အယ်လ်ဘာဆန်မြို့

အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ Elbasan
အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ မှ ထင်ရှားသည့် နေရာများ
ကိုဩဒိနိတ်: 41°06′40″N 20°04′50″E
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်	elbasani.gov.al

အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ (အင်္ဂလိပ်:Elbasan ) သည် အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ ၏ စတုတ္ထမြောက် လူဦးရေအ များဆုံးမြို့ဖြစ်သည်။အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်။တောင်တန်းများ ဝန်းရံထားသည့် ညီညာပြန့်ပြူးသော မြေပြင်တွင် မြို့ကို တည်ထားသည်။

သမိုင်းကြောင်း

ယနေ့ခေတ် အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ (Elbasan) ၏နေရာအနီးတွင် ရောမအင်ပါယာ၏ အရေးကြီးဆုံးလမ်း ကြောင်းများထဲမှ တစ်ခုရှိသည်။Mansio Scampa ဟု လက်တင်ဘာသာဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ထားသော ရောမကုန်သွယ်ရေးစခန်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ယင်းကို ရှေးဂရိဘာသာဖြင့်လည်း Σκάμπα ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ယင်းအပြင် စတုရန်းမီတာ ၃၀၀ ခန့် ကျယ်ဝန်းသည့် ရှေးဟောင်းလက်ရာများနှင့် ခံတပ် တစ်ခုလည်း ရှိသည်။

အထူးသဖြင့် ခရစ်ယာန်ဘာသာပြန့်ပွားရေးတွင် ပါ၀င်ခဲ့သည့် Elbasan ဟူသောမြို့ အမည်သည် အယ်လ်ဘေးနီးယားရှိ 'ပြန့်ပြူးသောခံတပ်' သို့မဟုတ် တူရကီဘာသာဖြင့် 'ပြန့်ပြူးသောပြည်နယ်' ဟုအဓိပ္ပာယ်ရသည်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ် မဖြစ်မီက Elbasan သည် အရှေ့ဘက်နှင့် အလယ်ခေတ် အဆောက်အဦများ၊ ကျဉ်း မြောင်းသော အစပ်လမ်းများနှင့် စျေးဆိုင်ကြီးတစ်ခု ပေါင်းစပ်ထားသော မြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည်။ ရဲတိုက်နံရံများအတွင်းတွင် ရှင်းလင်းစွာသတ်မှတ်ထားသော မူဆလင်အခြေချနေထိုင်မှုတစ်ခု၊ မြို့စွန်ရှိ အာရိုမေးနီးယန်းခရိုင်တစ်ခုနှင့် ကောင်းမွန်သောဗလီများနှင့် အစ္စလာမ့်အဆောက်အအုံများစွာတို့ ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် လူဦးရေ ၁၅၀၀၀ ခန့် သာရှိခဲ့သည်။ ပထမ ဘော်လကန်စစ်ပွဲအတွင်း ၁၉၁၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ထိုမြို့ကို ဆားဘီးယားတပ်များက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန် နှင့် သြစတြီးယား ၊ ဟန်ဂေရီ တို့၏ ရာဇသံကြောင့် ၁၉၁၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် ဆားဘီးယားတပ်များ အဲလ်ဘာစင် မှ ဆုတ်ခွာခဲ့သည်။ Elbasan သည် ၁၉၁၅ နှင့် ၁၉၁၈ အကြား ဆာ့ဘ်၊ ဘူဂေးရီးယား၊ ဩစတြေး လျနှင့် အီတလီတို့၏ ဆက်တိုက်သိမ်းပိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ Elbasan မီးရထားဘူတာရုံကို ၁၉၅၀ ခုနှစ်တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် အယ်လ်ဘေးနီးယား အစိုးရသည် ယခင် Ruzhdi Bizhuta အား ကစားကွင်းကိုပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ပြန်လည်မွမ်းမံထားသော Elbasan Arena သည် အယ်လ်ဘေးနီးယားအမျိုးသားဘောလုံးအသင်း၏အိမ်ကွင်းဖြစ်လာပြီး FIFA ၏စံနှုန်းများနှင့်ကိုက်ညီသော Albania ၏ de facto အားကစားကွင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။

ပထဝီအနေအထား

အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ သည် အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်။ Skanderbeg တောင်တန်းနှင့် Myzeqe တောင်ပြင်အကြား Shkumbin မြစ်၏ မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည်။စုစုပေါင်း ၈၇၂ ဒသမ ၀၃ စတုရန်းကီလိုမီတာ ကျယ်ဝန်းသည်။

စီးပွားရေး

အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ ၏ စက်မှုဖွံဖြိုးရေးသည် ဇိုးဂုဘုရင် အုပ်ချုပ်ချိန် (၁၉၂၅-၁၉၃၉)ကာလကတည်းက ဆေးလိပ်နှင့် အရက်အဖျော်ယမကာများ ထုတ် လုပ်ခြင်းဖြင့် စတင်ခဲ့ပြီး ကွန်မြူနစ်အစိုးရလက်ထက်တွင် ပိုမိုတိုးတက်လာခဲ့သည်။၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် တရုတ်အစိုးရ က မြို့တွင် သံမဏိစက်ရုံကို လာရောက် တည်ဆောက်ရင်းနှီးမြှပ်နှံပြီးနောက် မြို့တော်သည် ထင်ရှားကျော်ကြားလာခဲ့သည်။နောက်ပိုင်းတွင် အကြီးစားစက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် အချက်အချာနေရာဖြစ်ခဲ့ပြီး အများစုမှာ သတ္တုထုတ်လုပ်သည့် စက်ရုံများဖြစ်သည်။ဤစက်မှုလုပ်ငန်းများကြောင့် မြို့သည် အယ်လ်ဘေးနီးယား၏ လေထုညစ်ညမ်းမှုအရှိဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည်။

လူဦးရေ

၂၀၂၃ ခုနှစ် သန်းခေါင်စာရင်းအရ အယ်လ်ဘာဆန်မြို့ ၏ လူဦးရေသည် ၁၁၅၁၀၁ ဦး ရှိပြီး ၆၆၈၃၄ ဦးသည် မြို့ပြတွင် နေထိုင်ကြသည်။