ဗန်းမော်မြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
အရေးမကြီးNo edit summary
No edit summary
စာကြောင်း ၁ - စာကြောင်း ၁ -
{{Infobox settlement
{{Infobox settlement
|name = ဗန်းမော်မြို့
|name = ဗန်းမော်​မြို့
|native_name =
|native_name =
|other_name =
|other_name =
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_label_position = bottom
|pushpin_map = Burma
|pushpin_map = Burma
|pushpin_map_caption = မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာ​နိုင်ငံ​မြေပုံ
|pushpin_map_caption = မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံ
|seat = [[ဗန်းမော်မြို့]]
|seat = [[ဗန်းမော်မြို့]]
|seat_type = မြို့နယ်ရုံးစိုက်ရာမြို့
|seat_type = မြို့​နယ်​ရုံးစိုက်​ရာ​မြို့
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
|settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]]
|image_skyline =
|image_skyline =
|image_map =
|image_map =
|map_caption = ဗန်းမော်မြို့တည်နေရာပြမြေပုံ
|map_caption = ဗန်းမော်​မြို့တည်​နေရာ​ပြ​မြေပုံ
|subdivision_type = [[ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံ​အမည်]]
|subdivision_type = [[ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစာရင်း|နိုင်ငံအမည်]]
|subdivision_name = {{အလံ|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_name = {{အလံ|မြန်မာနိုင်ငံ}}
|subdivision_type1 = [[ပြည်နယ်]]
|subdivision_type1 = [[ပြည်နယ်]]
စာကြောင်း ၁၉ - စာကြောင်း ၁၉ -
|subdivision_name2 = [[ဗန်းမော်ခရိုင်|ဗန်းမော်]]
|subdivision_name2 = [[ဗန်းမော်ခရိုင်|ဗန်းမော်]]
|subdivision_type3 = [[လတ္တီကျူ]]
|subdivision_type3 = [[လတ္တီကျူ]]
|subdivision_name3 = (၂​၄)ဒီ​ဂ​ရီ၊ (၁​၅)မိ​နစ်
|subdivision_name3 = (၂၄)ဒီဂရီ၊ (၁၅)မိနစ်
|subdivision_type4 = [[လောင်ဂျီကျူ]]
|subdivision_type4 = [[လောင်ဂျီကျူ]]
|subdivision_name4 = (၉​၇)ဒီ​ဂ​ရီ၊ (၁​၄)မိ​နစ်
|subdivision_name4 = (၉၇)ဒီဂရီ၊ (၁၄)မိနစ်
|area_total_km2 =
|area_total_km2 =
|population_total= ၁၃၆,၂၂၉<ref>{{Citation |date=26 August 2014|title= Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၂၉|url= http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|accessdate=January 21, 2015}}</ref>
|population_total= ၁၃၆,၂၂၉<ref>{{Citation |date=26 August 2014|title= Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၂၉|url= http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|accessdate=January 21, 2015}}</ref>
စာကြောင်း ၃၇ - စာကြောင်း ၃၇ -
|longm = 14
|longm = 14
|longs = |timezone = [[မြန်မာ စံတော်ချိန်]]
|longs = |timezone = [[မြန်မာ စံတော်ချိန်]]
|utc_offset = + ၆ နာရီ ၃​၀ မိ​နစ်
|utc_offset = + ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ်
|website =
|website =
}}
}}


[[ကချင်ပြည်နယ်]]​၏ ဒုတိယ​မြို့တော်​ဖြစ်​ပြီး ခ​ရိုင်​ရုံးစိုက်​ရာ မြို့​ဖြစ်​သည့် '''ဗန်းမော်'''သည် မြို့တော်[[မြစ်ကြီးနားမြို့|မြစ်ကြီးနား]]​၏ တောင်​ဘက် ၁⁠၁​၅ မိုင် အကွာ​တွင် တည်​ရှိ​ကာ၊ တရုတ်​နယ်စပ်​နှင့် မိုင် ၄​၀ ခန့် ကွာဝေး​သည်။ [[တာပိန်မြစ်]]နှင့် [[ဧရာဝတီမြစ်]]တို့​ဆုံ​ရာ​မှ ၅​၃ မိုင် ကွာဝေး​ပါ​သည်။ KIO အခြေ​စိုက်​ရာ [[လိုင်ဇာမြို့​]]သည် ဗန်းမော်​နှင့်​ မြစ်​ကြီး​နား​အကြား တည်​ရှိ​ကာ ဗန်းမော်​၏ အရှေ့မြောက်​ဘက် မိုင် ၄​၀ ခန့်​တွင် တည်​ရှိ​သည်။
[[ကချင်ပြည်နယ်]] ဒုတိယမြို့တော်ဖြစ်ပြီး ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာ မြို့ဖြစ်သည့် '''ဗန်းမော်'''သည် မြို့တော်[[မြစ်ကြီးနားမြို့|မြစ်ကြီးနား]] တောင်ဘက် ၁⁠၁၅ မိုင် အကွာတွင် တည်ရှိကာ၊ တရုတ်နယ်စပ်နှင့် မိုင် ၄၀ ခန့် ကွာဝေးသည်။ [[တာပိန်မြစ်]]နှင့် [[ဧရာဝတီမြစ်]]တို့ဆုံရာမှ ၅၃ မိုင် ကွာဝေးပါသည်။ KIO အခြေစိုက်ရာ [[လိုင်ဇာမြို့]]သည် ဗန်းမော်နှင့် မြစ်ကြီးနားအကြား တည်ရှိကာ ဗန်းမော်၏ အရှေ့မြောက်ဘက် မိုင် ၄၀ ခန့်တွင် တည်ရှိသည်။


== သမိုင်းစဉ် ==
== သမိုင်း​စဉ် ==
ဗန်းမော်ဟူသော ဝေါဟာရသည် ရှမ်းဘာသာစကား “မန့်မော်” ([[မၢၼ်ႈမေႃႇ]]) မှ ဆင်းသက်လာသော စကားဖြစ်သည်။ မန့်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသဖြင့် “အိုးလုပ်သောရွာ” ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ စမ္ပာနဂိုလ် မင်းဆက်ပျက်ပြီး သက္ကရာဇ် ၄၀⁠၀ ကျော်တွင် စော်ဘွား [[သိုဟန်ဘွား]]သည် ရှေးမင်းမြတ်တို့၏ မြို့နေရာတွင် မနေဝံ့၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံးဖြစ်သော ဗန်းမော်သို့ ပြောင်းရွေ့လာခဲ့ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်၍ အုပ်စိုးသည်။ မိုးမိတ်သမိုင်းအရ ခရစ်နှစ် ၆၈၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်ပုတ်ဖထံ လာရောက်ပြီး စော်ဘွားဆက် တောင်းခံသည်။ မိုးမိတ်စော်ဘွားက တူတော်ကြီး ခမ်းရွက်ဖ အား ဗန်းမော်စော်ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်ရန် စေလွှတ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဗန်းမော်မြို့တွင် စော်ဘွား၂၃ ဆက် နှစ်ပေါင်း ၃၅၀ အုပ်စိုးခဲ့သည်။ ကုန်းဘောင်ခေတ်၊ ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက်တွင်စော်ဘွားနယ်အဖြစ်မှ ဝန်အုပ်ချုပ်သောမြို့အဖြစ်ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ <ref>ဒေါ်ခင်သိန်း (မြန်မာစာပါမောက္ခ မြစ်ကြီးနားတက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မြို့နယ်အမည်များ လေ့လာချက်” </ref>
ဗန်းမော်​ဟူ​သော ဝေါဟာရ​သည် ရှမ်း​ဘာသာ​စကား “မန့်မော်” ([[မၢၼ်ႈ​မေႃႇ]]) မှ ဆင်းသက်​လာ​သော စကား​ဖြစ်​သည်။ မန့်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်​ရသ​ဖြင့် “အိုးလုပ်​သော​ရွာ” ဟု ခေါ်​ဆို​နိုင်​သည်။ စမ္ပာ​န​ဂိုလ် မင်း​ဆက်​ပျက်​ပြီး သက္ကရာဇ် ၄​၀⁠၀ ကျော်​တွင် စော်ဘွား [[သိုဟန်ဘွား]]သည် ရှေး​မင်း​မြတ်​တို့​၏ မြို့​နေရာ​တွင် မ​နေ​ဝံ့​၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံး​ဖြစ်​သော ဗန်းမော်​သို့ ပြောင်း​ရွေ့​လာ​ခဲ့​ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်​၍ အုပ်စိုး​သည်။ မိုး​မိတ်​သမိုင်း​အရ ခရစ်​နှစ် ၆​၈​၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်​ပုတ်​ဖ​ထံ လာ​ရောက်​ပြီး စော်ဘွား​ဆက် တောင်းခံ​သည်။ မိုး​မိတ်စော်​ဘွား​က တူတော်​ကြီး ခမ်း​ရွက်​ဖ အား ဗန်းမော်စော်​ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်​ရန် စေလွှတ်​ခဲ့​ကြောင်း ဖော်​ပြ​ထား​သည်။ ဗန်းမော်​မြို့​တွင် စော်ဘွား​၂​၃ ဆက် နှစ်​ပေါင်း ၃​၅​၀ အုပ်စိုး​ခဲ့​သည်။ ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်၊ ဘိုးတော်​ဘုရား​လက်ထက်​တွင်စော်​ဘွား​နယ်​အဖြစ်​မှ ဝန်​အုပ်ချုပ်​သော​မြို့​အဖြစ်​ပြောင်းလဲ​ဖွဲ့​စည်း​ခဲ့​သည်။ <ref>ဒေါ်​ခင်​သိန်း (မြန်မာ​စာ​ပါ​မောက္ခ မြစ်​ကြီး​နား​တက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်​အတွင်း​ရှိ မြို့​နယ်​အမည်​များ လေ့​လာ​ချက်” </ref>


ကုန်းဘောင်ခေတ် ဗန်းမော်မြို့ဝန်များထဲမှ ထင်ရှားသူအချို့မှာ ဦးရွှေရည်၊ စောမြတ်အောင်၊ ဦးကံ၊ ဦးစံတည်၊ ဦးရွှေအိုး၊ ဦးရွှန်း၊ ဦးသူ၊ ဦးဘိုး၊ ဦးအောင်မြတ်သူ၊ ဦးနက်ပြာ၊ ဦးတုတ်၊ ဦးပုံ၊ ဦးဖိုးအို၊ ဦးဘိုးလှ၊ ဦးမှန်း၊ ဦးလူကြီး၊ ဦးထောင်ဗိုလ် စသူတို့ဖြစ်ကြသည်။ <ref>မြန်မာမြို့အဘိဓာန်။ တင်နိုင်တိုး။ ဇေတဝန်စာအုပ်တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပကြိမ်။ ၂၀၁၂ ဖေဖော်ဝါရီ။</ref>
ကုန်း​ဘောင်​ခေတ် ဗန်းမော်​မြို့ဝန်​များ​ထဲ​မှ ထင်ရှား​သူ​အချို့​မှာ ဦး​ရွှေ​ရည်၊ စော​မြတ်​အောင်၊ ဦး​ကံ၊ ဦး​စံ​တည်၊ ဦး​ရွှေ​အိုး၊ ဦး​ရွှန်း၊ ဦး​သူ၊ ဦး​ဘိုး၊ ဦး​အောင်​မြတ်​သူ၊ ဦး​နက်​ပြာ၊ ဦး​တုတ်၊ ဦး​ပုံ၊ ဦး​ဖိုး​အို၊ ဦး​ဘိုး​လှ၊ ဦး​မှန်း၊ ဦး​လူကြီး၊ ဦး​ထောင်​ဗိုလ် စ​သူ​တို့​ဖြစ်​ကြ​သည်။ <ref>မြန်မာ​မြို့​အဘိဓာန်။ တင်​နိုင်​တိုး။ ဇေ​တ​ဝန်​စာအုပ်​တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပ​ကြိမ်။ ၂​၀​၁​၂ ဖေဖော်ဝါရီ။</ref>


== ကိုးကား ==
== ကိုး​ကား ==
<references/>
<references/>



၀၈:၃၁၊ ၄ ဇွန် ၂၀၁၅ ရက်နေ့က မူ

ဗန်းမော်မြို့
မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ
ဗန်းမော်မြို့ သည် မြန်မာနိုင်ငံ တွင် တည်ရှိသည်
ဗန်းမော်မြို့
ဗန်းမော်မြို့
မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာနိုင်ငံမြေပုံ
ကိုဩဒိနိတ်: 24°15′N 97°14′E / 24.250°N 97.233°E / 24.250; 97.233
နိုင်ငံအမည် မြန်မာ
ပြည်နယ် ကချင်
ခရိုင်ဗန်းမော်
လတ္တီကျူ(၂၄)ဒီဂရီ၊ (၁၅)မိနစ်
လောင်ဂျီကျူ(၉၇)ဒီဂရီ၊ (၁၄)မိနစ်
မြို့နယ်ရုံးစိုက်ရာမြို့ဗန်းမော်မြို့
လူဦးရေ (၂၀၁၄)
 • စုစုပေါင်း၁၃၆,၂၂၉[၁]
အချိန်ဇုန်မြန်မာ စံတော်ချိန် (UTC+ ၆ နာရီ ၃၀ မိနစ်)

ကချင်ပြည်နယ်၏ ဒုတိယမြို့တော်ဖြစ်ပြီး ခရိုင်ရုံးစိုက်ရာ မြို့ဖြစ်သည့် ဗန်းမော်သည် မြို့တော်မြစ်ကြီးနား၏ တောင်ဘက် ၁⁠၁၅ မိုင် အကွာတွင် တည်ရှိကာ၊ တရုတ်နယ်စပ်နှင့် မိုင် ၄၀ ခန့် ကွာဝေးသည်။ တာပိန်မြစ်နှင့် ဧရာဝတီမြစ်တို့ဆုံရာမှ ၅၃ မိုင် ကွာဝေးပါသည်။ KIO အခြေစိုက်ရာ လိုင်ဇာမြို့သည် ဗန်းမော်နှင့် မြစ်ကြီးနားအကြား တည်ရှိကာ ဗန်းမော်၏ အရှေ့မြောက်ဘက် မိုင် ၄၀ ခန့်တွင် တည်ရှိသည်။

သမိုင်းစဉ်

ဗန်းမော်ဟူသော ဝေါဟာရသည် ရှမ်းဘာသာစကား “မန့်မော်” (မၢၼ်ႈမေႃႇ) မှ ဆင်းသက်လာသော စကားဖြစ်သည်။ မန့်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသဖြင့် “အိုးလုပ်သောရွာ” ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ စမ္ပာနဂိုလ် မင်းဆက်ပျက်ပြီး သက္ကရာဇ် ၄၀⁠၀ ကျော်တွင် စော်ဘွား သိုဟန်ဘွားသည် ရှေးမင်းမြတ်တို့၏ မြို့နေရာတွင် မနေဝံ့၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံးဖြစ်သော ဗန်းမော်သို့ ပြောင်းရွေ့လာခဲ့ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်၍ အုပ်စိုးသည်။ မိုးမိတ်သမိုင်းအရ ခရစ်နှစ် ၆၈၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်ပုတ်ဖထံ လာရောက်ပြီး စော်ဘွားဆက် တောင်းခံသည်။ မိုးမိတ်စော်ဘွားက တူတော်ကြီး ခမ်းရွက်ဖ အား ဗန်းမော်စော်ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်ရန် စေလွှတ်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဗန်းမော်မြို့တွင် စော်ဘွား၂၃ ဆက် နှစ်ပေါင်း ၃၅၀ အုပ်စိုးခဲ့သည်။ ကုန်းဘောင်ခေတ်၊ ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက်တွင်စော်ဘွားနယ်အဖြစ်မှ ဝန်အုပ်ချုပ်သောမြို့အဖြစ်ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [၂]

ကုန်းဘောင်ခေတ် ဗန်းမော်မြို့ဝန်များထဲမှ ထင်ရှားသူအချို့မှာ ဦးရွှေရည်၊ စောမြတ်အောင်၊ ဦးကံ၊ ဦးစံတည်၊ ဦးရွှေအိုး၊ ဦးရွှန်း၊ ဦးသူ၊ ဦးဘိုး၊ ဦးအောင်မြတ်သူ၊ ဦးနက်ပြာ၊ ဦးတုတ်၊ ဦးပုံ၊ ဦးဖိုးအို၊ ဦးဘိုးလှ၊ ဦးမှန်း၊ ဦးလူကြီး၊ ဦးထောင်ဗိုလ် စသူတို့ဖြစ်ကြသည်။ [၃]

ကိုးကား

  1. Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL (PDF)၊ ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန၊ 26 August 2014၊ p. ၂၉January 21, 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး
  2. ဒေါ်ခင်သိန်း (မြန်မာစာပါမောက္ခ မြစ်ကြီးနားတက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မြို့နယ်အမည်များ လေ့လာချက်”
  3. မြန်မာမြို့အဘိဓာန်။ တင်နိုင်တိုး။ ဇေတဝန်စာအုပ်တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပကြိမ်။ ၂၀၁၂ ဖေဖော်ဝါရီ။