မိဂယ်သေ သာဗင်တေး

သာဗင်တေး၊ ဆာအာဗေးသရာ မိဂယ်သေ (Miguel de Cervantes Saavedra; ခရစ် ၁၅၄ရ-၁၆၁၆)

စပိန်နို်င်ငံမှ ကမ္ဘာကျော်စာရေးဆရာဖြစ်သည်။ ဆင်းရဲဲနွမ်းပါးသော ကာစတီးပြည်သား မှူးမတ်အနွယ်မှ မွေးဖွားသည်။ ဖခင်ဖြစ်သူမှာ ရီုဒီ ဂရိုသေသာဗင်တေး ဟု အမည်ရှိသောဆရာဝန်တစ်ဦးဖြစ်၍ နန်းတွင်းသားအချင်းချင်း ဓားရေးလှံရေးပြကြသည့်အခါ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရ သည်တို့ကိုကုသ၍ အမှုထမ်းရသည်။

ကာစတီးပြည်သားတို့သုံးစွဲသော ဘာသာစကားဖြင့် သာဗင်တေးဟုခေါ်တွင်သော်လည်း အင်္ဂလိပ်စာပေတွင် သူ့ကို စာဗင်တီးဟုသာ လူသိများကြသည်။ ခရစ် ၁၅၄ရ ခုနှစ်ဆောင်းဦးပေါက်ရာသီဝယ် သာဗင်တေးကို အာလကာလာ သေအေးနာရေုးမြို့၌ဖွားမြင်၍ သားသမီးခြောက်ယောက်အနက် ဒုတိယသားဖြစ်သည်။ ဘခင်မှာ နန်းတွင်း ၌အမှုထမ်းသူဖြစ်လေရကား သာဗင်တေးသည် စပိန်နိုင်ငံ၏မြို့တော်၌ ကြီးပြင်းခဲ့ရသည်။ ငယ်စဉ်ကပင် ကဗျာစာပေ၌မွေ့လျော်သော စာဆိုတော်ကြီးများကို အလွန်အား ကျမိခဲ့သည်။ နန်းတွင်းပြဇာတ်တို့ကိုကြည့်၍ စိတ်ကူးဥာဏ်များ ရင့်သန်ခဲ့ရသည်။ ရှေးဟောင်းသမိုင်းပုံ ပြင်တို့နှင့်တကွ မျက်မှောက်ခေတ်၌စွန့်စားလျက်ရှိကြကုန်သော ပင်လယ်ခရီး သွားသူရဲကောင်းများတို့၏ အကြောင်း အရာတို့ကိုလည်း အလွန်စိတ် ဝင်စားခဲ့သည်။ ဤအချက်တို့သည် သာဗင်တေးရေးသားသောစာများ၌ အထောက် အပံ့ဖြစ် စေခဲ့သည်။

အသက် ၂၁ နှစ်အရွယ်၌ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး၏ သံတမန်လက်အောက်တွင် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ထင်ရှားသောမြို့များသို့ ရောက်ခဲ့ဖူးသည်။ ၁၅ရဝ ပြည့်နှစ်၌စပိန်စစ်တပ်တွင် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းရာ ၁၅ရ၁ ခုနှစ် တွင် ဥရောပတိုက်၌ တူရကီတို့တန်ခိုးမှိန်စေသော လီပန်တိုတိုက်ပွဲကိုပင်ဝင်ခဲ့ဖူးသည်။ လက်တစ်ဘက်မှာတိုက်ပွဲ၌ သေနတ်မှန်၍ပျက်ခဲ့သည်။ ၁၅ရ၅ ခုနှစ်၌ကား စစ်တပ်မှခွင့်ယူ၍အပြန််တွင် ပင်လယ်ဓားပြတို့၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ငါးနှစ်မျှ ဓားပြဗိုလ်ထံတွင် ကျေးကျွန် အဖြစ်နှင့်နေခဲ့ရပြီးနောက် မိတ်ဆွေတို့ကရွေးနုတ်သဖြင့် လွတ် မြောက်ခဲ့ရသည်။

သာဗင်တေးသည် စပိန်နိုင်ငံသို့ရောက်သောအခါ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်ရလေသည်။ ဘုရင့်ထံ အလုပ်အကိုင် မစရန် အသနားခံသော်လည်း မည်သည့်အလုပ်မျှမရသဖြင့် ပြဇာတ် ရေး၍အသက်မွေးသည်။ သို့ရာတွင် သူ၏ပြ ဇာတ်ကို လူကြိုကိမများသဖြင့် ပင်ပန်းဆင်းရဲခဲ့ရ၏။ ထိုနောက်ပစ္စည်း အတန်ငယ်ရှိသူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် အကြောင်းပါခဲ့သည်။ ၁၅၈၅ ခုနှစ်တွင်ဝတ္တုတစ်ပုဒ်ရေးသားထုတ်ဝေနိုင်သောကြောင့် အနည်းငယ်နာမည်ထွက်လာသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။ ၁၅၈ရ ခုနှစ်တွင်အာမာဒါရေတပ်အတွက် ရိက္ခာဝယ်ခြမ်းရေး ကိုယ်စားလှယ်အလုပ်ကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ရာ စာရင်းအင်းမနိုင်၍ အကြွေးတင်ပြီးလျှင်ကြွေး မှုကြောင့်ထောင်အကြိမ်ကြိမ် ကျခဲ့ရသည်။ ယင်းသို့ထောင် ကျနေစဉ် အင်္ဂလိပ်အသံ ထွက်ဖြင့်ဒွန်ကွီဇုတ်၊ စပိန်ဘာသာစကားဖြင့် ဒုန်ကီဟိုတေးဟု ခေါ်သောဝတ္တုကို ရေးသားခဲ့သည်။ ထိုဝတ္တု၏ပထမပိုင်းကို ထောင်မှထွက်လာပြီးနောက်တစ်နှစ် (၁၆ဝ၅) တွင် ထုတ်ဝေ လိုက်ရာ ပထမပိုင်းနှင့်ပင် ကမ္ဘာကျော်ထင်ရှားလာခဲ့သည်။ ၁၆၁၅ ခုနှစ်တွင်ဒုတိယပိုင်းကိုဆက်လက်ထုတ်ဝေလိုက်သောအခါ ပို၍ပင်ကျော် ကြားလာလေသည်။ ထိုဝတ္တုသည် ထိုခေတ်ရှိ စပိန်ပြည်သူပြည်သား အတန်းအစားအမျိုးမျိုးကို သရုပ်ဖေါ် သည်။ ထိုခေတ်၏ပတ်ဝန်းကျင်အရိပ်အာဝါသမှာ ဝတ္တုတွင် ထင်ရှားစွာပေါ်နေသည်။ အထူးသဖြင့် စိတ်ကူးယဉ်လွန်းသူ ဒုန်ကီဟိုတေးနှင့် သူ၏တပည့်ကျော်စံချိုပန်ဇာတို့၏ စွန့်စား မှုတို့သည် ထိုခေတ်ရှိလူစွမ်းကောင်းတို့ကို သရော်ထားလေ ရာဟာသရသနှင့် ပြည့်စုံလှပေသည်။ ဒုန်ကီဟိုတေးဝတ္တုသည် ဘာသာပေါင်းစုံဖြင့် ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းခံရသော ဂန္တဝင် ဝတ္တုကြီးဖြစ်သည်။

၁၆၁၆ ခုနှစ်ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာကျော်အင်္ဂလိပ်ပြဇာတ်ဆရာကြီး ရှိတ်စပီးယားကွယ်လွန် သော နေ့၌ ကမ္ဘာကျော်စပိန်ဝတ္တုရေးဆရာကြီး သာဗင်တေး လည်း ကွယ်လွန်လေသည်။ (ရှိတ်စပီးယား၊ဝီလျံ •• လည်းရှု။) ရှေးခေတ်စစ်သည်တော်သူရဲကောင်းများ၏ စွန့်စားခန်း ဒဏ္ဍာရီများသည် တစ်ဖြည်းဖြည်းအရသာပေါ့ပျက်၍ လူများ ၏စိတ်ကို မြှောက်ပေးရုံလောက်သာဖြစ်ပြီးလျှင် တကယ့် အာဇာနည် စိတ်သူရဲကောင်းစိတ်များမဖြစ်ပေါ်စေဘဲ ကွယ် ပျောက် စေသည်ကို သရော်သည့်အနေဖြင့် သာဗင်တေးသည် ဒုန်ကီဟိုတေးဝတ္တုကို ရေးခဲ့လေသည်။ ရှေးအခါက အာဇာနည်သူရဲကောင်းတို့မည်သည် မကောင်းသူပယ် ကောင်းသူကယ်ရခြင်း၊ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်သူကိုကူညီရခြင်း၊ လူတို့ကိုနှိပ်စက်သောရန်သူတို့ကို တိုက်ခိုက်ရခြင်း အစရှိသည့် အမှုများကို ဟုတ်သည်ထက်ပို၍ရေးကြခြင်းကြောင့် ပုံပြင်ဒဏ္ဌာရီ များမှရရှိသော သင်ခဏ်းစာများမှာ ပေါ့ပျက်ရလေသည်။ ပုံပြင်ဒဏ္ဌာရီတို့ကိုဖတ်သောသူတို့မှာ တကယ့် သူရဲ ကောင်းမဖြစ်ဘဲ သူရဲကောင်းများကိုပင် မဖွယ်မရာတွေးတော တတ်ကြပုံကို သာဗင်တေးက ဒုန်ကီဟိုတေးဝတ္ထု ဖြင့် သရော်ခဲ့လေသည်။

သာဗင်တေးရေးသော ဒုန်ကီဟိုတေးဝတ္တု၏ ဟာသ သဘောထူးခြားပုံကိုပြသော သာဓကတရပ်ရှိသည်။ စပိန်ပြည့်ရှင် တတိယဖိလစ်ဘုရင်သည် တစ်နေ့သောအခါ နန်းတော် လေသာပြတင်းမှ မြို့ဘက်သို့ကြည့်ရာလမ်းဘေး တွင် စာဖတ်ရင်း မျက်ရေထွက်အောင်ရယ်နေသူတစ်ဦးကို တွေ့မြင် လေ၏။ ထိုအခါဘုရင်မင်းမြတ်ကဤသူ ကောင့်သား သည် ဧကန္တ ဒုန်ကီဟိုတေးဝတ္တုကိုဖတ်ရင်းရယ်ဟန်တူသည် ဟုမိန့် တော်မူသည်ဟူလေသတတ်။