ဗန်းမော်မြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
စာကြောင်း ၄၄ - စာကြောင်း ၄၄ -


== သမိုင်း​စဉ် ==
== သမိုင်း​စဉ် ==
ဗန်းမော်​ဟူ​သော ဝေါဟာရ​သည် ရှမ်း​ဘာသာ​စကား “မန်မော်” ([[မၢၼ်ႈ​မေႃႇ]]) မှ ဆင်းသက်​လာ​သော စကား​ဖြစ်​သည်။ မန်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်​ရသ​ဖြင့် “အိုးလုပ်​သော​ရွာ” ဟု ခေါ်​ဆို​နိုင်​သည်။ စမ္ပာ​န​ဂိုလ် မင်း​ဆက်​ပျက်​ပြီး သက္ကရာဇ် ၄​၀⁠၀ ကျော်​တွင် စော်ဘွား [[သိုဟန်ဘွား]]သည် ရှေး​မင်း​မြတ်​တို့​၏ မြို့​နေရာ​တွင် မ​နေ​ဝံ့​၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံး​ဖြစ်​သော ဗန်းမော်​သို့ ပြောင်း​ရွေ့​လာ​ခဲ့​ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်​၍ အုပ်စိုး​သည်။ မိုး​မိတ်​သမိုင်း​အရ ခရစ်​နှစ် ၆​၈​၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်​ပုတ်​ဖ​ထံ လာ​ရောက်​ပြီး စော်ဘွား​ဆက် တောင်းခံ​သည်။ မိုး​မိတ်စော်​ဘွား​က တူတော်​ကြီး ခမ်း​ရွက်​ဖ အား ဗန်းမော်စော်​ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်​ရန် စေလွှတ်​ခဲ့​ကြောင်း ဖော်​ပြ​ထား​သည်။ ဗန်းမော်​မြို့​တွင် စော်ဘွား​၂​၃ ဆက် နှစ်​ပေါင်း ၃​၅​၀ အုပ်စိုး​ခဲ့​သည်။ ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်၊ ဘိုးတော်​ဘုရား​လက်ထက်​တွင်စော်​ဘွား​နယ်​အဖြစ်​မှ ဝန်​အုပ်ချုပ်​သော​မြို့​အဖြစ်​ပြောင်းလဲ​ဖွဲ့​စည်း​ခဲ့​သည်။ <ref>ဒေါ်​ခင်​သိန်း (မြန်မာ​စာ​ပါ​မောက္ခ မြစ်​ကြီး​နား​တက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်​အတွင်း​ရှိ မြို့​နယ်​အမည်​များ လေ့​လာ​ချက်” </ref>
ဗန်းမော်​ဟူ​သော ဝေါဟာရ​သည် ရှမ်း​ဘာသာ​စကား “မန့်မော်” ([[မၢၼ်ႈ​မေႃႇ]]) မှ ဆင်းသက်​လာ​သော စကား​ဖြစ်​သည်။ မန့်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်​ရသ​ဖြင့် “အိုးလုပ်​သော​ရွာ” ဟု ခေါ်​ဆို​နိုင်​သည်။ စမ္ပာ​န​ဂိုလ် မင်း​ဆက်​ပျက်​ပြီး သက္ကရာဇ် ၄​၀⁠၀ ကျော်​တွင် စော်ဘွား [[သိုဟန်ဘွား]]သည် ရှေး​မင်း​မြတ်​တို့​၏ မြို့​နေရာ​တွင် မ​နေ​ဝံ့​၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံး​ဖြစ်​သော ဗန်းမော်​သို့ ပြောင်း​ရွေ့​လာ​ခဲ့​ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်​၍ အုပ်စိုး​သည်။ မိုး​မိတ်​သမိုင်း​အရ ခရစ်​နှစ် ၆​၈​၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်​ပုတ်​ဖ​ထံ လာ​ရောက်​ပြီး စော်ဘွား​ဆက် တောင်းခံ​သည်။ မိုး​မိတ်စော်​ဘွား​က တူတော်​ကြီး ခမ်း​ရွက်​ဖ အား ဗန်းမော်စော်​ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်​ရန် စေလွှတ်​ခဲ့​ကြောင်း ဖော်​ပြ​ထား​သည်။ ဗန်းမော်​မြို့​တွင် စော်ဘွား​၂​၃ ဆက် နှစ်​ပေါင်း ၃​၅​၀ အုပ်စိုး​ခဲ့​သည်။ ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်၊ ဘိုးတော်​ဘုရား​လက်ထက်​တွင်စော်​ဘွား​နယ်​အဖြစ်​မှ ဝန်​အုပ်ချုပ်​သော​မြို့​အဖြစ်​ပြောင်းလဲ​ဖွဲ့​စည်း​ခဲ့​သည်။ <ref>ဒေါ်​ခင်​သိန်း (မြန်မာ​စာ​ပါ​မောက္ခ မြစ်​ကြီး​နား​တက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်​အတွင်း​ရှိ မြို့​နယ်​အမည်​များ လေ့​လာ​ချက်” </ref>


ကုန်း​ဘောင်​ခေတ် ဗန်းမော်​မြို့ဝန်​များ​ထဲ​မှ ထင်ရှား​သူ​အချို့​မှာ ဦး​ရွှေ​ရည်၊ စော​မြတ်​အောင်၊ ဦး​ကံ၊ ဦး​စံ​တည်၊ ဦး​ရွှေ​အိုး၊ ဦး​ရွှန်း၊ ဦး​သူ၊ ဦး​ဘိုး၊ ဦး​အောင်​မြတ်​သူ၊ ဦး​နက်​ပြာ၊ ဦး​တုတ်၊ ဦး​ပုံ၊ ဦး​ဖိုး​အို၊ ဦး​ဘိုး​လှ၊ ဦး​မှန်း၊ ဦး​လူကြီး၊ ဦး​ထောင်​ဗိုလ် စ​သူ​တို့​ဖြစ်​ကြ​သည်။ <ref>မြန်မာ​မြို့​အဘိဓာန်။ တင်​နိုင်​တိုး။ ဇေ​တ​ဝန်​စာအုပ်​တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပ​ကြိမ်။ ၂​၀​၁​၂ ဖေဖော်ဝါရီ။</ref>
ကုန်း​ဘောင်​ခေတ် ဗန်းမော်​မြို့ဝန်​များ​ထဲ​မှ ထင်ရှား​သူ​အချို့​မှာ ဦး​ရွှေ​ရည်၊ စော​မြတ်​အောင်၊ ဦး​ကံ၊ ဦး​စံ​တည်၊ ဦး​ရွှေ​အိုး၊ ဦး​ရွှန်း၊ ဦး​သူ၊ ဦး​ဘိုး၊ ဦး​အောင်​မြတ်​သူ၊ ဦး​နက်​ပြာ၊ ဦး​တုတ်၊ ဦး​ပုံ၊ ဦး​ဖိုး​အို၊ ဦး​ဘိုး​လှ၊ ဦး​မှန်း၊ ဦး​လူကြီး၊ ဦး​ထောင်​ဗိုလ် စ​သူ​တို့​ဖြစ်​ကြ​သည်။ <ref>မြန်မာ​မြို့​အဘိဓာန်။ တင်​နိုင်​တိုး။ ဇေ​တ​ဝန်​စာအုပ်​တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပ​ကြိမ်။ ၂​၀​၁​၂ ဖေဖော်ဝါရီ။</ref>

၀၆:၃၁၊ ၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၁၅ ရက်နေ့က မူ

ဗန်းမော်​မြို့
မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ
ဗန်းမော်​မြို့ သည် မြန်မာနိုင်ငံ တွင် တည်ရှိသည်
ဗန်းမော်​မြို့
ဗန်းမော်​မြို့
မြို့တည်နေရာပြ မြန်မာ​နိုင်ငံ​မြေပုံ
ကိုဩဒိနိတ်: 24°15′N 97°14′E / 24.250°N 97.233°E / 24.250; 97.233
နိုင်ငံ​အမည် မြန်မာ
ပြည်နယ် ကချင်
ခရိုင်ဗန်းမော်
လတ္တီကျူ(၂​၄)ဒီ​ဂ​ရီ၊ (၁​၅)မိ​နစ်
လောင်ဂျီကျူ(၉​၇)ဒီ​ဂ​ရီ၊ (၁​၄)မိ​နစ်
မြို့​နယ်​ရုံးစိုက်​ရာ​မြို့ဗန်းမော်မြို့
လူဦးရေ (၂၀၁၄)
 • စုစုပေါင်း၁၃၆,၂၂၉[၁]
အချိန်ဇုန်မြန်မာ စံတော်ချိန် (UTC+ ၆ နာရီ ၃​၀ မိ​နစ်)

ကချင်ပြည်နယ်​၏ ဒုတိယ​မြို့တော်​ဖြစ်​ပြီး ခ​ရိုင်​ရုံးစိုက်​ရာ မြို့​ဖြစ်​သည့် ဗန်းမော်သည် မြို့တော်မြစ်ကြီးနား​၏ တောင်​ဘက် ၁⁠၁​၅ မိုင် အကွာ​တွင် တည်​ရှိ​ကာ၊ တရုတ်​နယ်စပ်​နှင့် မိုင် ၄​၀ ခန့် ကွာဝေး​သည်။ တာပိန်မြစ်နှင့် ဧရာဝတီမြစ်တို့​ဆုံ​ရာ​မှ ၅​၃ မိုင် ကွာဝေး​ပါ​သည်။ KIO အခြေ​စိုက်​ရာ လိုင်ဇာမြို့​သည် ဗန်းမော်​နှင့်​ မြစ်​ကြီး​နား​အကြား တည်​ရှိ​ကာ ဗန်းမော်​၏ အရှေ့မြောက်​ဘက် မိုင် ၄​၀ ခန့်​တွင် တည်​ရှိ​သည်။

သမိုင်း​စဉ်

ဗန်းမော်​ဟူ​သော ဝေါဟာရ​သည် ရှမ်း​ဘာသာ​စကား “မန့်မော်” (မၢၼ်ႈ​မေႃႇ) မှ ဆင်းသက်​လာ​သော စကား​ဖြစ်​သည်။ မန့်(Man)= ရွာ၊ မော်(Maw)=အိုး ဟု အဓိပ္ပါယ်​ရသ​ဖြင့် “အိုးလုပ်​သော​ရွာ” ဟု ခေါ်​ဆို​နိုင်​သည်။ စမ္ပာ​န​ဂိုလ် မင်း​ဆက်​ပျက်​ပြီး သက္ကရာဇ် ၄​၀⁠၀ ကျော်​တွင် စော်ဘွား သိုဟန်ဘွားသည် ရှေး​မင်း​မြတ်​တို့​၏ မြို့​နေရာ​တွင် မ​နေ​ဝံ့​၍ မြို့ဆင်ခြေဖုံး​ဖြစ်​သော ဗန်းမော်​သို့ ပြောင်း​ရွေ့​လာ​ခဲ့​ပြီး မြို့ပြ တည်ထောင်​၍ အုပ်စိုး​သည်။ မိုး​မိတ်​သမိုင်း​အရ ခရစ်​နှစ် ၆​၈​၉ တွင် စော်ဘွား စဝ်​ပုတ်​ဖ​ထံ လာ​ရောက်​ပြီး စော်ဘွား​ဆက် တောင်းခံ​သည်။ မိုး​မိတ်စော်​ဘွား​က တူတော်​ကြီး ခမ်း​ရွက်​ဖ အား ဗန်းမော်စော်​ဘွား အဖြစ် အုပ်ချုပ်​ရန် စေလွှတ်​ခဲ့​ကြောင်း ဖော်​ပြ​ထား​သည်။ ဗန်းမော်​မြို့​တွင် စော်ဘွား​၂​၃ ဆက် နှစ်​ပေါင်း ၃​၅​၀ အုပ်စိုး​ခဲ့​သည်။ ကုန်း​ဘောင်​ခေတ်၊ ဘိုးတော်​ဘုရား​လက်ထက်​တွင်စော်​ဘွား​နယ်​အဖြစ်​မှ ဝန်​အုပ်ချုပ်​သော​မြို့​အဖြစ်​ပြောင်းလဲ​ဖွဲ့​စည်း​ခဲ့​သည်။ [၂]

ကုန်း​ဘောင်​ခေတ် ဗန်းမော်​မြို့ဝန်​များ​ထဲ​မှ ထင်ရှား​သူ​အချို့​မှာ ဦး​ရွှေ​ရည်၊ စော​မြတ်​အောင်၊ ဦး​ကံ၊ ဦး​စံ​တည်၊ ဦး​ရွှေ​အိုး၊ ဦး​ရွှန်း၊ ဦး​သူ၊ ဦး​ဘိုး၊ ဦး​အောင်​မြတ်​သူ၊ ဦး​နက်​ပြာ၊ ဦး​တုတ်၊ ဦး​ပုံ၊ ဦး​ဖိုး​အို၊ ဦး​ဘိုး​လှ၊ ဦး​မှန်း၊ ဦး​လူကြီး၊ ဦး​ထောင်​ဗိုလ် စ​သူ​တို့​ဖြစ်​ကြ​သည်။ [၃]

ကိုး​ကား

  1. Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL (PDF)၊ ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန၊ 26 August 2014၊ p. ၂၉January 21, 2015 တွင် ပြန်စစ်ပြီး
  2. ဒေါ်​ခင်​သိန်း (မြန်မာ​စာ​ပါ​မောက္ခ မြစ်​ကြီး​နား​တက္ကသိုလ်) ၏ “ကချင်ပြည်နယ်​အတွင်း​ရှိ မြို့​နယ်​အမည်​များ လေ့​လာ​ချက်”
  3. မြန်မာ​မြို့​အဘိဓာန်။ တင်​နိုင်​တိုး။ ဇေ​တ​ဝန်​စာအုပ်​တိုက်။ ရန်ကုန်။ ပ​ကြိမ်။ ၂​၀​၁​၂ ဖေဖော်ဝါရီ။