ဝါဆိုလ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
No edit summary
No edit summary
စာကြောင်း ၁ - စာကြောင်း ၁ -
==မ္လယ်တာလ (ဝါဆိုလ) ==
==အဓိပ္ပါယ်==
'''ဝါဆို'''သည် [[မြန်မာပြက္ခဒိန်]]၏စတုတ္ထလ ဖြစ်သည်။ ယခင်အမည်မှာ '''နွယ်တာ'''ဖြစ်သည်။ ဝါဆိုလတွင် ၃၀ ရက်ရှိသည်။ ရက်စုံသောလ ဖြစ်သည်။
'''ဝါဆို'''သည် [[မြန်မာပြက္ခဒိန်]]၏စတုတ္ထလ ဖြစ်သည်။ ယခင်အမည်မှာ '''နွယ်တာ'''ဖြစ်သည်။ ဝါဆိုလတွင် ၃၀ ရက်ရှိသည်။ ရက်စုံသောလ ဖြစ်သည်။
ဝါထပ်သောနှစ်တွင် ပထမဝါဆို နှင့် ဒုတိယဝါဆို ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပါသည်။
ဝါထပ်သောနှစ်တွင် ပထမဝါဆို နှင့် ဒုတိယဝါဆို ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပါသည်။


ဝါဆိုလ ဟူသောအမည်၌ ရှေးနှင့်နှေင်းပညာရှင်တို့ဝိဝါဒကွဲပြားခြင်းမရှိချေ။ ဝါဆိုသည်မှာ ပါဋိ ဝါသမှတိုက်ရိုက်လာသောစကား ဖြစ်၍ နေခြင်းဟုအဓိပ္ပယ် ရသည်။ ဆို ဟူသည်မှာ ရွတ်ဆိုခြင်း အနက်ရသည်။ မိုးတွင်းသုံးလအတွင်း ရဟန်းတော်များ ကျောင်း၌နေပါမည်ဟု အဆိုပြုသော လကို ဝါဆိုလဟုခေါ်သည်။ ကျောက်စာအဦးပိုင်းတွင် ဝါဆိုလကို မယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း ရေးသည်။ နှေင်းပိုင်းတွင် နွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ နွေတာဟူ၍ လည်းကောင်း ရေးလာကြသည်။ သို့သော် မယ်တာသည်သာလျှင် အရင်းခံဖြစ်သည်။ မယ် ကားလယ်ယာမိုးမြေကိုဟောသည်။ တာ ကား တိုင်းတာခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လယ်ယာမြေတို့ကို တိုင်းတာသောလဟူလေသည်။
ဝါဆိုလ ဟူသောအမည်၌ ရှေးနှင့်နှေင်းပညာရှင်တို့ဝိဝါဒကွဲပြားခြင်းမရှိချေ။ ဝါဆိုသည်မှာ ပါဋိ ဝါသမှတိုက်ရိုက်လာသောစကား ဖြစ်၍ နေခြင်းဟုအဓိပ္ပယ် ရသည်။ ဆို ဟူသည်မှာ ရွတ်ဆိုခြင်း အနက်ရသည်။ မိုးတွင်းသုံးလအတွင်း ရဟန်းတော်များ ကျောင်း၌နေပါမည်ဟု အဆိုပြုသော လကို ဝါဆိုလဟုခေါ်သည်။ ကျောက်စာအဦးပိုင်းတွင် ဝါဆိုလကို မယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း ရေးသည်။ နှေင်းပိုင်းတွင် နွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ နွေတာဟူ၍ လည်းကောင်း ရေးလာကြသည်။ သို့သော် မယ်တာသည်သာလျှင် အရင်းခံဖြစ်သည်။ မယ် ကားလယ်ယာမိုးမြေကိုဟောသည်။ တာ ကား တိုင်းတာခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လယ်ယာမြေတို့ကို တိုင်းတာသောလဟူလေသည်။

မ္လယ်တာ (ဝါဆို) အမည်ရှိသည့်စတုတ္ထလသည် ဂျွန်-ဂျူလိုင်တွင် ကျရောက်သည်။ 'မ္လယ်' သည် “မြေ” ကို ရည်ညွှန်းပြီး 'တာ' က “ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးသည့် မြေကို လိုသလောက် တိုင်းတာသည်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသောကြောင့် ယခုလသည် ကောက်ပင် စိုက်ပျိုးမည့် မြေကို အကွက်ငယ်များအဖြစ် တိုင်းကာမြေကွက်များအား ကဇင်းတင်သည့်လုဖြစ်ကြောင်း ပေါ်လွင်ပါသည်။ ထိုမြေကွက်အတွင်း ကောက်စိုက်ရသည်။ အခုအခါ ဝါဆိုဟု ပြောင်းလဲခေါ်ရခြင်းမှာ ယခုလကမှ အစပြုပြီး ရဟန်းသံဃာတို့အနေဖြင့် မိမိ သီတင်းသုံးမြဲ ကျောင်းသင်္ခမ်းကို ခွဲခွာ၍ အခြားအရပ်တပါးသို့ မသွားရဟု စတင် ကန့်သတ်သည့်ကာလ ဖြစ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုလ၏ အထိမ်းအမှတ် ပန်းမှာ [[မြတ်လေးပန်း]] (Pomea coccinea) ဖြစ်သည်။


{{မြန်မာလများ}}
{{မြန်မာလများ}}

၀၇:၁၁၊ ၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၁၁ ရက်နေ့က မူ

မ္လယ်တာလ (ဝါဆိုလ)

ဝါဆိုသည် မြန်မာပြက္ခဒိန်၏စတုတ္ထလ ဖြစ်သည်။ ယခင်အမည်မှာ နွယ်တာဖြစ်သည်။ ဝါဆိုလတွင် ၃၀ ရက်ရှိသည်။ ရက်စုံသောလ ဖြစ်သည်။ ဝါထပ်သောနှစ်တွင် ပထမဝါဆို နှင့် ဒုတိယဝါဆို ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပါသည်။

ဝါဆိုလ ဟူသောအမည်၌ ရှေးနှင့်နှေင်းပညာရှင်တို့ဝိဝါဒကွဲပြားခြင်းမရှိချေ။ ဝါဆိုသည်မှာ ပါဋိ ဝါသမှတိုက်ရိုက်လာသောစကား ဖြစ်၍ နေခြင်းဟုအဓိပ္ပယ် ရသည်။ ဆို ဟူသည်မှာ ရွတ်ဆိုခြင်း အနက်ရသည်။ မိုးတွင်းသုံးလအတွင်း ရဟန်းတော်များ ကျောင်း၌နေပါမည်ဟု အဆိုပြုသော လကို ဝါဆိုလဟုခေါ်သည်။ ကျောက်စာအဦးပိုင်းတွင် ဝါဆိုလကို မယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ မြွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း ရေးသည်။ နှေင်းပိုင်းတွင် နွယ်တာဟူ၍လည်းကောင်း၊ နွေတာဟူ၍ လည်းကောင်း ရေးလာကြသည်။ သို့သော် မယ်တာသည်သာလျှင် အရင်းခံဖြစ်သည်။ မယ် ကားလယ်ယာမိုးမြေကိုဟောသည်။ တာ ကား တိုင်းတာခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လယ်ယာမြေတို့ကို တိုင်းတာသောလဟူလေသည်။

မ္လယ်တာ (ဝါဆို) အမည်ရှိသည့်စတုတ္ထလသည် ဂျွန်-ဂျူလိုင်တွင် ကျရောက်သည်။ 'မ္လယ်' သည် “မြေ” ကို ရည်ညွှန်းပြီး 'တာ' က “ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးသည့် မြေကို လိုသလောက် တိုင်းတာသည်”ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသောကြောင့် ယခုလသည် ကောက်ပင် စိုက်ပျိုးမည့် မြေကို အကွက်ငယ်များအဖြစ် တိုင်းကာမြေကွက်များအား ကဇင်းတင်သည့်လုဖြစ်ကြောင်း ပေါ်လွင်ပါသည်။ ထိုမြေကွက်အတွင်း ကောက်စိုက်ရသည်။ အခုအခါ ဝါဆိုဟု ပြောင်းလဲခေါ်ရခြင်းမှာ ယခုလကမှ အစပြုပြီး ရဟန်းသံဃာတို့အနေဖြင့် မိမိ သီတင်းသုံးမြဲ ကျောင်းသင်္ခမ်းကို ခွဲခွာ၍ အခြားအရပ်တပါးသို့ မသွားရဟု စတင် ကန့်သတ်သည့်ကာလ ဖြစ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုလ၏ အထိမ်းအမှတ် ပန်းမှာ မြတ်လေးပန်း (Pomea coccinea) ဖြစ်သည်။