မြသလွန်ဘုရား

မြသလွန်ဘုရားသည် မကွေးမြို့၏ အနောက်မြောက်ဘက် ဧရာဝတီမြစ်ကမ်းဘေးတွင်တည်ရှိပြီး မြန်မာပြည်ရှိ အထင်ကရ ဘုရားများထဲတွင် တဆူအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ လုံးတော်ပြည့် ရွှေချထားသည့် ဘုရားတစ်ဆူဖြစ်ပြီး စုစုပေါင်း အချပ်ရေမှာ "ဒွေးအစ်အဌဇေယျသတိ ချပ်ရေရှိ လုံးပြည့်ရွှေရောင်ဖြိုး" ဟု ဆိုစကားရှိသည်။

သမိုင်းကြောင်း

သမိုင်းအဆိုအရ မြသလွန်ဘုရားသည် ကဿပဘုရား၏ ရွှေသလွန်တော်နှင့် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ မြသလွန်တော်တို့ကို ဌာပနာ၍တည်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။ မကွေးမြို့ကို ဘီလူးကျွန်းဟု ယခင်က ခေါ်တွင် သကဲ့သို့ မကွေးမြို့ နေရာတွင် ယခင် ရှေးအခါက ဘီလူးများနေထိုင်ရာ နေရာဟုဆိုသည်။ ထိုအထဲတွင် ဘောသော၊ ဘောကျော်၊ ဘောသူရ၊ ဘောရဿ ညီနောင်တို့သည် ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရား ဧရာဝတီမြစ် အနောက်ဘက်ကမ်းသို့ ကြွတော်မူခိုက် ဖန်ခါးသီးများသွားရောက်ဆက်ကပ်ကြပြီး ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားမှ ပူဇော်ရန်အဖြစ် မြသလွန်တော်ကို စွန့်ကြဲခဲ့သည်။ ညီနောင်လေးပါးတို့သည် ထို မြသလွန်တော်ကို ယူဆောင်၍ ပြန်လာကြပြီး မကွေးဘက်ကမ်းသို့ရောက်သောအခါ ဌာပနာ၍ ဘုရားတည်ထားကိုးကွယ်ရန်ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် နေရာမှန် မဟုတ်သည့်အတွက် သိကြားမင်းသည် သူ၏တန်ခိုးဖြင့် ထိုဘုရားကိုဖြိုကာ မြသလွန်တော်ကို ပင့်ဆောင်သွားခဲ့ရာ ယခုထက်တိုင်အောင် ထိုဘုရားပြိုရှိသောနေရာကို အမှီပြု၍ ဘုရားပြိုရွာဟု တည်ရှိနေပေသေးသည်။

ထို့နောက် သိကြားမင်းသည် တရားကျင့်ကြံလျက်ရှိသော ရသေ့သုံးပါးထံ ထို မြသလွန်နှင့်တကွ ကဿပ ဘုရား၏ ရွှေသလွန်တော်တို့ကိုပါ ပေးအပ်ခဲ့ပြီး ထိန်းသိမ်းထားရန်နှင့် နေရာမှန်တွေ့ပါက ဘုရားတည်ထားကိုးကွယ်ပေးပါရန် လျောက်ထားခဲ့သည်။ ထိုရသေ့သုံးပါး သီတင်းသုံးခဲ့သော ကျောင်းနေရာ သုံးခုကို ယခုအခါ ဘုရားတည်ထားပြီး ထိုနေရာကို ဘုရားသုံးဆူဟုခေါ်သည်။

ရသေ့သုံးပါးလည်း ယခုလက်ရှိ မြသလွန်ဘုရားတည်ရှိရာ ကုန်းတော်ပေါ်တွင် မြသလွန်ဘုရားကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။

မြသလွန်ဘုရား

မြသလွန်ဘုရားသည် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ဧရာဝတီ အရှေ့ဖက် ်ကမ်းရှိ မကွေးမြို့၌ တည်ရှိသည်။ မကွေးမြသလွန်မလွန် မြသပိတ် ဟု ဆိုရိုးရှိသည့်အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ တန်ခိုးကြီးဘုရား များတွင် မြသလွန် ဘုရားလည်း အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မြသလွန် ်ဘုရား၏ သမိုင်း အကျဉ်းချုပ်ကား ဤသို့တည်း။ ဂေါတမမြတ်စွာ ဘုရားသည် ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီး၍ ဝါတော် နှစ်ဆယ်သို့ ရောက်သောအခါ သုနာပရန္တတိုင်း လယ်ကိုင်း သားတို့သည် စန္ဒကူးသားဖြင့် ဆောက်လုပ်ထားသော ကျောင်း တော်ကို အလှူခံတော်မူရန် မြတ်စွာဘုရားထံ သွားရောက်လျှောက် ထားကြ၏။ ဘုရားသခင်လည်းမဟာ သက္ကရာဇ် ၁၂၃ ခု၊ ဝါဆိုလဆုတ် ၈ ရက်နေ့တွင် လယ်ကိုင်းစန္ဒကူးနံ့သာကျောင်းကို အလှူခံတော်မူပြီးလျှင် ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး ဈာန်၏ ချမ်းသာခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်တော်မူ၍ တရားဒေသနာ တိုက်ကျွေးတော်မူသည်။ ထိုမှတစ်ဖန် ရွှံ့ပွက်တောင်တို့ဖြင့် ခြံရံလျက်ရှိသော မင်းဘူးမြို့ရှိ စက္ကတဲတောင်ထိပ်သို့ ကြွချီကာ သိတင်းသုံးနေတော်မူသည်။ ရှေးဘုရား အဆူဆူပွင့်တော်မူစဉ်က ထိုတောင်ထိပ်သို့ ရောက်သည ်ရှိသော် သိကြားနတ်မင်းသည် ရတနာ သလွန်တော်ကို လှူဒါန်းမြဲ ဖြစ်သည်အတိုင်းဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားအားလည်း မြသားအတိပြီး သော သလွန်တော်ကို လာရောက် လှူဒါန်းလေသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဧရာဝတီမြစ် အရှေ့ဖက်ကမ်း ခပ်လှမ်းလှမ်း တောနက်ကြီးတစ်ခု၌ နေသော ဘောသော ၊ ဘောကျော် ၊ ဘောသူ၊ ဘောရသမည်သော ဘီလူးညီနောင် ၄ ဦးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံ ကြစုဖန်ခါးသီးများ သွားရောက်လှူဒါန်း၍ ဘုရားသခင်၏ တရားတော်ကို နာကြားရသဖြင့် အကျွတ်တရားရ ကုန်၏။ တရားနာပြီးသော် ဘုရားသခင်အား ကိုးကွယ်ရာ အမွေတစ်စုံတစ်ခု ပေးသနားတော် မူပါရန် လျှောက်ထားသည်တွင် မြသားလွန်တော်ကို ပေးအပ်လေတော့၏။ ဘီလူးညီနောင်တို့လည်း အားရ ရွှင်လန်းစွာဖြင့် သလွန်တော်ကို ပင့်ဆောင်ကာ မကွေးမြို့ ဖက်ကမ်းရှိ မိမိတို့နေရာ တောကြီးအတွင်း၌ ဌာပနာ၍ ဘုရားတည် ကိုးကွယ်ကြသည်။ (ယခုအခါ ထိုနေရာကို ဘုရားပြိုရွာဟု ထွင်သည်။) သို့သော် ထိုဒေသကား ဘုရားသခင် ဗျာဒိတ်ချမှတ်တော်မူသော နေရာ မဟုတ်ရကား သိကြားမင်းသည် ဘီလူးတို့ တည်ထား သော ဘုရားကိုဖျက်ကာ မြသားသလန်တော်ကို ယူ၍ ဧရာဝတီမြစ် ကမ်းတွင် သိတင်းသုံးနေကြသော ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ၊ ဒ္ဒိဗ္ဗဃာန မည်သော ရသေ့ကြီး သုံးဥိးထံ သို့ ပင့်ဆောင် သွားလေသည်။ ထိုနောက် ကဿပဘုရား လက်ထက်တော်အခါက ရွှေသား သလွန်တော်ကို ဌပမာခဲ့ဘူးသော နဂုတ္တမတောင်ထိပ်တွင် မြသလွန် ်တော်ကိုလည်း ဌာပနာရန် စီမံ၏။ ထိုအခါ ပထမလှေတစင်းတွင် ပတ္တမြားပြာသာဒ်တော်၌ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ မြသလွန်ကိုတင် ဆောင်၍လည်းကောင်း၊ ဒုတိယ လှေတစ်စင်းတွင် ရွှေသား ပြာသာဒ်တော်၌ကဿပ ဘုရား၏ ရွှေသား သလွန်တော်ကို တင် ဆောင်၍ လည်းကောင်း မဟာသက္ကရာဇ် ၁၂၈ ခု တပေါင်း လပြည့်နေ့တွင် ဧရာဝတီမြစ်ရေနှင့် အညီ စီမံကာ ဌပနာတော်မူ လေသည်။ နောက်ထပ် စေတီတည်ရန်မှာ ဘီလူးညီနောင်တို့ စုတေ၍ လူသားစင်စစ်ဖြစ်သောအခါမှသာ ဘုရားတည်ရန် သင့်ကြောင်း ရသေ့တို့အား ပန်ကြား၍ တာဝတိံသာသို့ ပြန်ကြွ သွားလေသည်။ ထိုရသေ့မြတ်သုံးပါးတို့ သိတင်းသုံးတော်မူရာ နေရာနှင့် မကွာဝေး သောနေရာတွင် မဟာဂါမမည်သော ရွာကြီးတစ်ရွာရှိ၏။ ထိုရွာကြီးတွင် ကုဋေများစွာ ကြွယ်ဝသည့် သုဘောဂဟူသော သဌေးကြီးတစ်ဦးရှိရာ ရသေ့တို့၏ ပစ္စည်းလေးပါးဒါယာဖြစ်၏။ တစ်နေ့သ၌ သဌေးကြီးသည် ရသေ့သုံးဦးထံ ရောက်သွား၍ ဘုရားသခင်၏ သလွန်တော် ဌပနာရာ နဂုတ္တမ တောင်ထိပ်တွင် စေတီတည်ပါရန်လျှောက်ထားလေသည်။ သို့သော် လူဝင်စားများ ဖြစ်ကြသည့် ဘီလူးညီနောင်တို့နှင့် တိုင်ပင်၍ ပူးပေါင်းစေတီတည် မှသာ ထမြောက်အောင်မြင်မည့် အကြောင်းကို မိန့်ကြားလေသည်။ ထိုကြောင့် သဌေးကြီးသည် လူဝင်စား ဘီလူးညီနောင်တို့အား မည်သူမည်ဝါဟူ၍မသိဘဲ ရှာဖွေရတော့၏။ သဌေးကြီးတွင် အဆင်းအဂ‡ါ တင့်တယ်လှပသည့် ပုဏ္ဏဝတီမည် ်သော သမီးတစ်ယောက် ရှိ၏။ သဌေးသမီးလည်း လူဝင်စား ဘီဘူးညီနောင်တို့အား ထိုမှဤမှ ရွာစဉ်လျှောက်၍ ရှာဖွေသော် လည်း မတွေ့သည့်အဆုံး၌ မြသားသလွန်ဌပနာထားသော နဂုတ္တမတောင်၏တောင်ဖက် တစ်ခုသော ကုန်းမြင့်ပေါ်သို့ ရောက် ်သွားလေသည်။ ထိုတောင်ကုန်းပေါ်၌ အမျိုးမျိုးသော ပန်းတို့ကို သီကုံး၍ ပန်းကုံးတစ်ခု ပြုလုပ်ပြီးလျှင် အလိုရှိသော စာခွေကို လည်း ရေးသားထား၏။ ထိုစာခွေကို ပန်းကုံးဖြင့်ရစ်ပတ်ကာ ဘီလူးဝင်စားသော လူသားများသာလျှင် တွေ့မြင်နိုင်ပါစေသတည်း ဟု သစ္စာအဓိဋ္ဌာန်ပြု၍ ထားခဲ့လေသည်။ (ထိုနေရာတွင် ပန်းရစ်တောင်စေတီဟူ၍ ရှိသည်။) ထိုမှတစ်ဖန် ပုဏ္ဏဝတီသည် နဂုတ္တမတောင်သို့ တက်ကာ ။ မြသားသလွန်ကို ရှိခိုးပူဇော်ပြီးလျှင် မြောက်ဖက်စူးစူး တစ်မိုင်ခန့် ဝေးသောကုန်းမြင့်တစ်ခုသို့ ရောက်လေသော် ငါ၏ လင်လောင်း လျာ ဘောကျော်ဆိုသူ လူဝင်စားသည် ယခုအခါ အဘယ်အရပ် တွင် ရှိလိမ့်မည်နည်းဟု မျှော်မှန်း တောင့်တလေသည်။ (ဤနေရာတွင် ရွှေလင်မျှော် စေတီတော် တစ်ဆူရှိသည်။) ထိုနောက် မိမိရွာသို့ပြန်လေ၏။လူဝင်စားများ ဖြစ်လာကြသော ဘောသော၊ ဘောကျော် ဘီလူးညီနောင်တို့သည် အရွယ်ရောက်လာ ကြသောအခါ ကုန်သည်ဘဝဖြင့် တစ်နေ့တွင် ရသေ့ကြီး သုံးဦးထံ ရောက်လာကြပြီးနောက် မြသလွန် ဌပနာရာ ဖြစ်သော နဂုတ္တမတောင်ထိပ်သို့ အသွားတွင်တောင်ဖက်ကုန်းမြင့်သို့ ရောက် ်လာကြ၏။ ထိုကုန်းထက်၌ ပုဏ္ဏဝတီ အဓိဋ္ဌာန်ပြုခဲ့သည့် ပန်းကုံး ရစ်ပတ်ထားသော စာခွေကို တွေ့ရာဖတ်ရှုကြည့်သဖြင့် အကြောင်း စုံ သိရှိကြလေသည်။ ထိုနောက် သလွန်တော်ကို ဖူးပြီးလျှင် ပုဏ္ဏဝတီရှိရာ ရွာသို့သွားကြ၏။ သဌေးကြီးလည်း အနှစ်နှစ်က တောင့်တစောင့်မျှော်နေရသော ဘောသော၊ ဘောကျော် လူဝင်စား ညီနောင်တို့အား တွေ့ရသောကြောင့် များစွာ ဝမ်းမြောက်၏။ ထိုနောက် သဌေးကြီးနှင့်တကွ ဘောကျော်တို့ညီနောင်နှင့်အတူ ပုဏ္ဏဝတီ သဌေးသမီးတို့သည် ဆရာရသေ့သုံးဦးထံ သွားရောက် ဖူးမျှော်ကြရာ ရသေ့တို့က သိကြားမင်း မှာစကားကို ပြောကြား လေတော့၏။ သဌေးကြီးသည် ညီတော်ဘောသောအား ရွှေသား နွားဝန်တစ်တင်း၊ ငွေသား နွားဝန်တစ်တင်း တင်ဆောင်စေ၍ ပြန် လွှတ်လိုက်၏။ နောင်တော် ဘောကျော်အားသမီးတော်နှင့် ထိမ်းမြားလိုက်လေသည်။ မဟာ သက္ကရာဇ် ၁၅ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ရသေ့ကြီး သုံးဦးနှင့်တကွ သိကြားမင်း၊ သဌေးကြီး သမီး သုဏ္ဏဝတီနှင့် သားမက် ဘောကျော်တို့သည် ရွှေသားသလွန်တော်နှင့် မြသားသလွန်တော်တို့ ကို ဌပနာကာ စေတီတည်ကြလေသည်။ ထိုပထမဆုံးအကြိမ်တည် သော စေတီတော်မှာ အမြင့် သံတောင် ၃၅ တောင်ရှိသည်ဟူ၏။ ဤကား မြသလွန်စေတီကို ပထမဆုံအကြိမ် တည်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုနောက် ပုဂံခေတ်၊ သက္ကရာဇတ် ၄၂၁ ခုနှစ်တွင် နန်းတက်သော စောလူမင်းသည် သံတောင် ၅၅ တောင်မြင့်သော မြသလွန် စေတီတော်ကို ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံပြုပြင် တည်ပြန်သည်။ သက္ကရာဇ် ၁၂ဝ၉ ခုနှစ်တွင် မြေငလျင် ကြီးကျယ်စွာ လှုပ်သော ကြောင့် မြသလွန်စေတီတော်ကြီး ကွဲအက်ပျက်စီး၍ ပြိုခဲ့ရလေ သည်။ ထိုနှစ် တပေါင်းလဆန်း ၁၅ ရက်နေ့တွင် မကွေးမြို့ သူကြီးမင်းမင်းထင် မင်းလှကျော်ခေါင်သည် သံတောင် ၆၆ တောင် ၂ မိုက်မြင့်သော စေတီတော်ကြီးကို အသစ်တဖန် ထပ်မံတည်ပြန်သည်။ ထိုမှ တစ်ပါး ပထမခွေတွင် အချင်း ၅ တောင်တစ်မိုက် ၊ အစောက် ၁၇ တောင်မြင့်သော ထီးတော်ကြီး ကိုလည်း လှူဒါန်းခဲ့လေသည်။မကွေးမြို့ မြသလွန်ပွဲတော်ကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သိတင်းကျွတ်လဆန်း ၈ ရက်မှ သိတင်းကျွတ် လပြည်ကျော် ၈ ရက်နေ့ထိ စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပလျက် ်ရှိသည်။