမွေ့လှပခြင်းကြောင့် ပလွေပြုလုပ်၍ အကောင်းဆုံးဝါးမျိုးဖြစ်သည်။ ထီးရိုးဝါးကို ရဲရဲနီအောင် မီးဖုတ်ထားသော သံချောင်းနှင့် အပေါက်များဖောက် ရပါသည်။ ပုံလောင်းထားသည့် ကြေးဝါပိုက်နှင့် ပြုလုပ်ထားသော ကြေးပလွေများလည်း ရှိပါသည်။ သံပိုက်လုံးနှင့် ပြုလုပ်ထားသော သံပလွေများ ရှားရှားပါးပါ ရှိတတ်ပါသည်။ အလွယ်တကူရနိုင်သော ပလပ်စတစ်ပိုက်များနှင့်လည်း ပလွေအရွယ်အမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်ကြတာ ရှိပါသည်။

ရှေးခေတ်က ခင်ပလွေအားလုံးမှာ အပေါက်ပေါင်း ၁ဝ ပေါက်စီ ရှိခဲ့သည်။ အသံထွက်သော ‘မြင့်မိုရ်’ ခေါ် ‘ပင်လယ်ကူး’ အပေါက်၊ ပလွေအသံစဉ်အတွက် အပေါ်ပိုင်းမှာ လက်ပေါက် ၇ ပေါက်၊ ပလွေ၏ အောက်ဘက်မှာ ‘သရပေါက်’ လို့ခေါ်သော လက်မနှင့် ပိတ်၊ ဖွင့်စရာ ၁ ပေါက်၊ ‘မြင့်မိုရ်’နှင့် အထက်ဆုံး လက်ပေါက်အကြားမှာ ပင့်ကူမှေးကပ်စရာ ၁ ပေါက်၊ စုစုပေါင်း ၁ဝ ပေါက်ရှိပါသည်။ ပလွေအသံစဉ်အတွက် လက်ပေါက် ၇ ပေါက်ကလည်း အရွယ်တူတွေ မဟုတ်ကြပါ။ အထက်ဆုံး လက်ပေါက်ကစပြီး အောက်ဆုံးလက်ပေါက်အထိ တဖြည်းဖြည်း ကြီးသွားပါသည်။ ပင့်ကူမှေးပေါက်မှာ ပင့်ကူမှေးဖြစ်ဖြစ်၊ ဝါးမှေးဟုခေါ်သော ရေပါးစက္ကူ ဖြစ်ဖြစ် ကပ်လိုက်သောအခါ ပလွေသံကို စူးစူးရှရှ၊ စွာတာတာ ကြားရပါသည်။ ယနေ့အချိန်မှာ ပင့်ကူမှေးပေါက် မပါတော့ဘဲ ၉ ပေါက်တည်းသာ လုပ်ကြပါတော့သည်။

မြန်မာ့ရိုးရာ ‘မြင့်မိုရ်’ အသံထွက်ပေါက်က တဖက်ချွန်၊ တဖက်ခပ်ဝိုင်းဝိုင်းနှင့် ကြစုသီး ပုံစံမျိုး ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ မြန်မာ့ဂီတလောကတွင် ‘မြင့်မိုရ်’ အပေါက်ပုံစံသစ်နှင့် ပလွေများ ခေတ်စားလာခဲ့ပါသည်။ ပုံစံအသစ်က လေးထောင့်ပုံပြီး အခင်ကို ပလွေအထဲမှာပဲ ထည့်ထားပါသည်။ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်ပြည်ဖြစ် ခင်ပလွေအုပ်စုမှာပါသော ပလွေမျိုးများမှာ ထို ‘မြင့်မိုရ်’ အပေါက်ပုံစံကို တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့ပလွေ လက်ပေါက်များနှင့် ထိုအသံထွက်စနစ်ကို ပေါင်းစပ်ပေးလိုက်သော် ပုံစံအသစ်ဖြစ်ပေမယ့် မြန်မာသံပဲ ထွက်ပါသည်။ မြန်မာ့ရိုးရာ ‘မြင့်မိုရ်’ အသံထွက်ပေါက်ပုံစံနှင့် အနောက်တိုင်းမှ ၁၂ သံစဉ် ခရိုမက်တစ်စကေး မြန်မာ့ဝါးပလွေများလည်း ရှိပါသည်။

မြန်မာ့ဝါးပလွေနှင့် နိုင်ငံခြားသံ ထွက်စေသူ

မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃ဝဝ ပြည့်နှစ် မန္တလေးမြို့ရဲ့ ပြည်ထောင်စုသင်္ကြန်ပွဲကြီးမှာ သင်္ကြန်ယာဉ်ကို စောင်းကောက်ပုံသဏ္ဍန် ဆင်ယင်ထားတဲ့ အမရပူရမြို့ A.M.B.A မော်တော်ယာဉ် ရေသဘင် အဖွဲ့ကြီးကလည်း ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့တယ်။ အဲဒီ သင်္ကြန်ယာဉ်ကြီးပေါ်မှာ တီးဝိုင်းသမားချည်း ၆၀ ကျော် ပါတယ်။ တီးမှုတ်လာကြတဲ့ တီးလုံးကို အဝေးကကြားကြရတဲ့အခါ အနောက်တိုင်းဖြစ် လေမှုတ် တူရိယာတွေနဲ့ အနောက်တိုင်းဆန်ဆန် တေးသွားကို တီးမှုတ်လာတယ်လို့ မှန်းဆကြရတယ်။

အနားကို သင်္ကြန်ယာဉ်ရောက်လာတဲ့အခါမှ တီဝိုင်းသမားတွေ တီးမှုတ်လာကြတဲ့ တူရိယာတွေက ဝါးပလွေ အလက် ၆၀၊ သားရေကျက်ထားတဲ့ သံစည်ပိုင်းပြတ် တလုံး၊ မန်ကျည်းစေ့တွေထည့်ထားတဲ့ ဘူးသီးခြောက် တလုံး၊ ထန်းသီးမှုတ် တလုံးနဲ့ နိုင်ငံခြားဖြစ်ဆိုလို့ ကလဲရီနက် တလက်သာ ပါတာကို အံ့ဩစရာ တွေ့ကြရလေတယ်။

အဲဒီ ‘အေအမ်ဘီအေ’ ရေသဘင်အဖွဲ့ကြီးကို ဆရာမြို့မငြိမ်းက ဦးစီး စီစဉ်ခဲ့တယ်။ ပလွေသမား ၆၀ ကို အမှတ် ၁၊ ၂၊ ၃ လို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ အုပ်စုသုံးစု ခွဲထားပြီး၊ သီချင်းတီးလုံးမှာ ကိုယ့်အစုနှင့်ကိုယ် ဝင်ရောက်မှုတ်ကြဖို့ ဆရာမြို့မငြိမ်းက စီမံခန့်ခွဲပေးထားတယ်။

တီးမှုတ်သူတွေကလည်း ဂီတပညာရှင်တွေမဟုတ်ကြဘဲ ‘အေအမ်ဘီအေ’ မော်တော်ယာဉ် အသင်းသား သာမန်အရပ်သားများသာ ဖြစ်ကြတယ်။ ဆရာမြို့မငြိမ်းက ဂီတပညာဆိုလို့ ဘာတခုမှ သင်ကြားမထားကြတဲ့ အဲဒီ အရပ်သားတွေကို သီချင်းတပိုဒ်ချင်း အလွတ်ချပေးပြီး လေ့ကျင့်ပေးခဲ့တယ်။ သီချင်းအလိုက်ကို ငါးဦးလောက်ကသာ သံပြိုင်မှုတ်ကြပြီး ကျန်တဲ့သူတွေက ကိုယ့်အလှည့်နဲ့ကိုယ် ဝင်ရောက်မှုတ်ကြတော့ အသံထုထည်ကိုအခြေခံပြီး ဖွဲ့စည်းတဲ့ အနောက်တိုင်း ဂီတသံမျိုး ဖြစ်လာတော့တယ်။

တောင်သမန် ကြည်အင်းရေ လှိုင်းငွေ မြူးကာနေ ညင်းလေယဉ် ပြေပြေ မော်တော်ယာဉ် အေအမ်ဘီ ခေါ် အသင်းတော်သားများက မာပါစေ တောင်သမန်၊ မြို့မငြိမ်း

ဆရာမြို့မငြိမ်းရဲ့ စောင်းကောက်ရေသဘင် တီးဝိုင်းကြီးမှာ တီးမှုတ်ခဲ့ကြတဲ့ ဝါးပလွေတွေရဲ့ လက်ရာရှင်ကတော့ အမရပူရမြို့ အိုးတော်ရပ်က နှဲဆရာကြီး ဆရာထပ်ပါပဲ။ နှဲဆရာကြီး ဆရာထပ်က ဆရာမြို့မငြိမ်းရဲ့ဆန္ဒအတိုင်းပဲ အနောက်တိုင်းက ၁၂ သံစဉ် ခရိုမက်တစ်စကေး အသံစုံထွက်တဲ့ ဝါးပလွေတွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် တီထွင်နိုင်ခဲ့တယ်။ အသံစဉ်တွေကိုမူတည်ပြီး ပလွေတွေက အတိုအရှည် အကြီးအသေး အရွယ်အမျိုးမျိုးရှိကြတယ်။ လက်ပေါက်တွေကလည်း ၆ ပေါက်ပဲ ရှိပါတော့တယ်။ ခြောက်ပေါက်ပလွေလို့ ခေါ်ကြတယ်။

အဲဒီအချိန်ကစပြီး အသံစဉ်မျိုးစုံအတွက် ဝါးပလွေ အမျိုးမျိုးကို ဆရာထပ်က ဆက်လက် တီထွင်လာခဲ့တာ သူ ကွယ်လွန်တဲ့အချိန်မှာ စုစုပေါင်း ဝါးပလွေ ၂၇ မျိုး တီထွင်ပြီးစီးခဲ့ကြောင်း မှတ်သားရပါတယ်။ အသံစဉ်တွေကိုထောက်ပြပြီး အဲဒီပလွေတွေကို မြန်မာ့ရိုးရာ ဝါးပလွေစစ်စစ်တွေ မဟုတ်ကြဘူးလို့ စောဒကတက်နိုင်ပေမယ့် ထပ်ဆင့်တီထွင်ထားတဲ့ မြန်မာ့ဝါးပလွေတွေပါပဲလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဆရာကြီး ဆရာထပ်က သူတီထွင်ထားတဲ့ ပလွေတွေနဲ့ အနောက်တိုင်းရဲ့ ၁၂ သံစဉ်တွေကို မှုတ်ပြခဲ့ပါတယ်။ လက်ပေါက် လေးပေါက်ထည်းသာပါတဲ့ ပလွေတလက်ကတော့ အသံစဉ် အပြည့်အစုံ ပါလို့ ထူးခြားပါတယ်။ အဲဒီပလွေနဲ့ လေဘာတီ မမြရင် ဆိုခဲ့တဲ့ ‘ရွှေပြည်စိုး’သီချင်း မှုတ်ပြတာကိုလည်း စာရေးသူ ကြားခဲ့ရဖူးပါတယ်။ ဆရာကြီး ဆရာထပ်က မြန်မာ့ဂီတကို ကမ္ဘာ့ဂီတနဲ့ ရင်ဘောင်တန်းနိုင်စေချင်တဲ့ တီထွင်သူ ပညာရှင်တဦးပါပဲ။ ဒါကြောင့်ပဲ ရည်ရွယ်ချက်ချင်း၊ အကြံအစည်ချင်းတူကြတဲ့ ဆရာမြို့မငြိမ်း နဲ့ ဆရာထပ် တို့က ‘သူတော်အချင်းချင်း သီတင်းလွေ့လွေ့ ပေါင်းဖက်တွေ့’ မိခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပေလိမ့်မယ်။

ပလွေ၊ ပလွေ၊ ရွာ ရွာကို ပတ်ပါလို့တဲ့ ရပ်ကို မွှေတယ် ရပ်ကို၊ ရပ်ကို မွှေတယ်လေလေ။ ပလွေသခင် မောင်ကြီးရှင်ရယ်၊ သည်တွင် ရပ်ပါဦးရယ်နဲ့၊ ဦးရယ်နဲ့ အိပ်ပါတော့ မောင်ရယ်၊ ငြင်းတယ်နဲ့၊ ငြင်းတယ်နဲ့ မအိပ်ချင်ဘူးလို့ ငြင်းတယ်နဲ့၊ ငြင်းတယ်နဲ့ ငြင်းတယ်လေး၊ ငြင်းတယ်လေး။ အမည်မသိရှေးစာဆို(နှဲဆရာကြီး စိန်မြရှင်က ဆိုပြပါသည်။)

ဒီကနေ့ဆိုရင် ကျေးလက်အရပ်တွေကစပြီး ထိုးကွင်း၊ ရောင်ပေစူး၊ ရောင်ကြီးဗွေတို့နဲ့အတူ နွားကျောင်းသားပလွေ ယဉ်ကျေးမှုက တိမ်ကောတော့မလို ဖြစ်နေပါပြီ။ ခေတ်ရဲ့ရေစီးကြောင်းနဲ့ မြန်မာ့ဂီတရဲ့ ရေစီးကြောင်းတွေကြောင့်ပဲလို့ ဆိုရပေလိမ့်မယ်။ အဲဒီလို ရေစီးသန်တဲ့ ရေစီးကြောင်းနဲ့ ချောင်းရိုးတလျှောက်ကိုတော့ အလွယ်တကူ ဖြတ်ကူးနိုင်လိမ့်မယ်မဟုတ်ပါ။ ဒါပေမယ့် ချောင်းရိုးမှာထိုင်ပြီး မှိုင်ရုံသာမှိုင်နေလို့ကတော့ ဒီလိုပုံနဲ့ မိုးကြီးချုပ်ပေလိမ့်မယ်။

ပြည်ရွှေဘို မြို့တော်မြောက်ကယ်က ချောင်းပေါက်ပါလို့ မကူးနိုင်။ ပလွေတို ရောင်မှာထိုးပါလို့ ချောင်းရိုးကမှိုင်။ မမလေးတို့ နှင်းဆီခိုင် တဆိတ်စာ မောင်ကိုင်ရရင် ကူးနိုင်ရဲ့လေး။ ရွှေဘိုဗုံကြီးသံ

ကိုးကား

1. နှဲဆရာကြီး ဆရာထပ်၊ နှဲဆရာကြီး စိန်မြရှင်တို့၏ ပြောပြချက် မှတ်စုမှတ်တမ်းများ
2. အငြိမ့်၊ လူထုဒေါ်အမာ၊ ကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်၊ ပ၊ဒု တွ၊ ဒု အကြိမ် ပုံနှိပ်၊ နိုဝင်ဘာ၊ ၂ဝဝ၅
3. ပြည်သူချစ်သော အနုပညာသည်များ၊ လူထုဒေါ်အမာ၊ ကြီးပွားရေးစာအုပ်တိုက်၊ မေလ၊ ၁၉၆၄
4. မြန်မာ့နှဲ၊ နှဲဦးမြကြီး-ကော့မှူး၊ စာပေဗိမာန်၊ ၁၉၉၅
5. THE FORWARD JOURNAL, Vol III, #5, October 15 1964