စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ

စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ
စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရောဂါသည် တစ်ဦးမှ ရေးခြစ်ထားသော အဝတ်စတစ်ခု
အထူးပြု	စိတ်ရောဂါပညာ, clinical psychology

စိတ်ကစဉ့်ကလျားရောဂါ သို့ စခီဇိုဖရီးနီးယား (Schizophrenia) ဆိုသည်မှာ တွေးတောမှု ဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်များနှင့် စိတ်ခံစားမှုဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုများ ကစဉ့်ကလျား ဖြစ်နေသော စိတ်မူမမှန်ခြင်း တစ်မျိုးပင် ဖြစ်သည်။ ထိုရောဂါဝေဒနာ ခံစားနေရသောသူသည် မရှိသော အသံများကို ကြားနေရခြင်း၊ အကြောင်းမဲ့ ကြောက်ရွံ့ခြင်း သို့မဟုတ် ထူးဆန်းသော ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်မှုများ ဖြစ်နေခြင်း၊ စကားပြောဆိုရာနှင့် တွေးခေါ်ရာတွင် အဆက်အစပ်မဲ့နေခြင်းများ ဖြစ်နေပြီး ထို့အတွက်ကြောင့် လူမှုရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်ဆိုင်ရာ များတွင် ကမောက်ကမ ဖြစ်နေတတ်သည်။ ထိုသို့သော ရောဂါ လက္ခဏာများကို လူကြီးဖြစ်ခါစ အချိန်တွင် တွေ့ရတတ်ပြီး တကမ္ဘာလုံးနှင့် ယှဉ်လျှင် လူဦးရေ၏ ၀.၃ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၀.၇ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ရှိတတ်သည်။ ရောဂါ လက္ခဏာ ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာခြင်းသည် လူနာ၏ အခြေအနေကို လေ့လာရာမှ တွေ့ရှိမှုနှင့် သူ၏ အတွေ့အကြုံအား ပြန်လည် ပြောကြားမှုတို့ အပေါ်တွင် မူတည်သည်။

မျိုးရိုး၊ ငယ်စဉ်ဘဝ၊ ဦးနှောက်ဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒ၊ စိတ်ပညာဆိုင်ရာ နှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ အဖြစ်အပျက်အများသည် ရောဂါဖြစ်စေသည့် အဓိက အကြောင်းတရားများ ဖြစ်နိုင်ပြီး အချို့သော ဆေးဝါးများကလည်း ရောဂါလက္ခဏာကို ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုဆိုးရွားစေရန် အထောက်အကူ ပေးသည်။ ယခုလက်ရှိ သုတေသနများသည် ဦးနှောက်ဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒ ပညာနှင့် သက်ဆိုင်မှု အပေါ်တွင် ဦးတည် လုပ်ဆောင်နေကြသော်လည်း ထိုအရာနှင့် ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အကြောင်း တစုံတရာမျှ မတွေ့ရသေးပေ။ ရောဂါလက္ခဏာများကို အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ တွဲဖက် ပေါင်းစပ်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာရာတွင် ရောဂါ တစ်မျိုးတည်းကြောင့် ဖြစ်သည် သို့မဟုတ် ရောဂါ အမြောက်အမြား ပေါင်းစပ်၍ ဖြစ်သည် ဆိုသည်ကိုမူ ဆွေးနွေးငြင်းခုံနေကြဆဲပင် ဖြစ်သည်။ မူရင်း စကားလုံး စခရီဇိုဖီးနီးယားသည် ဂရိဘာသာတွင် စိတ်နှစ်ခွဖြစ်ခြင်း ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသော်လည်း စခရီဇိုဖီးနီးယားသည် စိတ်နှစ်ခြမ်းကွဲခြင်းနှင့် မတူပေ။ လူတစ်ယောက်တည်းမှ စိတ်အနေအထား အမျိုးမျိုးဖြစ်သည့် စိတ်မူမမှန်သည့် ရောဂါ (multiple personality disorder) ၊ စိတ်အနေထား နှစ်မျိုး ရှိခြင်း (split personality) စသည်တို့သည် စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရောဂါနှင့် ပတ်သက်ခြင်း မရှိပေ။