မကွေးခရိုင်

မကွေးခရိုင်

မကွေးခရိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်း မကွေး တိုင်းတွင် ပါဝင်ည့် ခရိုင်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နယ်နိမိတ် အားဖြင့် အနောက်မြောက်ဘက်စွန်းတွင် ပခုက္ကူခိရိုင်၊ မြောက်ဘက်တွင် မြင်းခြံခရိုင်၊ အရှေ့မြောက်ဘက် အစွန်းတွင် မိတ္ထိလာခရိုင်၊ အရှေ့ဘက်၌ ရမည်းသင်းခရိုင်၊ တောင်ဘက်၌ သရက်ခိရိုင်၊ အနောက်ဘက်၌ ဧရာဝတီ မြစ်တို့ရှိသည်။ ဧရာဝတီမြစ်၏ တစ်ဘက်တွင် မင်းဘူးခရိုင်ရှိသည်။

မကွေးခရိုင်သည် ရေနံချောင်းနယ်နှင့် တောင်တွင်းကြီးနယ်တို့ ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ တစ်ဖန် ရေနံချောင်းနယ်တွင် မကွေး မြို့နယ်၊ ရေနံချောင်းမြို့နယ်၊ ချောက်မြို့နယ်တို့ပါဝင်၍ တောင်တွင်းကြီးနယ်တွင် တောင်တွင်းကြီးမြိုံနယ်၊ မြို့သစ် မြို့နယ်နှင့် နတ်မော်မြို့နယ် တို့ပါဝင်သည်။ ခရိုင်၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၃၇၂၄ စတုရန်းမိုင်၊ ကျေးရွာပေါင်း ၄၂၄ နှင့် လူဦးရေမှာ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ခန့်မှန်းခြေ ၆၅၃၂၇၄ ယောက်ဖြစ်၏။

မကွေးခရိုင်သည် အနောက်ဘက် ဧရာဝတီမြစ်ကမ်း တစ်လျှောက်တွင် နုံးတင်မြေနုရပ်ကွက်ဖြစ်သည်။ မြေသည် နိမ့်ရာမှတဖြည်းဖြည်း မြင့်မားမတ်စောက်သွား၍ သစ်ပင်များ မပေါက်ဘဲရှိ၏။ တောင်ကြား တောင်ချောက်များလည်းရှိ သည်။ မြစ်ချောင်းများ၏ အောက်ပိုင်း မြစ်ဝှမ်းချောင်းဝှမ်းများ မူကား မြေပြန့်ဖြစ်သည်။ ခရိုင်၏ မြောက်ဘက်မှာ တောက် လျှောက် တောင်ကုန်းများဖြစ်၍ အချို့နေရာများတွင် ပေ ၁၅ဝဝ ပင်မြင့်သည်။ ခရိုင်၏ တောင်ဘက်တွင်မူ တောင် ကုန်းများပြီးလျှင် မြေနိမ့်မြေပြန့်ပေါ်လာပြန်သည်။ တောင်ဘက် အလယ်တည့်တည့်တွင် တည်ရှိသော လွင်ပြင်ကြီးမှာ မြောက်ဘက်မှသည် တောင်ဘက်သို့၄၅ မိုင်၊ အရှေ့ဘက်မှသည် အနောက်ဘက်သို့မိုင် ၃ဝ ခန့်ကျယ်ပြန့်သည်။ ဤလွင်ပြင်ကား ယင်းချောင်းဝှမ်း တစ်ဝိုက်တွင် ဖြစ်၏။ လွင်ပြင်ဆုံးသောအခါ တောင်ကုန်းများ ပေါ်လာပြန်သည်။ ပဲခူးရိုးမနှင့်တစ်ဆက်တည်း ရှိသော တောင်များဖြစ်၍ စိမ်းလန်းစိုပြေသော သစ်ပင်များ အုပ်ဆိုင်းနေသဖြင့် ရှုမောဖွယ် ဖြစ်တော့၏။ တစ်ဖန် အလယ်ပိုင်း မြေပြန့်အလွန်တောင်စောင်းများ တစ်လျှောက် တွင် ပြုလုပ်ထားသောတောင်ယာတို့မှာလည်း လှပသော ရှုခင်းဖြစ်၏။ ယင်းချောင်းဝှမ်း တစ်လျှောက်မှာလည်း တစ်မျိုးပင် သာယာ ပေသေး၏။

ခရိုင်တွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းသော မြစ်ချောင်းတို့ အနက် အနောက်ဘက်တွင် နယ်နိမိတ်အဖြစ် တည်ရှိသော ဧရာဝတီမြစ်သည် အရေးပါအရာရောက်ဆုံး မြစ်ကြောင်း ဖြစ်၏။ သင်္ဘောကြီးငယ် စုန်ဆန်ခုတ်မောင်းနိုင်သည်။ ပင်းချောင်းသည် မြင်းခြံခရိုင်တွင်းရှိ ပုပ္ပားတောင်မှ အဦးအစ စီးဆင်းပြီးသော် ခရိုင်၏ မြောက်ဘက်နယ်စပ် တစ်လျှောက် အနောက်ဘက်သို့စီးဆင်းပြီးလျှင် ရေနံချောင်းမြို့၏ အထက် နားဆီတွင် ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့စီးဝင်သည်။ ယင်းချောင်း သည် ရမည်းသင်းခရိုင် ယင်းတော်အနီးမှ စတင်စီးဆင်းကာ ပဲခူးရိုးမကို ဖြတ်ကျော်ပြီးလျှင် မကွေးခရိုင်တွင်းသို့အရှေ့ မြောက်ဘက်မှ စီးဝင်လာသည်။ တောင်ကုန်းများကို လွန်သော အခါ တောင်အရပ်သို့လှည့်၍ စီးဆင်းသည်။ အောက်ဘက်မိုင် ၆ဝ ခန့်အကွာတွင် စတုန်၊ ရန်ပယ်နှင့် တောင်ကူချောင်း တို့သည် ယင်းချောင်းတွင်းသို့စီးဝင်သည်။ ထို့ပြင် အခြား ချောင်းများလည်း စီးဝင်သေးသည်။ အထက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော အလယ်ပိုင်း မြေပြန့်သည်ကား ဤချောင်းများ ဆုံစည်းရာ တစ်ဝိုက်ပင် ဖြစ်ပေသည်။ မြေ0x100သဇာ အထူးကောင်မွန်သည်။ ထို့နောက် ယင်းချောင်းသည် အနောက်ဘက်သို့လှည့်၍ စီးဆင်းပြီးလျှင် မကွေးမြို့အထက် ၈ မိုင်ကွာ မြင်ကွန်းရွာ အနီးတွင် ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့စီးဝင်သည်။ ပင်းချောင်းနှင့် ယင်းချောင်းတို့သည် ရုတ်ခြည်း ရေလွှမ်းတတ်သည်။ ချောင်းငယ်များမူကား နွေအခါတွင် ခန်းခြောက်တတ်သည်။ ခရိုင်တွင်း အင်းကြီးအိုင်ကြီး ဟူ၍ကား မရှိပေ။

မကွေးခရိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း မိုးပါး ရေရှား ရပ်ဝန်းတွင် တည်ရှိသောကြောင့် ရာသီဥတုမှာ အပူအအေး မမျှဘဲရှိ၏။ နွေရာသီတွင် ပျမ်းမျှအပူချိန် ဖာရင်ဟိုက် ၈၅ ဒီဂရီအထက်ဖြစ်၍ ဆောင်းရာသီတွင် ဒီဂရီ ၆ဝ မျှအထိ ကျဆင်းသည်။ သို့သော် ခရိုင်တစ်ခုလုံးမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် ကျန်းမာရေးဖြင့် ညီညွတ်သည်။ မိုးရေချိန် မှာ တစ်နှစ်လျှင် ၂ရ လက်မခန့်ဖြစ်သည်။

မကွေးခရိုင်တွင်း၌ စိုက်ပျိုးရေး ဖြစ်ထွန်းသည်။ ဆန်စပါးကို အဓိက စိုက်ပျိုးသည်။ အထူးသဖြင့် ပင်းချောင်း နှင့် ယင်းချောင်းတစ်လျှောက်၊ တောင်တွင်းကြီးနယ် တစ်ဝိုက် တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးသည်။ ဆန်စပါး အပြင်ကြက်သွန်ခင်း များကိုလည်း စိုက်ပျိုးသည်။ မြေအနိမ့်အမြင့် မညီသောကြောင့် ဆန်စပါး မစိုက်ပျိုးနိုင်သော အရပ်များ၌ နှမ်းနှင့်ပြောင်းတို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ မကွေးနှမ်းသည် ကောင်းမွန်သဖြင့်နာမည်ကျော် ပေသည်။ ရေနံ ချောင်း၊ နတ်မောက်နှင့် မကွေးမြို့နယ်များတွင် ပြောင်း၊ နှမ်း၊ မြေပဲနှင့် အာလူးတို့မှာ အဓိက ထွက်ကုန်ဖြစ် သည်။ ထို့ပြင် ဧရာဝတီမြစ်ကမ်း တစ်လျှောက်နှင့် မြစ်အတွင်း ပေါ်ထွန်းသော ကျွန်းငယ်များပေါ်တွင် ငရုတ်၊ ပြောင်းဖူး၊ ဆေးရွက်ကြီးနှင့် ပဲအမျိုးမျိုးကို စိုက်ပျိုးသည်။

မကွေးခရိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရေနံအများဆုံး ထွက်သော ခရိုင်ဖြစ်သည်။ ရေနံချောင်းနှင့် ချောက်မြို့အနီး တွင် ရေနံတွင်းကြီး အမြောက်အမြားရှိသည်။ ခရိုင်တွင်းရှိ ပင်းချောင်းကမ်းပေါ်တွင် ဆားတွင်းအနည်းငယ် ရှိ၍၊ ယင်းချောင်းကမ်းတွင် ထုံးကျောက် အနည်းငယ်ရှိသည်။ ဤသည်တို့အပြင် မကွေးခရိုင် အရှေ့ဘက်တွင် ကြိုးဝိုင်း သစ်တောများရှိ၍ ကျွန်းပင် အများအပြား ပေါက်ရောက်သည်။ နာမည်ကျော် စလေဆီးသီးထွက်သော စလေသည် မကွေး ခရိုင်တွင်း၌ ပါရှိသည်။ မကွေးဖန်ခါးသည်လည်း ထင်ရှား ပေသည်။ မကွေးမှ ကွမ်းည|ပ်၊ ဓားများလည်း ထွက်သည်။ ထို့ကြောင့် မကွေးခရိုင်မှ ထွက်သော ပစ္စည်းတို့ကား ရေနံ၊ နှမ်းဆီ၊ ပဲဆီ၊ ဆန်စပါး၊ နှမ်း၊ ထန်းလျက်၊ မြေပဲ စသည် တို့ဖြစ်၏။

မကွေးခရိုင်သည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ကောင်းမွန် လှပေသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် အနောက်ဘက် တစ်လျှောက်မှ စီးဆင်းသည်နှင့် အညီ သင်္ဘောကြီးငယ်တို့သည် မကွေး၊ ရေနံချောင်း၊ မြင်ကွန်း၊ မိကျောင်းရဲ၊ မင်းရွာ စသည်တွင် ဆိုက်ကပ်ရပ်နားသည်။ ရမည်းသင်းခရိုင်တွင်းရှိ ပျဉ်းမနားမြို့ မှသည် မြင်းခြံခရိုင်တွင်းရှိ ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့သို့ ခွဲထွက်လာသော မီးရထားလမ်းသည် မကွေးခရိုင်အရှေ့ဘက်ရှိ မြို့များဖြစ်သော ဆတ်သွား၊ တောင်တွင်းကြီး၊ မြို့သစ်၊ နတ်မောက်မြို့များကို ဖြတ်သွားပေသည်။ ယင်းမြို့များမှာ ကုန်စည် ဖြန့်ဖြူးရာ ဌာနများဖြစ်၏။ ပျဉ်းမနား ကျောက် ပန်းတောင်း မီးရထားလမ်းကို မကွေးခရိုင်တွင်းရှိ ချောက် မြို့နှင့် ဆက်မိအောင် စီစဉ်လျက်ရှိသည်။ မကွေးခရိုင်တွင်း ဖြတ်သန်းသွားသော ကားလမ်းတို့ကား ပထမတန်း ကျောက် ခင်းလမ်းများ ဖြစ်သည်။ ရန်ကုန် ပြည်ကားလမ်းမှ ဆက်၍ မြင်းခြံသို့ပေါက်သော ကားလမ်းသည် မကွေး၊ ရေနံချောင်း မြို့များကို ဖြတ်သွားသည်။ မြင်းခြံရောက်လျှင် မြင်းခြံ- မန္တလေးလမ်းနှင့် ဆက်မိသဖြင့် ရန်ကုန်-မန္တလေးသို့ တိုက်ရိုက်ကားလမ်းပေါက်သည်။ မကွေးမြို့တွင် လေယာဉ် ကွင်းလည်း ရှိပေသည်။ မကွေးခရိုင်တွင်း နေထိုင်သူတို့မှာ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒီ မြန်မာလူမျိုးများသည်။

မကွေးခရိုင်တွင်းရှိ တန်ခိုးကြီး ဘုရားများမှာ မကွေးမြို့တွင် မြသလွန်ဘုရား၊ တောင်တွင်းကြီးမြို့ရှိ ရွှေရောင်တော်နှင့် ရွှေအင်းတော်တို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ရွှေရောင်တော် ဘုရားတွင် နှစ်စဉ်ဘုရားပွဲ ကျင်းပသော်လည်း ယခုအခါ မကွေး မြသလွန်ဘုရားတွင်သာ သီတင်းကျွတ်လ တွင် နှစ်စဉ် ဘုရားပွဲကျင်းပလျက် စည်ကားလှပေသည်။ ( မြသလွန်ဘုရား။) မကွေးခရိုင် တောင်တွင်းကြီးနယ် အတွင်းရှိ ဆတ်သွားမြို့ အနီးတွင် မြို့တော်ဟောင်း တစ်ခုဖြစ်သော ဗိဿနိုးမြို့ပျက် ၏ အစအန အကြွင်းအကျန်များကို တွေ့နိုင်ပေသေးသည်။