အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ယူနစ်စနစ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
အရေးမကြီး r2.7.2+) (ရိုဘော့က ပေါင်းထည့်နေသည် - ky:СИ өлчөө системи |
အရေးမကြီး Bot: Migrating 107 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12457 (translate me) |
||
စာကြောင်း ၂၆၁ - | စာကြောင်း ၂၆၁ - | ||
| s<sup>−1</sup>∙mol |
| s<sup>−1</sup>∙mol |
||
|} |
|} |
||
[[af:SI-stelsel]] |
|||
[[als:SI-Einheitensystem]] |
|||
[[an:Sistema Internacional d'Unidatz]] |
|||
[[ar:نظام الوحدات الدولي]] |
|||
[[ast:Sistema Internacional d'Unidaes]] |
|||
[[az:Sİ]] |
|||
[[bat-smg:SI]] |
|||
[[be:СІ, міжнародная сістэма адзінак вымярэння]] |
|||
[[be-x-old:Міжнародная сыстэма СІ]] |
|||
[[bg:Международна система единици]] |
|||
[[bn:আন্তর্জাতিক একক পদ্ধতি]] |
|||
[[br:Reizhiad etrebroadel unanennoù ar fizik]] |
|||
[[bs:SI sistem]] |
|||
[[ca:Sistema Internacional d'Unitats]] |
|||
[[cs:Soustava SI]] |
|||
[[cu:Мєждоународьнъ мѣръ сѷстима]] |
|||
[[cy:System Ryngwladol o Unedau]] |
|||
[[da:Système International d'Unités]] |
|||
[[de:Internationales Einheitensystem]] |
|||
[[el:Διεθνές σύστημα μονάδων]] |
|||
[[en:International System of Units]] |
|||
[[eo:Internacia sistemo de unuoj]] |
|||
[[es:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[et:SI-süsteem]] |
|||
[[eu:Nazioarteko Unitate Sistema]] |
|||
[[fa:دستگاه بینالمللی یکاها]] |
|||
[[fi:Kansainvälinen yksikköjärjestelmä]] |
|||
[[fr:Système international d'unités]] |
|||
[[frr:SI-süsteem]] |
|||
[[fur:Sisteme internazionâl di unitâts]] |
|||
[[fy:Ynternasjonaal Systeem fan Ienheden]] |
|||
[[ga:Córas Idirnáisiúnta na nAonad]] |
|||
[[gan:國際單位系統]] |
|||
[[gd:Siostam Eadar-nàiseanta nan Aonadan]] |
|||
[[gl:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[he:מערכת היחידות הבינלאומית]] |
|||
[[hi:अन्तर्राष्ट्रीय इकाई प्रणाली]] |
|||
[[hif:SI]] |
|||
[[hr:Međunarodni sustav mjernih jedinica]] |
|||
[[hu:SI mértékegységrendszer]] |
|||
[[ia:Systema International de Unitates]] |
|||
[[id:Sistem Satuan Internasional]] |
|||
[[io:Unaj-internaciona sistemo]] |
|||
[[is:Alþjóðlega einingakerfið]] |
|||
[[it:Sistema internazionale di unità di misura]] |
|||
[[ja:国際単位系]] |
|||
[[jbo:treci'e]] |
|||
[[jv:Sistem Pétungan Internasional]] |
|||
[[ka:ერთეულთა საერთაშოირისო სისტემა]] |
|||
[[kk:Өлшем бірліктерінің халықаралық жүйесі]] |
|||
[[ko:국제단위계]] |
|||
[[krc:ЁС]] |
|||
[[ksh:SI-Basiseinheite]] |
|||
[[ku:Sîstema Navneteweyî ya Yekeyan]] |
|||
[[ky:СИ өлчөө системи]] |
|||
[[la:Systema Internationale]] |
|||
[[lb:Internationalt Eenheetesystem]] |
|||
[[lt:SI (sistema)]] |
|||
[[lv:Starptautiskā mērvienību sistēma]] |
|||
[[mk:Меѓународен систем на мерни единици]] |
|||
[[ml:അന്താരാഷ്ട്ര ഏകകവ്യവസ്ഥ]] |
|||
[[mn:Олон улсын нэгжийн систем]] |
|||
[[mr:आंतरराष्ट्रीय गणना पद्धती]] |
|||
[[ms:Sistem Unit Antarabangsa]] |
|||
[[nds:Internatschonal Eenheitensystem]] |
|||
[[nl:SI-stelsel]] |
|||
[[nn:SI-systemet]] |
|||
[[no:SI-systemet]] |
|||
[[nso:SI]] |
|||
[[oc:Sistèma Internacionau d'Unitats]] |
|||
[[pa:ਅੰਤਰਦੇਸ਼ੀ ਇਕਾਈ ਢਾਂਚਾ]] |
|||
[[pl:Układ SI]] |
|||
[[pnb:ناپاں دا انٹرنیشنل پربندھ]] |
|||
[[pt:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[qu:SI tupuy]] |
|||
[[ro:Sistemul internațional de unități]] |
|||
[[roa-tara:Sisteme 'Ndernazionale de aunità de mesure]] |
|||
[[ru:Международная система единиц]] |
|||
[[sco:SI]] |
|||
[[sh:SI]] |
|||
[[simple:International System of Units]] |
|||
[[sk:SI]] |
|||
[[sl:Mednarodni sistem enot]] |
|||
[[so:Horgale (Fiisikis)]] |
|||
[[sq:Sistemi SI]] |
|||
[[sr:Међународни систем јединица]] |
|||
[[su:Sistem Hijian Internasional]] |
|||
[[sv:Internationella måttenhetssystemet]] |
|||
[[sw:Vipimo sanifu vya kimataifa]] |
|||
[[ta:அனைத்துலக முறை அலகுகள்]] |
|||
[[th:ระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ]] |
|||
[[tl:Pandaigdigang Sistema ng mga Yunit]] |
|||
[[tr:Uluslararası Birimler Sistemi]] |
|||
[[tt:СИ]] |
|||
[[uk:Міжнародна система одиниць (СІ)]] |
|||
[[ur:بین الاقوامی نظام اکائیات]] |
|||
[[uz:Xalqaro birliklar tizimi]] |
|||
[[vec:Sistema Internasional]] |
|||
[[vi:SI]] |
|||
[[vls:SI-systèm]] |
|||
[[war:Kanasodnon Sistema han mga Yunit]] |
|||
[[yi:אינטערנאציאנאלע סיסטעם פון איינסן]] |
|||
[[yo:Ìwọ̀n Ẹyọ Akáríayé SI]] |
|||
[[zh:国际单位制]] |
|||
[[zh-classical:萬國公制]] |
|||
[[zh-min-nan:Kok-chè Tan-ūi Hē-thóng]] |
|||
[[zh-yue:國際單位制]] |
၀၁:၃၅၊ ၉ မတ် ၂၀၁၃ ရက်နေ့က မူ
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ယူနစ် စနစ် ခေါ်International System of Units သည် မက်ထရစ် စနစ် ၏ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပုံစံ ဖြစ်သည်။ SI သည် ပြင်သစ်ဘာသာစကား Système International d'unitésမှ လာသော အတိုကောက် စကားလုံး ဖြစ်သည်။
မက်ထရစ် စနစ် သည် မီတာ၊ ကီလိုဂရမ် နှင့် စက္ကန့် တို့ အပေါ်တွင် အများ အားဖြင့် အခြေခံသည်။
မီတာ၊ ကီလိုဂရမ် နှင့် စက္ကန့် တို့ကို ပေါင်းစပ်၍ ယူနစ် အသစ်များ အဖြစ်သုံးသည်။ ဥပမာ ထုထည်၊ စွမ်းအင်၊ ဖိအား တို့ ကဲ့သို့ ဖြစ်သည်။
တစ်ခါတစ်ရံ ကျနှပ်တို့ သည် ပိုများသော သို့ ပိုနည်းသော ပမာဏ ရှိ အတိုင်းအတာ များကို သုံးကြလေသည်။ ထိုအခါ စကားလုံးတစ်လုံး ၏ ရှေ့တွင် တစ်ခုခု ကို ဆက်၍ သုံးခြင်းဖြစ်သော ရှေ့ဆက်စကားလုံး များကို သုံးကြရသည်။ ရှေ့ဆက်စကားလုံး ကီလို− ဟူသည် အဆ ၁၀၀၀ ဖြစ်ပြီး မီလီ− သည် အဆ ၁၀၀၀ ပုံ ၁ ပုံ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကီလိုမီတာ ဟု ဆိုသော အခါ မီတာ ၁၀၀၀ ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပြီး မီလီဂရမ် ဟု ဆိုသော အခါ ၁ ဂရမ် ၏ ၁၀၀၀ ပုံ ၁ ပုံ ဖြစ်သည်။ ထိုရှေ့ဆက်စကားလုံးများကို အောက်ပါ ဇယားကွက်တွင် ကြည့်ရှုနိုင်သည်။
History and use
ပြင်သစ်ပြည်တွင် ပြင်သစ်တော်လှန်ရေး အပြီးတွင် စတင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ အမေရိကန်နိုင်ငံ ၊ လစ်ဗျားနိုင်ငံ နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ မှ အပ ကျန်တကမ္ဘာလုံး က သုံးစွဲနေကြပြီဖြစ်သည်။ ထိုနိုင်ငံများတွင်ကား မူလအသုံးဖြစ်သော ဗြိတိသျှစနစ် ကိုသာ သုံးကျသည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံ အပါအဝင် အခြား ဗြိတိသျှ တို့နှင့် နွယ်သော နိုင်ငံအများစု မှာ ဖြေးဖြေးချင်း မက်ထရစ် စနစ်သို့ ပြောင်းလဲ သုံးစွဲနေပြီ ဖြစ်သည်။
ဗြိတိသျှတွင်မူ မက်ထရစ် စနစ်နှင့် ဗြိတိသျှ စနစ်တို့ကို တပြိုင်နက် အသုံးပြုသည်။ သို့သော် မက်ထရစ် အသုံးများသော ဥရောပသမ္မဂ သို့ ဝင်ရန်မတိုင်ခင် မက်ထရစ် စနစ်ကို ပိုမိုသုံးစွဲရန် အားပေးခဲ့သည်။
Base units of measurement
yotta- | Y | 1 000 000 000 000 000 000 000 000 |
---|---|---|
zetta- | Z | 1 000 000 000 000 000 000 000 |
exa- | E | 1 000 000 000 000 000 000 |
peta- | P | 1 000 000 000 000 000 |
tera- | T | 1 000 000 000 000 |
giga- | G | 1 000 000 000 |
mega- | M | 1 000 000 |
kilo- | k | 1 000 |
hecto- | h | 100 |
deca- | da | 10 |
1 | ||
deci- | d | 1/10 |
centi- | c | 1/ 100 |
milli- | m | 1/ 1 000 |
micro- | µ | 1/ 1 000 000 |
nano- | n | 1/ 1 000 000 000 |
pico- | p | 1/ 1 000 000 000 000 |
femto- | f | 1/ 1 000 000 000 000 000 |
atto- | a | 1/ 1 000 000 000 000 000 000 |
zepto- | z | 1/ 1 000 000 000 000 000 000 000 |
yocto- | y | 1/ 1 000 000 000 000 000 000 000 000 |
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ယူနစ် စနစ် ၏ အခြေခံ ယူနစ်များ ကို သိပ္ပံပညာရှင်များ နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးရှိ လူများ က သုံးစွဲနေကြသည်။ အခြား ယူနစ် များသည် အောက်ပါ အခြေခံ ယူနစ် ၇ ခု ပေါ်တွင် မူတည်၍ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အခြား ယူနစ်များကို ဆင့်ပွားယူနစ်များ ဟုလည်း ခေါ်သည်။
- မီတာ (m)
- ကီလိုဂရမ် (kg)
- စက္ကန့် (s)
- အမ်ပီယာ (A)
- ကယ်လ်ဗင် (K)
- မိုး၊ ယူနစ် (mol)
- ကန်ဒယ်လာ၊ ယူနစ် (cd)
တို့သည် အခြေခံယူနစ် များ ဖြစ်သည်။
ဆင့်ပွားယူနစ်များ
- ရေဒီယမ် (rad)
- ဟက်ဇ် (Hz)
- နယူတန် (N)
- ပါစကယ် (Pa)
- ဂျိုး (J)
- ဝပ် (W)
- ကူးလောင့်ဘ် (C)
- ဗို့ (V)
- ဖာရဒ် (F)
- အုမ်း (Ω)
အထူးနံမည် နှင့် ဆင့်ပွားယူနစ်များ
အထူးနံမည်နှင့် အခြား ဆင့်ပွားယူနစ်များလည်း ရှိသေးသည်။
Name | Symbol | Quantity | Expression in terms of other units | Expression in terms of SI base units |
---|---|---|---|---|
hertz | Hz | frequency | 1/s | s−1 |
newton | N | force, weight | m∙kg/s2 | m∙kg∙s−2 |
pascal | Pa | pressure, stress | N/m2 | m−1∙kg∙s−2 |
joule | J | energy, work, heat | N∙m | m2∙kg∙s−2 |
watt | W | power, radiant flux | J/s | m2∙kg∙s−3 |
coulomb | C | electric charge or electric flux | s∙A | s∙A |
volt | V | voltage, electrical potential difference, electromotive force | W/A = J/C | m2∙kg∙s−3∙A−1 |
farad | F | electrical capacitance | C/V | m−2∙kg−1∙s4∙A2 |
ohm | Ω | electrical resistance, impedance, reactance | V/A | m2∙kg∙s−3∙A−2 |
siemens | S | electrical conductance | 1/Ω | m−2∙kg−1∙s3∙A2 |
weber | Wb | magnetic flux | J/A | m2∙kg∙s−2∙A−1 |
tesla | T | magnetic field | V∙s/m2 = Wb/m2 = N/A∙m | kg∙s−2∙A−1 |
henry | H | inductance | V∙s/A = Wb/A | m2∙kg∙s−2∙A−2 |
Celsius | °C | Celsius Temperature | T°C = TK − 273.15 | K |
lumen | lm | luminous flux | cd∙sr | cd |
lux | lx | illuminance | lm/m2 | m−2∙cd |
becquerel | Bq | radioactivity (decays per unit time) | 1/s | s−1 |
gray | Gy | absorbed dose (of ionizing radiation) | J/kg | m2∙s−2 |
sievert | Sv | equivalent dose (of ionizing radiation) | J/kg | m2∙s−2 |
katal | kat | catalytic activity | mol/s | s−1∙mol |