ဘီလာရုဇ်နိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ဘီလာရုဇ်သမ္မတနိုင်ငံ
ဘီလာရုဇ်သမ္မတနိုင်ငံ; Рэспубліка Беларусь; Республика Беларусь; Republic of Belarus
	အလံတော် အမှတ်တံဆိပ်
	နိုင်ငံတော် သီချင်း: State Anthem of the Republic of Belarus;
မြို့တော်	မင့်စ်မြို့
အကြီးဆုံးမြို့	မင့်စ်မြို့
အမျိုးအစား	သမ္မတနိုင်ငံ
အစိုးရ
• သမ္မတ	အလက်ဇန္ဒား လူကာရှင်ကို
• ဝန်ကြီးချုပ်	ဒေါက်တာ မီခေးလ် ဗွီ မီယာစညီကိုဗစ်ချ် ‎
တည်ထောင်
• လွတ်လပ်ရေး ကြေငြာခြင်း ; (ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှ)	ဇူလိုင်လ ၂၇ ၁၉၉၀
• တည်ထောင်ခြင်း	ဩဂုတ် ၂၅ ၁၉၉၁
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း	၂၀၇,၅၉၅ km² (၈၀,၁၅၅ sq mi) (အဆင့်: ၈၅)
• ရေထု (%)	အနည်းငယ်မျှ
လူဦးရေ
• ခန့်မှန်း	၉,၅၀၃,၈၀၇ (၂၀၀၉) (အဆင့် - ၈၆)
• သိပ်သည်းမှု	၄၅.၈/km² (၁၂၀.၈/sq mi) (အဆင့် - ၁၄၂)
GDP (PPP)	ခန့်မှန်း
• Per capita	US $၁၃,၉၀၉
HDI	၀.၇၃၂ (အမြင့်); အမှား။ မရေရာသော HDI တန်ဖိုး · ၆၁
ငွေကြေး	ဘီလာရူရှန်း ရူဘယ်
တယ်လီဖုန်းကုဒ်	+၃၇၅
Internet TLD	.by

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်

← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်း ပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု

Content deleted Content added

မြင်ကွင်းဝီကီစာသား

Inline

၂၁:၂၁၊ ၈ မတ် ၂၀၁၃ ရက်နေ့က မူ

ဘီလာရုဇ်နိုင်ငံ (တရားဝင်အခေါ်အားဖြင့် ဘီလာရုဇ်သမ္မတနိုင်ငံ) သည် အရှေ့ဥရောပတွင် ရှိသော ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ ^[၁] အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမှာ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် ပိုလန်နိုင်ငံ၊ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် လစ်သူယေးနီးယားနိုင်ငံ နှင့် လတ်ဗီယာနိုင်ငံ တို့ဖြစ်ကြသည်။ မြို့တော်မှာ မင့်စ် (Minsk) မြို့ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံဧရိယာ ၂၀၇,၆၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သစ်တောများဖြစ်သည်။^[၂]အဓိကစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများမှာ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ထုတ်လုပ်ရေး တို့ဖြစ်သည်။

၂၀ ရာစုနှစ်အထိ ဘယ်လာရုစ်သည် Principality of Polotsk၊ Grand Duchy of Lithuania၊ ရုရှားအင်ပါယာ နှင့် Polish–Lithuanian Commonwealth စသော အခြားသောတိုင်းပြည်များ၏ နယ်မြေဖြစ်ခဲ့သည်။ ရုရှားတော်လှန်ရေး ပြီးနောက်တွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုဝင် သမ္မတနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ လက်ရှိနယ်မြေ ပိုင်ဆိုင်မှုမှာ ၁၉၃၉ ပိုလန်ကို ရုရှားတို့ သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ဒုတိယပိုးလစ်ရှ်သမ္မတနိုင်ငံမှ နယ်မြေအချို့ပါ ထပ်မံရရှိပြီး ဘယ်လိုရုရှားဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ^[၃]^[၄]^[၅]^[၆]^[၇]^[၈] ၎င်း၏နယ်မြေရောတိုင်းပြပါ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင် လုံးဝပျက်စီးခဲ့သည်။ တိုင်းပြည်လူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီး စီးပွားရေးရစ်မြ်စ ထက်ဝက်ကျော် ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ^[၉] စစ်ပြီးခေတ်တွင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခဲ့သည်။ စစ်ဒဏ်ကို ခါးစည်းခံခဲ့ရသော ဘယ်လာရုစ်သည် ကမမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ကြီး၏ မူလတည်ထောင်သူ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုပြိုကွဲခြင်း (၁၉၈၅-၁၉၉၁) ဖြစ်ပွားစဉ်ကာလ ၁၉၉၀ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၇)ရက်တွင် ဘယ်လာရုစ်ပါလီမန်မှ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်မှုကို ကြေညာခဲ့သည်။ ၁၉၉၁၊ ဩဂုတ်လ (၂၅)ရက်တွင် လွတ်လပ်ရေးကြေညာခဲ့သည်။ အလက်ဇန္ဒားလူကာရှင်ကို (Alexander Lukashenko) သည် ၁၉၉၄မှစ၍ သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၂၀၀ခုနှစ်မှစ၍ ဘယ်လာရုစ်နှင့် ရုရှားတို့သည် ပိုမိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအတွက် စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ဘယ်လာရုစ်သည် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံများဓနသဟာယအဖွဲ့ (Commonwealth of Independent States) ၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနက် လူသားဖွံ့ဖြိုးမှုအညွှန်းကိန်း (Human Development Index) အမြင့်မားဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်။

ဘယ်လာရုစ်လူဦးရေ၏ ၉.၄၉%ခန့်သည် မြို့ပြတွင်နေထိုင်ကြသည်။ ^[၁၀] ၈၀%ကျော်သည် ဒေသခံဘယ်လာရုစ်များ၊ ရုရှား၊ ပိုးလ် နှင့် ယူကရိန်းလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ ၁၉၉၅ခုနှစ် ဆန္ဒခံယူပွဲမှစ၍ ဘယ်လာရုစ်တွင် တရားဝင် ရုံးသုံးဘာသာစကား (၂)မျိုး ြပဌာန်းထားသည်။ ဘယ်လာရုစ်ဘာသာနှင့် ရုရှားဘာသာတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် နိုင်ငံတော်၏ ကိုးကွယ်ရာဘာသာကို အတိအကျပြဌာန်းထားခြင်းမရှိပေ။ ရုရှားအော်သိုဒေါက်ကျောင်းတော်ဂိုဏ်းမှာ အများစု ကိုးကွယ်ကြသောဘာသာဖြစ်သည်။ ဒုတိယအများဆုံးမှာ ရိုမန်ကက်သလစ်ဂိုဏ်းဝင်များဖြစ်သည်။

ဝေါဟာရရင်းမြစ်

နိုင်ငံရေး

အစိုးရအဖွဲ့

စီးပွားရေး

ပထဝီဝင်အနေအထား

ရာသီဥတု

လူဦးရေနှင့်လူမျိုးများ

ယဉ်ကျေးမှု

စစ်တပ်

ပညာရေး

ကျန်းမာရေး

ခရီးသွားလုပ်ငန်း

ကိုးကား

↑ UN Statistics Division (2010-04-01)။ Standard Country and Area Codes Classifications (M49)။ United Nations Organization။ 2010-04-22 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Belarus: Window of Opportunity (see Table 15, page 66) (PDF)။ United Nations။
↑ Abdelal၊ Rawi (2001)။ National purpose in the world economy: post-Soviet states in comparative perspective။ Cornell University Press။ 2009-11-10 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Taylor & Francis Group (2004)။ Europa World Year, Book1။ Europa publications။ 2009-11-10 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Клоков В. Я. Великий освободительный поход Красной Армии. (Освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии).-Воронеж, 1940.
↑ Минаев В. Западная Белоруссия и Западная Украина под гнетом панской Польши.—М., 1939.
↑ Трайнин И.Национальное и социальное освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии.—М., 1939.—80 с.
↑ Гiсторыя Беларусi. Том пяты.—Мiнск, 2006.—с. 449–474
↑ Axell၊ Albert (2002)။ Russia's Heroes, 1941–45။ Carroll & Graf Publishers။ p. 247။ ISBN 078671011X။ Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (အကူအညီ)
↑ About Belarus – Population။ United Nations Office in Belarus (2003)။ 2007-10-07 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[unee-1] UN Statistics Division (2010-04-01)။ Standard Country and Area Codes Classifications (M49)။ United Nations Organization။ 2010-04-22 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[2] Belarus: Window of Opportunity (see Table 15, page 66) (PDF)။ United Nations။

[uni1-3] Abdelal၊ Rawi (2001)။ National purpose in the world economy: post-Soviet states in comparative perspective။ Cornell University Press။ 2009-11-10 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[uni2-4] Taylor & Francis Group (2004)။ Europa World Year, Book1။ Europa publications။ 2009-11-10 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[uni3-5] Клоков В. Я. Великий освободительный поход Красной Армии. (Освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии).-Воронеж, 1940.

[uni4-6] Минаев В. Западная Белоруссия и Западная Украина под гнетом панской Польши.—М., 1939.

[uni5-7] Трайнин И.Национальное и социальное освобождение Западной Украины и Западной Белоруссии.—М., 1939.—80 с.

[uni6-8] Гiсторыя Беларусi. Том пяты.—Мiнск, 2006.—с. 449–474

[axell-9] Axell၊ Albert (2002)။ Russia's Heroes, 1941–45။ Carroll & Graf Publishers။ p. 247။ ISBN 078671011X။ Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (အကူအညီ)

[10] About Belarus – Population။ United Nations Office in Belarus (2003)။ 2007-10-07 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]