စကင်ဒီနေးဗီးယား

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

စကန်ဒီနေးဗီးယား

ပထဝီဝင်သသောအရ စကန်ဒီနေးဗီးယား (Scandinavia )ဆိုသည်မှာ ဆွီဒင်၊ နော်ဝေးနှင့် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံများကို ဆိုလိုသည်။ နော်ဝေး နှင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံတို့သည် ဥရောပမြောက်ပိုင်းရှိ စကန်ဒီနေးဗီးယား ကျွန်းဆွယ်၌ ပါဝင်သောနိုင်ငံများ ဖြစ်ကြသည်။ အထက်ဖော်ပြပါ နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံသည် ခရစ် ၈၅ဝ ပြည့်နှစ်ခန့်မှ ၁၄ ရာစုနှစ် အထိ သီးခြား နိုင်ငံများအဖြစ် တည်ရှိခဲ့လေသည်။ သို့သော်လည်း ၁၃၉၇ ခုနှစ်မှစ၍ ၁၅၂၃ ခုနှစ်အထိ ထိုသုံးနိုင်ငံတို့သည် အချင်းချင်း ပူးပေါင်း၍ အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ခဲ့ကြ၏။ ထိုနိုင်ငံများအနက် ဒိန်းမတ်နှင့် နော်ဝေးနိုင်ငံများသည် ၁၈၁၅ ခုနှစ် ဗီယင်းနား ကွန်ကရက်အထိ ပူးပေါင်းခဲ့လေသည်။ ဤ စကန်ဒီနေးဗီးယား နိုင်ငံများက ကိုလိုနီနယ်သစ်များ ဖွင့်သောအခါ၌၊ ယခုအခါ လွတ်လပ်သော သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်သည့် အိုက်စလန်ကျွန်းသည် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံသို့ သိမ်းသွင်းခြင်းခံရ၍၊ ဂရင်းလန်ကျွန်းသည် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ၏ ကိုလိုနီနယ်ဖြစ်ခဲ့ရလေသည်။ စကန်ဒီဗေးနီးယားနိုင်ငံများသည် မျိုးရိုး၊ ဘာသာစကားနှင့် သမိုင်းတို့၌ တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံတူကြသည်။ စကန်ဒီဗေးနီးယားအမည်ခံအထက်ပါ ဒေသအားလုံးသည် ကမ္ဘာ၏ မြောက်အစွန်ဆုံးဘက်၌ ကျရောက်နေသော အလွန်အေးသော ဆောင်းဒဏ်ကို ကြာရှည်ခံရ၏။ ထိုဒေသများ၌ နေရောင်မြင်ရသည့် နွေးသော နွေဥတုအချိန်ကာလသည် တိုတောင်းလှ၏။ ပင်လယ်ဖြင့် ဝန်းရံနေရသောကြောင့် ကျောက်ဆောင် တောင်ကမ်းပါးတို့ကို ပင်လယ်လှိုင်းရိုက်သံများ အစဉ်ကြားနေရ၏။ စကန်ဒီနေးဗီးယား ကျွန်းဆွယ်ဒေသသည် တစ်ခါက ရေခဲပြင်အထိ ဖုံးလွှမ်းနေသဖြင့် လူသူတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မနေနိုင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဘီစီ ၁ဝ,ဝဝဝ မှ ၆ဝဝဝ ပြည့်နှစ်ကြား ကာလအတွင်း ထိုရေခဲပြင်များသည် မြောက်ဖက်သို့ ရွေ့သွားပြီးနောက် စကန်ဒီနေဗီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် လူများ နေထိုင်နိုင်လာကြ၏။ ထိုဒေသများ၌ ဦးစွာ တံငါသည်များနှင့် မုဆိုးများသာ စတင် နေထိုင်ကြသည်။

ရေခဲများ ပျော်သွားသောအခါ ထိုသူတို့သည် တဖြည်းဖြည်း မြောက်ဘက်သို့ တိုး၍တိုး၍ နယ်ချဲ့ နေထိုင်ကြ၏။ အလွန်ရှေးကျသော စကန်ဒီဗေးနီးယန်းလူမျိုးတို့သည် အများအားဖြင့် အရှေ့ဖက်ပင်လယ်နက်ဖက်မှာ လာရောက်နေထိုင်သူများ ဖြစ်ကြ၏။ ယင်းတို့သည် လူရိုင်းများသာ ဖြစ်သည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးမှုကို နားမလည်။ ဓာတ်သတ္တုနှင့် တွင်းထွက်ပစ္စည်းများကို အသုံးမချတတ်။ တိရစ္ဆာန်များကိုလည်း ခိုင်းစေနိုင်ရန် ယဉ်ကျေးအောင် မဆုံးမတတ်ချေ။ လက်နက်ကိရိယာများကို ကျောက်ဖြင့် လုပ်၍ သုံးကြ၏။ ကျောက်ခေတ်က လူရိုင်းများ ကဲ့သို့ပင် အသိပညာတိုးတက်မှု ဘာမျှ မရှိသေးချေ။

ယခု စကန်ဒီနေးဗီးယား၌ နေထိုင်ကြသော လူမျိုးများမှာ စင်စစ် ထိုလူရိုင်းများမှ ဆင်းသက်ပေါက်ပွားလာကြသူများ မဟုတ်ချေ။ ယခုနေထိုင်သူများမှာ ဂျာမန်လူမျိုးများနှင့် သွေး စပ်၍ အချို့ကား အင်္ဂလိပ်နှင့် သွေးစပ်ကြ၏။ နှစ်ပေါင်းလေးထောင်ကျော်လောက်က ဂျာမန် သို့မဟုတ် တျူတန် အမျိုးအနွယ်ဝင်များသည် စကန်ဒီနေးဗီးယားသို့ သွားရောက် နေထိုင်ကြ၏။ သူတို့သည် အရည်အချင်းသာ၍ လက်နက်စုံ သဖြင့် ရှိရင်းစွဲလူရိုင်းများကို မောင်းနှင်ထုတ်ပစ်လိုက်ကြသည်။


သူတို့နှင့်အတူ ကိုးကွယ်သည့်အယူဝါဒ လည်း ပါလာ၏။ သူတို့ ကိုးကွယ်သည်မှာ အိုးဒင်နတ် ဖြစ်၏။ စကန်ဒီနေးဗီးယန်းလူမျိုးတို့သည် ထကြွဝီရိယရှိ သည်။ သူတို့၏ တိုင်းပြည်ကို ပင်လယ်က ပတ်လည်ဝိုင်းထား သဖြင့် သူတို့သည် လှိုင်းလေပြင်းထန်သော ပင်လယ်ထဲသို့ သွားရောက်စွန့်စားကာ စီးပွားရှာလိုသောစိတ် ရှိသည်။ ရှေးခေတ်ဗိုက်ကင်းလူမျိုးအဖြစ် ရှိစဉ်အခါက စစ်တိုက်ခန်း၊ စွန့်စားခန်းများနှင့် နတ်များ လူစွမ်းကောင်းများ အကြောင်းကို သီချင်းသီဆို၍၎င်း၊ ပုံပြင်များပြော၍၎င်း ခြီးကျူးလေ့ရှိကြ၏။ နောင်တွင် ထိုပုံပြင်နှင့်သီချင်းများကို စာဖြင့်ရေးမှတ်ထားကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရေးမှတ်ထားသော ရှေးဟောင်းပုံပြင်များ အနက် ကဗျာစာဆိုကြီးအက်ဒါကြီး(၁ဝ နှင့် ၁၁ ရာစုနှစ်)နှင့် စကားပြေစာဆို အက်ဒါငယ် (၁၂ ရာစုနှစ်)တို့၏ လက်ရာများ မှာ ယခုတိုင်ကျန်ရှိသေးသည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ ရေးသား သော ပုံပြင်များမှ အိုးဒင်းနှင့်သော စသော စကန်ဒီနေးဗီးယား နတ်များအကြောင်းမှာ ထင်ရှားသည်။

ခေတ်သစ် စကန်ဒီနေးဗီးယား စာပေမှာ ၁၈ ရာစုအတွင်းက စတင် ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထုံးထောင်းပုံပြင်များ၊ သက်ကြီးစကား သက်ငယ်ကြားရသည့် ရှေးပုံဝတ္ထုတိုများ၊ ဒဏ္ဍာရီ ပုံပြင်များဖြင့် ပြည့်နေပေ၏။ ယခုခေတ်၌ စကန်ဒီနေးဗီးယန်း စာပေများမှာ ထိပ်တန်းသို့ တိုးတက်နေပြီဟု ဆိုရပေမည်။ စကန်ဒီနေးဗီးယားမှ ကမ္ဘာကျော် စာရေးဆရာကြီးများ အမြောက်အမြား ထွက်ပေါ်နေသည်ကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် ထိုတိုင်းပြည်၏ စာပေ အခြေအနေကို အကဲခတ်နိုင်လောက်ပေ၏။ ဒိန်းမတ်နှင့်နော်ဝေး ကပြားဖြစ်သော ဟောလဗတ်(ခရစ် ၁၆၈၄-၁၇၅၄)မှာ ဥရောပ မြောက်ပိုင်းတွင် ထင်ရားသော ပြဇာတ်ရေး ဆရာကြီးဖြစ်၍ ဆွီဒင်လူမျိုး တင်းနေး (ခရစ် ၁၇၈၂-၁၈၄၆)မှာ နာမည်ကျော် ကဗျာဆရာတစ်ဦးဖြစ်၏။ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံမှ ဟန်းအင်ဒါဆန် (ခရစ် ၁၈ဝ၅-၁၈၇၅) သည် ပုံပြောကောင်းသူဖြစ်၍ သူ၏ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်များကို တစ်ကမ္ဘာလုံးက နှစ်သက်ကြ၏။

၁၉ ရာစုနောက်ပိုင်း၌ ထင်ရှားကျော်စောသော စကန်ဒီနေးဗီးယား စာရေးဆရာများမှာ နော်ဝေးလူမျိုး ဖြစ်သော ပြဇာတ်ဆရာ ဟင်းနရစ်အစ်ဗဆင်၊ ပြဇာတ်နှင့်ဝတ္ထုရေး ဆရာ ဗျန်းဆန်းတို့ဖြစ်၍ နိုဘယ်ဆုကြီးကို ဆွတ်ခူးသော ဆွီဒင်အမျိုးသမီး ဝတ္ထုရေးဆရာ ဆယ်မာလာဂါလော့တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဝတ္ထုရေးဆရာ ဆစ်ဂရစ်အွန့်ဆက်မှာ စကန်ဒီနေးဗီးယန်း လူမျိုးတို့၏ ဘဝကို ဖော်ပြသဖြင့် အလယ်ခေတ်တွင် ထင်ရှားသည်။[၁]

ကိုးကား

  1. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၃)