ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ပါလီမန်
| ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ပါလီမန် | |
|---|---|
| ၄၇ ကြိမ်မြောက် ဩစတြေးလျပါလီမန်အစည်းအဝေး | |
 | |
| အမျိုးအစား | |
| အမျိုးအစား | |
| လွှတ်တော်များ | ဆီးနိတ် ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် |
| သမိုင်းကြောင်း | |
| တည်ထောင်ခြင်း | မေ ၉၊ ၁၉၀၁ |
| ခေါင်းဆောင်များ | |
ချားလ်စ် ၃ ၁ ဇူလိုင် ၂၀၂၄ ကတည်းက | |
Sam Mostyn ၂၆ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ ကတည်းက | |
ဆီးနိတ် ဥက္ကဋ္ဌ | |
ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ | |
ဝန်ကြီးချုပ် | |
| ဖွဲ့စည်းပုံ | |
| အမတ်ဦးရေ | ၂၂၇ (၁၅၁ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ၇၆ ဆီးနိတ်အမတ်များ) |
 | |
ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် နိုင်ငံရေး အုပ်စုများ | အစိုးရ (၇၇) လေဘာ (၇၇) အတိုက်အခံ (၃၀) လစ်ဘရယ် (၂၄) နေရှင်နယ် (၆) ခုံတန်းလျား (၂၁) တစ်သီးပုဂ္ဂလ (၄) အစိမ်း (၁၁) ကတ္တာ ဩစတြေးလျန်း (၁) စင်တာ အလိုင်းရန့်စ် (၁) |
 | |
သက်တမ်း | အောက်လွှတ်တော်: ၃ နှစ် အထက်လွှတ်တော်: ၆ နှစ် |
| ရွေးကောက်ပွဲများ | |
ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် မဲပေး စနစ် | Instant-runoff voting |
ဆီးနိတ် မဲပေး စနစ် | Single transferable vote |
ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် နောက်ဆုံး ရွေးကောက်ပွဲ | 21 May 2022 |
ဆီးနိတ် နောက်ဆုံး ရွေးကောက်ပွဲ | 21 May 2022 (half) |
ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော် လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲ | 2025 |
ဆီးနိတ် လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲ | 2025 (half) |
| Redistricting | Redistributions are carried out on a state-by-state basis by the Australian Electoral Commission. |
| ဆွေးနွေးရာနေရာ | |
 | |
| ပါလီမန်အိမ်တော်၊ ကင်ဘရာမြို့၊ ဩစတြေးလျမြို့နယ်နယ်မြေ၊ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ | |
| ဝက်ဘ်ဆိုဒ် | |
| aph.gov.au | |
ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ပါလီမန် (Parliament of Australia) ကို တရားဝင်အားဖြင့် ဓနသဟာယနိုင်ငံ၏ ပါလီမန် (Parliament of the Commonwealth) ဟုခေါ်ဆိုပြီး ဖက်ဒရယ်ပါလီမန် (Federal Parliament) ဟုလည်း လူသိများသည်။ ၎င်းသည် ဩစတြေးလျ၏ ပြည်ထောင်စု ဥပဒေပြုလွှတ်တော် (federal legislature) ဖြစ်သည်။
ပါလီမန်တွင် အစိတ်အပိုင်းသုံးခု ပါဝင်သည်- ဩစတြေးလျဘုရင်မင်းမြတ် (monarch of Australia) (ဘုရင်ခံချုပ် Governor-General ဖြင့် ကိုယ်စားပြုသည်)၊ အထက်လွှတ်တော် (upper house) ဖြစ်သော ဆီးနိတ် (Senate) နှင့် အောက်လွှတ်တော် (lower house) ဖြစ်သော ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော် (House of Representatives) တို့ ဖြစ်သည်။
ဩစတြေးလျပါလီမန်သည် ဗြိတိသျှ ဝက်စ်မင်စတာစနစ် (British Westminster system) (အောက်လွှတ်တော်တွင် အများစုရရှိသော ပါတီ သို့မဟုတ် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့က အစိုးရ ဖွဲ့ခွင့်ရှိသည်) နှင့် အမေရိကန် ကွန်ဂရက် (United States Congress) (ပြည်နယ်တစ်ခုချင်းစီအား တူညီသော ကိုယ်စားပြုမှု ပေးပြီး ဥပဒေများကို အတည်မပြုမီ စိစစ်သည်) တို့မှ အစိတ်အပိုင်းများကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။
အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော ဆီးနိတ်တွင် အမတ် ၇၆ ဦး ပါဝင်ပြီး ပြည်နယ်တစ်ခုစီမှ ၁၂ ဦးစီနှင့် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ နယ်မြေတစ်ခုစီမှ ၂ ဦးစီ ဖြစ်သည်။3 ဆီးနိတ်အမတ်များကို အချိုးကျ ကိုယ်စားပြုစနစ် (proportional system) ဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ပြီး ယင်းကြောင့် လွှတ်တော်တွင် အာဏာရရှိရန် ယှဉ်ပြိုင်ကြသော ပါတီအများအပြား ပါဝင်သည်။ အစိုးရဖွဲ့ထားသော ပါတီ သို့မဟုတ် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ်ကတည်းက ဆီးနိတ်တွင် အများစု အမတ်နေရာကို မရရှိသေးသဖြင့် ဥပဒေများ အတည်ပြုနိုင်ရန်အတွက် အခြားပါတီများနှင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလအမတ်များနှင့် ညှိနှိုင်းရန် လိုအပ်လေ့ရှိသည်။
အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်တွင် လက်ရှိ အမတ် ၁၅၁ ဦး ပါဝင်ပြီး တစ်ဦးချင်း မဲဆန္ဒနယ်မြေများ (electorates) (ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်များ သို့မဟုတ် နေရာများဟုလည်း ခေါ်သည်) မှ အပြည့်အဝ နှစ်သက်မှုမဲပေးစနစ် (full preferential voting) ကို အသုံးပြု၍ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။
ယင်းသည် အဆိုပါ လွှတ်တော်အား အဓိက နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ကြီးနှစ်ခုဖြစ်သည့် လက်ယာယိမ်း ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ (Coalition) (လစ်ဘရယ်နှင့် နေရှင်နယ်ပါတီများ ပါဝင်သည်) နှင့် လက်ဝဲယိမ်း လေဘာပါတီ (Labor Party) တို့၏ လွှမ်းမိုးမှု ခံရလေ့ရှိသည်။ အစိုးရသည် အာဏာရရှိရန်နှင့် ဆက်လက်တည်မြဲရန်အတွက် ဤလွှတ်တော်၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှု (confidence) ကို ရရှိရမည် ဖြစ်သည်။5
ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်၏ သက်တမ်းအများဆုံးမှာ သုံးနှစ်ဖြစ်သော်လည်း သက်တမ်းမကုန်မီ ဖျက်သိမ်းခြင်း (dissolved early) ခံရနိုင်သည်။ ဆီးနိတ်တွင် သက်တမ်းသတ်မှတ်ထားပြီး (fixed terms) ပြည်နယ်အမတ်များ၏ ထက်ဝက်၏ သက်တမ်းသည် သုံးနှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ကုန်ဆုံးသည်။ (နယ်မြေအမတ်လေးဦး၏ သက်တမ်းသည် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ဆက်စပ်နေသည်)။ ထို့ကြောင့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်နှင့် ဆီးနိတ်ရွေးကောက်ပွဲများသည် အမြဲလိုလို တစ်ပြိုင်နက် ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်က အတည်ပြုထားသော ဥပဒေတစ်ခုကို ဆီးနိတ်က အတည်မပြုပါက ဆီးနိတ်တစ်ခုလုံးနှင့် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များ လွှတ်တော်ကိုပါ ဖျက်သိမ်းနိုင်သည့် လမ်းตันကို ဖြေရှင်းသည့် နည်းလမ်း (deadlock-breaking mechanism) ဖြစ်သော လွှတ်တော်နှစ်ရပ်လုံးကို ဖျက်သိမ်းခြင်း (double dissolution) ကို အသုံးပြုနိုင်သည်။
ပါလီမန်၏ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်သည် ကင်ဘာရာမြို့တော်နယ်မြေ (Australian Capital Territory) ရှိ ကယ်ပီတယ်လ်တောင်ကုန်း (Capital Hill) ပေါ်ရှိ ပါလီမန်အဆောက်အဦ (Parliament House) ၏ သီးခြားစီဖြစ်သော လွှတ်တော်ခန်းမများ (separate chambers) တွင် တွေ့ဆုံကြသည်။ (ရှားပါးသော ပူးတွဲအစည်းအဝေးများ (joint sittings) မှအပ)။