အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းအဖွဲ့

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းအဖွဲ့

Organisation internationale de normalisation  (ပြင်သစ်) Международная организация по стандартизации  (ရုရှား)
အတိုကောက်	ISO
ယခင်အဖွဲ့အစည်း	International Federation of the National Standardizing Associations (ISA)
ဖွဲ့စည်းခြင်း	၂၃ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၄၇ (၁၉၄၇-၀၂-23)
အမျိုးအစား	အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်း
ဦးတည်ချက်	နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညွှန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး
ဌာနချုပ်	ဂျီနီဗာမြို့၊​ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ
အဖွဲ့ဝင်များ	၁၇၀ အဖွဲ့ဝင် (39 correspondents and 4 subscribers)
ရုံးသုံးဘာသာစကားများ	အင်္ဂလိပ် ပြင်သစ် ရုရုား
President	Sung Hwan Cho
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်	https://www.iso.org/fr/, https://www.iso.org/ru/ iso.org/, https://www.iso.org/fr/, https://www.iso.org/ru/
မှတ်ချက်	UID: CHE-105.816.788 CH-ID: CH-660-3098013-3

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းအဖွဲ့ (အင်္ဂလိပ်: International Organization for Standardization၊ အတိုကောက်အားဖြင့် ISO) သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် စနစ်များအတွက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းများကို ရေးဆွဲထုတ်ဝေပေးသည့် အစိုးရမဟုတ်သော လွတ်လပ်သည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၏ အရည်အသွေး၊ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် ထိရောက်မှုကို သေချာစေခြင်း၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းနှင့် နည်းပညာဆိုင်ရာ အတားအဆီးများကို လျှော့ချပေးခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။

သမိုင်းကြောင်း

ISO ကို ၁၉၄၇ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ ရုံးချုပ်ကို ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ ဂျီနီဗာမြို့တွင် အခြေစိုက်သည်။ ၎င်းသည် ၁၉၂၆ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၂ ခုနှစ်အထိ တည်ရှိခဲ့သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းသတ်မှတ်ရေး အဖွဲ့အစည်းများ ဖက်ဒရေးရှင်း (International Federation of the National Standardizing Associations - ISA) ၏ ဆက်ခံအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

ရည်ရွယ်ချက်နှင့် အခန်းကဏ္ဍ

ISO ၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်များနှင့် အခန်းကဏ္ဍများမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်-

• အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို လွယ်ကူချောမွေ့စေရန်။
• ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးရှိ ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များအတွက် ဘုံစံနှုန်းများ ပံ့ပိုးပေးရန်။
• အရည်အသွေး၊ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး၊ ထိရောက်မှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ တာဝန်ယူမှုကို အာမခံနိုင်ရန်။
• ထုတ်ကုန်များ အချင်းချင်း အပြန်အလှန် အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်း (interoperability) ကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ နည်းပညာ အတားအဆီးများကို လျှော့ချရန်။

ဖွဲ့စည်းပုံ

ISO သည် နိုင်ငံအလိုက် စံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများမှ ပါဝင်သော အဖွဲ့ဝင်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ စံနှုန်းများကို ရေးဆွဲရာတွင် နည်းပညာကော်မတီများ (Technical Committees - TCs)၊ ဆပ်ကော်မတီများ (Subcommittees - SCs) နှင့် လုပ်ငန်းအဖွဲ့များ (Working Groups - WGs) မှ ကျွမ်းကျင်သူများက ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်ကြသည်။ အဖွဲ့၏ အမြင့်ဆုံး အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့မှာ အထွေထွေညီလာခံ (General Assembly) နှင့် ကောင်စီ (Council) ဖြစ်ပြီး၊ လုပ်ငန်းများကို အတွင်းရေးမှူးရုံး (Secretariat) မှ စီမံခန့်ခွဲပါသည်။

စံချိန်စံညွှန်းများ ဖော်ဆောင်ခြင်း လုပ်ငန်းစဉ်

ISO စံနှုန်းများကို သက်ဆိုင်ရာ ကဏ္ဍအသီးသီးမှ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် အဖွဲ့ဝင်များ၏ သဘောတူညီချက် (consensus) ကို အခြေခံ၍ ရေးဆွဲထုတ်ဝေပါသည်။ ဤလုပ်ငန်းစဉ်သည် အဆိုပြုခြင်း၊ ပြင်ဆင်ခြင်း၊ ကော်မတီအဆင့် စိစစ်ခြင်း၊ စုံစမ်းစစ်ဆေးခြင်း၊ အတည်ပြုခြင်းနှင့် ထုတ်ဝေခြင်း စသည့် အဆင့်များစွာ ပါဝင်သည်။ ISO စံနှုန်းများကို အသုံးပြုခြင်းသည် စေတနာအလျောက်ဖြစ်သော်လည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လက်ခံကျင့်သုံးလျက်ရှိသည်။

ISO စံနှုန်းအချို့ ဥပမာများ

ISO ၏ ထင်ရှားသော စံနှုန်းအချို့မှာ-

• ISO 9000 စီးရီး (အရည်အသွေး စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်များ)
• ISO 14000 စီးရီး (သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်များ)
• ISO 27000 စီးရီး (သတင်းအချက်အလက် လုံခြုံရေး စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်များ)
• ISO 3166 (နိုင်ငံကုဒ်များ)
• ISO 4217 (ငွေကြေးကုဒ်များ)
• ISO 8601 (ရက်စွဲနှင့် အချိန် ဖော်မတ်များ)
• ISO 22000 (အစားအသောက် ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေး စီမံခန့်ခွဲမှု)

အကျိုးကျေးဇူးများ

ISO စံနှုန်းများ အသုံးပြုခြင်းဖြင့် အောက်ပါ အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိစေသည်-

• စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် - ထိရောက်မှု မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ခွင့် ပိုမိုရရှိခြင်း၊ အရည်အသွေးထိန်းချုပ်မှု ပိုမိုကောင်းမွန်ခြင်း။
• စားသုံးသူများအတွက် - ထုတ်ကုန်များနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၏ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းမှု၊ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုနှင့် ရွေးချယ်စရာများ ပိုမိုများပြားလာခြင်း။
• အစိုးရများနှင့် စည်းမျဉ်းသတ်မှတ်သူများအတွက် - ဥပဒေများနှင့် စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်ရာတွင် ခိုင်မာသော နည်းပညာ အခြေခံကို ရရှိခြင်း။
• လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် - သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေး၊ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် လူမှုဖူလုံရေးတို့ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသား စံချိန်စံညွှန်း လုပ်ငန်းများ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမျိုးသား စံချိန်စံညွှန်း လုပ်ငန်းများကို အမျိုးသားစံချိန်စံညွှန်းနှင့် အရည်အသွေးဌာန (National Standards and Quality Department - NSQD) က ဦးဆောင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ဤဌာနသည် သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာ ဝန်ကြီးဌာန၊ သုတေသနနှင့် တီထွင်ဆန်းသစ်မှု ဦးစီးဌာနအောက်တွင် ၁၉၅၆ ခုနှစ်ကတည်းက စံသတ်မှတ်ရေးဌာနအဖြစ် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသား စံချိန်စံညွှန်းနှင့် အရည်အသွေး ဌာနအဖြစ် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

NSQD ၏ အဓိက တာဝန်များမှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားအဆင့် အရည်အသွေး အခြေခံအဆောက်အအုံ (National Quality Infrastructure - NQI) ကို တည်ဆောက်ရန်အတွက် စံချိန်စံညွှန်းများ ရေးဆွဲခြင်း၊ အသိအမှတ်ပြုခြင်း (Accreditation) နှင့် တိကျစွာတိုင်းတာခြင်း နည်းပညာ (Metrology) လုပ်ငန်းများကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၅၇ ခုနှစ်တွင် ISO ၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၆၅ ခုနှစ်တွင် နုတ်ထွက်ခဲ့ကာ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့တွင် Correspondent Member အဖြစ် ပြန်လည်ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး၊ ISO စံနှုန်းများကိုလည်း ပြည်တွင်း၌ ကျင့်သုံးရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။