ရာမ ၇
ပြဇာဓိပက ประชาธิปก | |||||
---|---|---|---|---|---|
ရာမ ၇ | |||||
![]() ၁၉၃၀ ဝန်းကျင်းက ဘုရင်မင်းမြတ် တရားဝင်ဓာတ်ပုံ | |||||
နန်းသက် | ၂၆ နိုဝင်ဘာ ၁၉၂၅ - ၂ မတ် ၁၉၃၅ | ||||
နန်းတက်ချိန် | ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၂၆ | ||||
ရှေ့မင်းဆက် | ဝဇီရာဝုဓ | ||||
နောက်မင်းဆက် | အာနန္ဒမဟိတလ | ||||
မွေးဖွား | ၈ နိုဝင်ဘာ ၁၈၉၃ ဘန်ကောက်မြို့၊ ဆယမ်ပြည် | ||||
ကွယ်လွန် | ၃ ဇွန် ၁၉၄၁ (သက်တော် ၄၇) လန်ဒန်မြို့၊ အင်္ဂလန်ပြည် | ||||
အိမ်ထောင်ဖက် | ရမ္ဘာဝဏ္ဏီမိဖုရား | ||||
| |||||
စံအိမ် | စကြီမင်းဆက် | ||||
ခမည်းတော် | စူဠာလင်္ကာရဏ (ချူလာလောင်ကွန်) | ||||
မယ်တော် | သောဘာဖောင်သီရိ | ||||
ကိုးကွယ်မှု | ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ | ||||
လက်မှတ် | ![]() |
ပြဇာဓိပက (၈ နိုဝင်ဘာလ ၁၈၉၃ - ၃၀ မေလ ၁၉၄၁) သည် ရာမ ၇ (သို့မဟုတ်) ထိုင်းအသံထွက်အားဖြင့် ပရာချာထီပေါ့ ဟုခေါ်သော စကြီ မင်းဆက် မှ သယမ်ပြည်၏ သတ္တမမြောက်ဘုရင် ဖြစ်သည်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး အပြောင်းအလဲများကြောင့် သူ၏ စိုးစံမှုသည် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် လှုပ်လှုပ်ရွရွ ဖြစ်နေသော အချိန်ကာလဖြစ်ခဲ့သည်။ သူသည် စကြီမင်းဆက်မှ တစ်ဦးတည်းသော ထီးနန်းစွန့်သည့် ဘုရင်တစ်ပါး ဖြစ်ပေသည်။
ဘွဲ့နာမည်အပြည့်အဆုံမှာ-
အင်္ဂလိပ် - Somdet Chaofa Prajadhipok Sakdidej
ထိုင်း สมเด็จเจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์
မြန်မာမူ - ဆောမ်ဒေ့ စောဖာ ပြဇာဓိပက သတ္တိတေဇန
ဘဝအစောပိုင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]
ပရာချာထီပေါ့သည် ၁၈၉၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဘန်ကောက်၊ သယမ် (ယခု ထိုင်းနိုင်ငံ)တွင် ဘုရင် ချူလာလောင်ကွန်း နှင့် မိဖုရား Saovabha Phongsri တို့ မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူသည် ၎င်းတို့ ဇနီးမောင်နှံမှ မွေးဖွားသည့် သားသမီး ကိုးဦးတွင် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ယေဘူယျအားဖြင့် သူသည် ဘုရင့်၏ ဒုတိယ အငယ်ဆုံး သားတော် (စုစုပေါင်း ၇၇ ပါးအနက်) နှင့် ချူလာလောင်ကွန်း၏ ၃၃ ယောက်မြောက်နှင့် အငယ်ဆုံးဖြစ်သည်။ [၁]
ထီးနန်းဆက်ခံဖို့ ဖြစ်နိုင်ချေနည်းသည့် မင်းသား ပရာချာထီပေါ့ဟာ စစ်မှုထမ်းဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့ပါတယ်။ ဘုရင့်သားသမီးများကဲ့သို့ပင်၊ ၁၉၀၆ ခုနှစ်တွင် လန်ဒန်မြို့ရှိ Eton College တွင် ပညာသင်ကြားရန် နိုင်ငံခြားသို့ စေလွှတ်ခံရပြီး ၁၉၁၃ ခုနှစ်တွင် ဘွဲ့ရခဲ့ပြီးနောက် Woolwich Military Academy သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် Aldershot မြို့အခြေစိုက် ဗြိတိသျှစစ်တပ် ရှိ တော်ဝင်မြင်းအမြောက်တပ် တွင် အမှုထပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၀ ခုနှစ်တွင် ချူလာလောင်ကွန်း ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး သူ၏ အကိုကြီး (ဘုရင်မ Saovabha ၏ သားတော်တစ်ပါးဖြစ်သူ)၊ ရာမ ၆ ဘုရင်ဖြစ်လာသော အိမ်ရှေ့စံမင်းသား ဝဇီရာဝုဒ် မှ နန်းရာဆက်ခံခဲ့သည်။
ပရာချာထီပေါ့မင်းသားသည် ထိုအချိန်က ဗြိတိသျှစစ်တပ်နှင့် တော်ဝင်သယမ် တပ်မတော်တွင် တာဝန်ထမ်းခဲ့သည်။ ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားပြီး ယိုးဒယားကြားနေရေးကြေညာချက်နှင့်အတူ ဘုရင် ဝီရဝုဒ်သည် ၎င်း၏ညီငယ်အား ၎င်း၏ ဗြိတိသျှတာဝန်မှ နုတ်ထွက်ကာ သယမ်ပြည်သို့ ချက်ချင်းပြန်လာရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ အိမ်ပြန်ရောက်သည်နှင့် Prajadhipok သည် သယမ်ပြည်တွင် အဆင့်မြင့် စစ်အရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ခံယူခဲ့သည် :30ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများစု၏ ဓလေ့ထုံးစံအတိုင်း
၁၉၈၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ပရာချာထီပေါ့မင်းသားသည် ၎င်း၏ ငယ်သူငယ်ချင်းနှင့် ဝမ်းကွဲတော်သူ ရမ္ဘာဝဏ္ဏီမင်းသမီး (ထိုင်းအသံထွက် - ရမ်ဖိုင်ဖန္နီ)နှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။ သူတို့နှစ်ယောက်သည် မယ်တော်မိဘုရားကြီး Saovabha ၏ မင်္ဂလာလက်ဆောင်အဖြစ် ချီးမြှင့်ခဲ့သည် ဆိုခိုထိုင်နန်းတော်ဆောင်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြသည်။ [၁]
ဥရောပစစ်ပွဲပြီးဆုံးပြီးနောက် ပြင်သစ်တွင် École Superieure de Guerre ကျောင်း၌ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သယမ်ပြည် စစ်မှုထမ်းရန် သယမ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် Krom Luang Sukhothai (ဆုခိုထိုင်းမင်းသား) နောက်ထပ်ဘွဲ့တစ်ခုကို ပေးအပ်ခြင်းခံရသည်။ သူသည် ကျောက်ဖရားမြစ်ကမ်း ဘေးရှိ ဆုခိုထိုင်နန်းတော်ဆောင်တွင် ဇနီးဖြစ်သူနှင့်အတူ ယေဘူယျအားဖြင့် တိတ်ဆိတ်သောဘဝဖြင့် နေထိုင်ခဲ့သည်။ သူတို့လင်မယားမှာ သားသမီး မထွန်းကားပေ။ သူသည် မကြာမီတွင် သူ၏ အစ်ကိုတော်များအားလုံး အချိန်တိုအတွင်း သေဆုံးသွားသဖြင့် ထီးနန်းဆက်ခံရန် အရိပ်အရာ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် ရာမ ၆ ဘုရင်ကိုယ်တိုင်သည် သက်တော် ၄၄ နှစ်တွင် နတ်ရွာစံတော်မူခဲ့သည်။ သက်တော် ၃၂ ခုနှစ်တွင် ထီးနန်းဆက်ခံခဲ့ရပြီး သယမ်ပြည့်ရှင်အဖြစ် ၂၅ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၉၂၆ တွင် နန်းတက်ဘိသိတ်ခြင်းခံခဲ့သည်။
နောက်ဆုံးသော သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်
[ပြင်ဆင်ရန်]

သူ၏တာဝန်သစ်အတွက် အတော်လေးပြင်ဆင်ထားခြင်းမရှိသော၊ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ Prajadhipok သည် ထက်မြက်သူ၊ အခြားသူများနှင့် ဆက်ဆံရာတွင် သံတမန်ဆက်ဆံရေး၊ ကျိုးနွံပြီး သင်ယူလိုစိတ်ပြင်းပြသူဖြစ်သည်။ :235သို့သော်၊ သူသည် ကြီးမားသော နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးပြဿနာများကို ၎င်း၏ရှေ့ဆက်သူထံမှ အမွေဆက်ခံခဲ့သည်။ :30ဘတ်ဂျက်လိုငွေ အလွန်အမင်း များနေပြီး တော်ဝင်ဘဏ္ဍာရေး အကောင့်များ ဆိုးရွားစွာ ဖောက်ပြန်နေပါသည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးသည် စီးပွားပျက်ကပ်ကြီး၏ ချောက်ထဲကျနေခဲ့သည်။
ဘုရင်စနစ်နှင့် အစိုးရအပေါ် ယုံကြည်မှုပြန်လည်ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်သော အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတစ်ခုတွင် Prajadhipok သည် ၎င်း၏ပထမဆုံးဘုရင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် Supreme Council of Siam of the State ကို တည်ထောင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ဒီကောင်စီကို တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပြီး အရင်နန်းသက်နဲ့ ကွဲကွာသွားတာကို အလေးပေးဖော်ပြထားပေမယ့် ရွေးချယ်ထားတဲ့ ငါးဦးစလုံးဟာ အရင်ဘုရင်နဲ့ မတူပါဘူး။ :31ထို့ကြောင့် ကောင်စီတွင် ဘုရင့်ဦးရီးတော်သုံးပါး၊ မင်းသား Bhanurangsi၊ Naris မင်းသားနှင့် Prince Damrong Rajanubhab နှင့် သူ၏ဖအေတူမကွဲညီတော် နှစ်ဦးဖြစ်သည့် မင်းသား Kitiyakon (Prince Chantaburi) နှင့် မင်းသား Borriphat တို့ ပါဝင်သည်။ :253
ယခင်အစိုးရလက်ထက်က အမှားများကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန်မှာ ၎င်းတို့၏ တာဝန်ဖြစ်သည်ဟု ကောင်စီဝင်မင်းသား အများအပြားက ခံစားခဲ့ကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များကို ယေဘုယျအားဖြင့် အလေးအမြတ်မထားကြဘဲ၊ အစိုးရသည် ဝဇီရာဝုဒ်၏ လွန်ကဲသော ငွေကြေးအစွန်းအထင်းများကို ပြုပြင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ပြည်သူကို ဆက်သွယ်ပြောဆိုရန် ပျက်ကွက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဒီမင်းသားတွေက သူတို့ကိုယ်သူတို့ အာဏာကို မောက်မာစေပြီး အဓိက ဝန်ကြီးရာထူးအားလုံးကို လက်ဝါးကြီးအုပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ သားသမီးတွေနဲ့ ညီအစ်ကိုတွေကို အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ စစ်ဘက်ရာထူးတွေမှာ ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၂၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဝန်ကြီးအဖွဲ့ တစ်ခုလုံးနီးပါးကို အသစ်ခန့်အပ်ထားသော မင်းသားများ သို့မဟုတ် မှူးမတ်များနှင့် အစားထိုးခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင်ဟောင်း သုံးဦးသာ ပြန်လည်ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ :254မိသားစုချိန်းဆိုမှုများသည် အရည်အချင်းနှင့် အတွေ့အကြုံရှိသော အမျိုးသားများကို ပြန်လည်ရရှိစေသော်လည်း ၎င်းတို့သည် တော်ဝင်အာဏာရှင်စနစ်သို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိကြောင်း အချက်ပြခဲ့သည်။
ဘုရင်သည် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော ဆဋ္ဌမမြောက်နန်းဆက်ကို ပြတ်ပြတ်သားသား ပြတ်ပြတ်သားသား သရုပ်ပြလိုပြီး ထိပ်တန်းရာထူးများကို ထမ်းဆောင်ရန် သူ၏ လူရွေးချယ်မှုသည် ချူလာလောင်ကွန်ပုံစံ အစိုးရကို ပြန်လည်ထူထောင်လိုသော ဆန္ဒဖြင့် လမ်းညွှန်ပြသခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပုံရသည်။ ဘုရင်သည် သူ၏ရှေ့တော်ဆောင်များနှင့်မတူဘဲ၊ ဘုရင်ကြီးသည် ဓမ္မတင်ပြမှုမှသည် နိုင်ငံသားများ၏ အသနားခံစာများအထိ သူ့ထံရောက်လာသော နိုင်ငံပိုင်စာတမ်းအားလုံးနီးပါးကို ဖတ်သည်။ [၂] :255မင်းကြီးသည် လုံ့လဝီရိယရှိ၍၊ သူသည် ကျွမ်းကျင်သူများစွာထံမှ မှတ်ချက်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို ထုတ်ယူကာ တင်ပြမှုတစ်ခုစီတွင် ကောင်းမွန်သောအချက်များကို သတိပြုမိကာ ၎င်းတို့ကို လေ့လာသော်လည်း ရွေးချယ်စရာအမျိုးမျိုးရှိသည့်အခါတွင် သူသည် အကောင်းဆုံးကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီး အခြားသူများကို စွန့်လွှတ်ရန် ရှားပါသည်။ သူသည် သီးခြားဦးတည်ချက်တစ်ခုသို့ ထောက်လှမ်းရန် ဗဟိုကောင်စီကို မကြာခဏ အားကိုးလေ့ရှိသည်။ [၂] :254

ဘုရင် ပရာဂျဒီပရော့ နန်းစံစကတည်းက ဘုရင်စနစ်ကို ထိန်းသိမ်းထားဖို့ဆိုရင် နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲက လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို ကောင်းကောင်းသိခဲ့တယ်။ :130အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက်သော အချုပ်အခြာကောင်စီသည် အကြွင်းမဲ့ ဘုရင်တစ်ပါး၏ အခွင့်အာဏာအပေါ် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်သည်။ [၃] :1301926 တွင် Prajadhipok သည် ထိုအချိန်က အဖွဲ့ဝင် 200 ကျော်ရှိသည့် Privy Council ကိုအသုံးပြုပြီး တစ်ပိုင်းဥပဒေပြုအဖွဲ့အဖြစ် စမ်းသပ်ခဲ့သည်။ [၃] :134ဤစည်းဝေးပွဲကြီးသည် အလွန်ခက်ခဲကြောင်း သက်သေပြခဲ့ပြီး 1927 ခုနှစ်တွင် Prajadhipok သည် တော်ဝင်မိသားစု သို့မဟုတ် မင်းမျိုးမင်းနွယ်များမှ ရွေးချယ်ထားသော အဖွဲ့ဝင် 40 ပါဝင်သော Privy Council ကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ [၃] :135ကော်မတီကို စာနယ်ဇင်းများက အပြုသဘောဖြင့် လက်ခံကြပြီး လွှတ်တော် သို့မဟုတ် အမျိုးသားလွှတ်တော်၏ ရှေ့ဆောင်အဖြစ် မျှော်မှန်းထားသည်။ [၃] :137–139သို့သော် လက်တွေ့တွင် ကော်မတီသည် အရေးမကြီးဘဲ ပိုမိုအားကောင်းသော သို့မဟုတ် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အဖြစ် မဖြစ်ထွန်းခဲ့ပေ။ [၃] :137
1926 ခုနှစ်တွင် Prajadhipok သည် ၎င်း၏အမေရိကန်အကြံပေး Francis B. Sayre ထံသို့ "Problems of Siam" ခေါင်းစဉ်ဖြင့် နိုင်ငံအတွက် အဆိုးရွားဆုံး ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု သူခံစားရသော မေးခွန်းကိုးခုကို ထုတ်ပြခဲ့သည်။ တတိယမေးခွန်းမှာ Siam တွင် ပါလီမန်စနစ်ရှိသင့်သလားဟု Prajadhipok သံသယဝင်ခဲ့သည်။ စတုတ္ထမေးခွန်းမှာ Siam သည် ကိုယ်စားလှယ်အစိုးရအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်ပြီလားဟု မေးခဲ့ရာ Prajadhipok က "ကျွန်ုပ်၏ကိုယ်ပိုင်ထင်မြင်ယူဆချက်သည် လေးနက်သော NO" ဟုဖြေကြားခဲ့သည်။ [၃] :38သို့သော်လည်း ဘုရင်သည် “ကျွန်ုပ်တို့၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဒီမိုကရေစီသို့ ဦးတည်သော နောက်တစ်ဆင့်” အဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ဒေသအဆင့်တွင် မိတ်ဆက်ရန် အလားအလာကို ဘုရင်က မြင်ခဲ့သည်။ [၃] :1401926 ခုနှစ်တွင် သူသည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနှင့် သန့်ရှင်းရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေအဖြစ် ပဉ္စမမြောက်နန်းစံနှောင်းပိုင်းတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော prachaphiban သို့မဟုတ် "မြူနီစီပယ်" အယူအဆကို ဖော်ထုတ်ရန် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ အနီးနားနိုင်ငံများတွင် ဒေသန္တရ ကိုယ်ပိုင်အစိုးရနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သတင်းအချက်အလက်များကို ရယူခဲ့ပြီး အချို့သော စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များကို ဒေသဆိုင်ရာအခွန်များ မြှင့်တင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ဘတ်ဂျက်များကို စီမံခန့်ခွဲခွင့်ပြုရန် အဆိုပြုချက်များကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဤစီမံချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ပြည်သူများအား လုံလောက်သော ပညာမတတ်ခြင်းဟူသောအချက်သည် ဤအုပ်ချုပ်ရေးလုပ်ငန်း၏ အောင်မြင်မှုကို ဆန့်ကျင်သောအားဖြင့် လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်စေပါသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ မြူနီစပယ်များ၏အာဏာကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုလျှော့ချမှုအတိုင်းအတာဖြင့် Siamese တို့အား ဒီမိုကရေစီသဘောတရားကို သင်ကြားပို့ချပေးသည့် အယူအဆသည် Prajadhipok ၏စိတ်တွင် အနာဂတ်မူဝါဒချမှတ်ခြင်းအတွက် အခြေခံကျသောအချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် Siam ၏ဂျပန်ဝန်ကြီး Yasukichi Yatabe က ဘုရင်၏နည်းလမ်းကို ဝေဖန်ခဲ့ပြီး အနှစ်တစ်ရာအတွင်း ပြီးမြောက်မည်မဟုတ်ကြောင်း ဝေဖန်ခဲ့သည်။

၁၉၃၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဗြိတိန်သည် ရွှေစံနှုန်းကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ပြီး စတာလင်ကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း တန်ဖိုးဖြတ်ခဲ့သည်။ :259၎င်း၏နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်းအများစုကို စတာလင်ဖြင့် ထိန်းထားသောကြောင့် Siam အတွက် အကျပ်အတည်းဖြစ်စေခဲ့သည်။ :195ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးသည် Siam ကို US ဒေါ်လာနှင့် ငွေကြေးချိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် ရွှေစံနှုန်းကို ထိန်းသိမ်းထားသော်လည်း ဤမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရအတွင်း ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများသည် ၁၉၃၂ ခုနှစ်အထိ [၃] :195–196ဤမူဝါဒ၏ သက်ရောက်မှုတစ်ခုမှာ Siam ၏ ဆန်တင်ပို့မှုသည် ပြိုင်ဖက်တင်ပို့သူများထက် ဈေးပိုကြီးလာပြီး ဝင်ငွေကို အပျက်သဘောဆောင်သည့် အကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်သည်။ :240
၁၉၃၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလလယ်တွင် ဘုရင်သည် ကနေဒါနှင့် အမေရိကန်တို့ ခရီးမှ ပြန်လာခဲ့ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မင်းသား ဒေဝွန်ဆီဗာရိုပကာကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ဤစာတမ်းကို ရေးဆွဲရန် တာဝန်ကို အမေရိကန် ရေမွန် ဘီစတီဗင် နှင့် ပါယာသီရိ ဝီဆန်ဝါဂျာတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။ :148နောက်နှစ် မတ်လတွင် ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ မှတ်ချက်များနှင့်အတူ "အစိုးရပုံစံ ပြောင်းလဲမှုများ၏ အကြမ်းဖျင်း" ကို တင်ပြခဲ့သည်။ [၃] :149Prajadhipok သည် Chakri မင်းဆက် နှစ် ၁၅၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အထိမ်းအမှတ် တံတား ဖွင့်ပွဲတွင် ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့၌ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်ကို နိုင်ငံသို့ ကြေညာရန် မူလက စီစဉ်ထားသည်။ [၃] :150ဒီအဆိုပြုချက်တွေဟာ Prince Damrong နဲ့ Supreme Council ရဲ့ တခြားတော်ဝင်အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆန့်ကျင်မှုကို ခံခဲ့ရပြီး ဆက်လက်မလုပ်ဆောင်ရင် သူ့အစိုးရကို အာဏာသိမ်းမယ့်အကြောင်း သူ့ကိုယ်သူ လွဲမှားစွာ တွေးတောနေပေမဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ ဘုရင်က စီစဉ်ထားတဲ့ ကြေညာချက်ကို မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါဘူး။
1932 ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ 20 ရက်နေ့တွင် ဘုရင်ကြီးသည် ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန်သော ငြင်းခုံမှုများကို ဆွေးနွေးရန်နှင့် အကျပ်အတည်းကို မည်သို့ ကိုင်တွယ်ရမည်ကို သဘောတူရန် "စားပွဲဝိုင်း" အစည်းအဝေးကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။ :204ဒီအစည်းအဝေးကနေ အစိုးရအသုံးစရိတ်ကို လျှော့ချဖို့နဲ့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာရေး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ သဘောတူညီခဲ့ပါတယ်။ နှစ်ပတ်အကြာ ဖေဖေါ်ဝါရီလ ၅ ရက်နေ့တွင် ဘုရင်မင်းမြတ်သည် စစ်အရာရှိတစ်စုအား မိန့်ခွန်းပြောကြားပြီး စီးပွားရေးအခြေအနေနှင့် ပတ်သက်၍ ရှည်လျားစွာ မိန့်ကြားခဲ့သည်။ ဒီမိန့်ခွန်းမှာ “ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်က ငွေရေးကြေးရေး စီမံခန့်ခွဲမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာမှ မသိပါဘူး၊ ကျွန်တော် တတ်နိုင်သလောက်တော့ တခြားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို နားထောင်ပြီး အကောင်းဆုံးကို ရွေးချယ်ပါ… ကျွန်တော် အမှားလုပ်မိရင် Siam က ခွင့်လွှတ်သင့်တယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။ [၃] :204အရင်က ဘုရင်တစ်ပါးက ဒီလောက် ရိုးသားစွာ မပြောဖူးဘူး။ [၃] :205အဆိုပါမိန့်ခွန်းကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖော်ပြခဲ့ပြီး အများအပြားက သူ၏စကားများကို နားလည်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ကြသော်လည်း ပျော့ညံ့သောအာဏာရှင်များ၏ အုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကို ဖျက်သိမ်းသင့်သည်ဟူသော အားနည်းချက်နှင့် သက်သေပြချက်အဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။
၁၉၃၂ ခုနှစ်က ဆယမ်ပြည် တော်လှန်ရေး
[ပြင်ဆင်ရန်]အကြွင်းမဲ့ ဘုရင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အစိုးရတစ်ရပ်ကို နိုင်ငံတော်သို့ ပို့ဆောင်ရန် စစ်သားများနှင့် ဝန်ထမ်းငယ်တစ်စုက လျှို့ဝှက်ကြံစည်လာကြသည်။ ၎င်းတို့၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများသည် ၁၉၃၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၄ ရက်နေ့ နံနက်တွင် သွေးထွက်သံယို တော်လှန်ရေး ( ပြည်သူ့ပါတီ ၊ คณะ ราษฎร ) မှ အဆုံးအဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ :262Prajadhipok သည် Hua Hin ရှိ Klai Kangwon နန်းတော် တွင် ဝေးကွာနေချိန်တွင် ကြံစည်သူများသည် ဘန်ကောက်ရှိ Ananda Samakhom ပလ္လင်ခန်းမ ကို ထိန်းချုပ်ကာ အဓိကအရာရှိများ (အဓိကအားဖြင့် မင်းသားများနှင့် ဘုရင်၏ ဆွေမျိုးတော်စပ်သူများ) ကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ [၂] :262ပြည်သူ့ပါတီက Prajadhipok သည် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်လာပြီး ထိုင်းပြည်သူများအား ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ် ပေးအပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အပျက်သဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုမျိုး ကြုံလာသောအခါတွင်၊ ၎င်းတို့သည် Siam ကို သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ ဘုရင်သည် ပြည်သူ့ပါတီ၏ တောင်းဆိုချက်ကို ချက်ချင်းလက်ခံခဲ့ပြီး Siam ၏ ပထမဆုံးသော အမြဲတမ်းဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ဒီဇင်ဘာ ၁၀ ရက်တွင် အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ [၂] :263
Prajadhipok သည် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ဘန်ကောက်သို့ ပြန်လာခဲ့ပြီး အာဏာသိမ်းရန် ကြံစည်သူများကို တော်ဝင်ပရိသတ်ထံ လက်ခံခဲ့သည်။ အခန်းထဲ ဝင်လာတော့ Prajadhipok က သူတို့ကို နှုတ်ဆက်ပြီး "ငါ Khana Ratsadorn ကို ဂုဏ်ပြုပါတယ်" ယခင် တော်ဝင် ထုံးတမ်းများ အရ ဘုရင် များသည် ၎င်းတို့၏ လက်အောက်ခံ များအား ရိုသေ ရိုသေ ကြ စဉ်တွင် ထိုင်နေ ရမည် ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းသည် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာသော အခြေအနေများကို ဘုရင်ကြီးမှ အသိအမှတ်ပြု ကြောင်း ပြသ နေခြင်း ဖြစ်သည်။
ပထမဆုံးသော စည်းမျဉ်းခံဘုရင်
[ပြင်ဆင်ရန်]
ဘုရင်စနစ်၏ အစောပိုင်းအဆင့်များတွင် ဘုရင်နှင့် တော်ဝင်ဝါဒီများသည် Khana Ratsadon နှင့် အပေးအယူလုပ်နိုင်ပုံရသည်။ Pridi Banomyong က ရေးဆွဲပြီး အမြဲတမ်းဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေမူကြမ်းကို ယာယီပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်သည် ဘုရင်မင်းမြတ်၏ ဆုံးရှုံးသွားသော အာဏာနှင့် အဆင့်အတန်းအချို့ကို ပြန်လည်ရရှိစေခဲ့သည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံထားရသော အောက်လွှတ်တော်၏ ထက်ဝက်ခန့်နှင့် တော်ဝင်ဗီတိုအာဏာသုံးခွင့်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် Phra Manopakorn Nititada သည် ရှေးရိုးဆန်ပြီး တော်ဝင်ဆန်သော မှူးမတ်တစ်ဦးဖြစ်သည်။
အပေးအယူ အလျှော့အတင်း ပျက်သွားတယ်။ မြေယာပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနှင့် တော်ဝင်မြေယာများ သိမ်းယူခြင်းတို့ကို ရည်မှန်းထားသည့် ပရီဒီ၏ စီးပွားရေးအစီအစဉ်အနက်ကို ၎င်း၏ လက်မှတ်ဖြင့် ထုတ်ပြန်သည့်အခါတွင် ၎င်းက ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ ဘုရင်သည် ၁၉၃၃ ခုနှစ် ဧပြီလ အာဏာသိမ်းမှု တွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်က အောက်လွှတ်တော်ကို ပိတ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ သူသည် Khana Ratsadon ခေါင်းဆောင်များကို ကွပ်မျက်ရန် အမိန့်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ သို့သော် Khana Ratsadon ၏စစ်ဝါဒီခေါင်းဆောင် Phyha Phahon Phonphayuhasena သည်အစိုးရကို ဖြုတ်ချ ပြီးအာဏာပြန်လည်ရယူခဲ့သည်။
သူသည် Khana Ratsadon ၏ခေါင်းဆောင်များကိုလုပ်ကြံရန်ရည်ရွယ်သည့်တော်လှန်ရေးဆန့်ကျင်ရေးကွန်ရက်တွင်တက်ကြွစွာပါဝင်ခဲ့သည်။ [၅] :27
1933 ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း မင်းသား ဘိုရိုဒက်ခ်ျသည် အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ Boworadet ပုန်ကန် မှုတွင် သူသည် ပြည်နယ်စောင့်တပ်များစွာကို စည်းရုံးကာ ဒွန်မောင်း လေယဉ်ကို သိမ်းပိုက်ကာ ဘန်ကောက်သို့ ချီတက်ခဲ့သည်။ မင်းသား Boworadej သည် အစိုးရအား ဘုရင်ကို မရိုသေဘဲ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို မြှင့်တင်နေသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစိုးရခေါင်းဆောင်များကို ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ပုန်ကန်မှုသည် နောက်ဆုံးတွင် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။
ဘုရင်သည် ပုန်ကန်မှုကို တိုက်ရိုက်မထောက်ခံသော်လည်း ဘဏ္ဍာတိုက်မှ Boworadej သို့ ချက်လက်မှတ်တစ်ခုရှိသည်။ [၅] :11ပုန်ကန်မှုသည် ဘုရင်၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ကျဆင်းစေသည်။ ပုန်ကန်မှုစတင်သောအခါတွင် Prajadhipok သည် ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် လူထုအနှောက်အယှက်ဖြစ်မှုများကို နောင်တရကြောင်း အစိုးရထံ ချက်ချင်းအကြောင်းကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် တော်ဝင်မောင်နှံတို့သည် တောင်ဘက်စွန်းရှိ Songkhla တွင် ခိုလှုံကြသည်။ ဘုရင်ကြီးသည် အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာမှ ဆုတ်ခွာသွားခြင်းကို Khana Ratsadorn က ၎င်း၏တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့သည်။ အစိုးရတပ်များနောက်သို့ သူ၏ထောက်ခံမှု အပြည့်အ၀ မစွန့်ပစ်ခြင်းဖြင့် သူ့အပေါ် သူတို့၏ယုံကြည်မှုကို ပျက်ပြားစေခဲ့သည်။
1934 တွင် လွှတ်တော်သည် အရပ်ဘက်နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ရာဇသတ်ကြီးများကို ပြင်ဆင်ရန် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဘုရင်သည် အခွန်မဆောင်လိုသောကြောင့် ကိုယ်ပိုင်နှင့် တော်ဝင်ပိုင်ဆိုင်မှုများကြား ခွဲဝေပြောင်းလဲခြင်းကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ဗီတိုအာဏာဖြင့် ဗီတိုအာဏာသုံးကာ တရားရုံးများတွင် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းအပေါ် ဘုရင်၏ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုကို လျော့ပါးစေရန် ပြင်ဆင်ချက်တစ်ရပ်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။ [၅] :34–5Khana Ratsadon ကို များစွာ ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက် ဘုရင်သည် ၎င်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို ပြောင်းလဲပုံရပြီး ဒီမိုကရေစီကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသကာ Khana Ratsadon သည် ဒီမိုကရေစီကို ဆန့်ကျင်သည်ဟု အပြစ်တင်ခဲ့သည်။ [၅] :35–6သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဖိဘူလ်သည် ရွေးကောက်ခံ ပါလီမန်အမတ်များ :17–8 ဘုရင်၏ ဆန္ဒဖြစ်ကြောင်း အောက်လွှတ်တော်တွင် [၅]:17–8ပြီးတော့ တခြားလွှတ်တော်အမတ်ကလည်း ဘုရင်ကို သည်းမခံနိုင်ဘူးလို့ ဝေဖန်တယ်။ [၅] :36
Khana Ratsadon နှင့် အချိန်အတော်ကြာ ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာသော Prajadhipok သည် ဆေးကုသမှုအတွက် အင်္ဂလန်သို့ မသွားရောက်မီ ဥရောပသို့ ခရီးထွက်ခဲ့သည်။ ဆက်လက်၍ တာဝန်ထမ်းဆောင်မည့် အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်၍ အစိုးရနှင့် ဆက်လက် ညှိနှိုင်းခဲ့ပါသည်။ သူသည် တော်ဝင်အာဏာအချို့ကို ဗီတိုအာဏာဖြင့် ချုပ်ကိုင်ထားရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ အခြားသော သဘောထားကွဲလွဲမှုများမှာ တော်ဝင်ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် တော်ဝင်ခံစားခွင့်များပေါ်တွင် ကွဲလွဲမှုများ ရှိနေသည်။ အစိုးရက မလိုက်လျောပြီးနောက်၊ ၎င်း၏တောင်းဆိုမှုများကို မလိုက်နာပါက ထီးနန်းစွန့်လိုကြောင်း အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
ဥရောပခရီးစဉ်
[ပြင်ဆင်ရန်]-
ဘုရင် Prajadhipok နှင့် Adolf Hitler တို့သည် နာဇီဂျာမနီရှိ Berlin Tempelhof လေဆိပ်တွင် ၁၉၃၄၊
-
ဘုရင် Prajadhipok နှင့် မိဖုရား Rambhai Barni တို့သည် နာဇီဂျာမနီရှိ Konstantin von Neurath နှင့်အတူ ၁၉၃၄၊
-
King Prajadhipok နှင့် မိဖုရား Rambhai Barni တို့ နှင့်အတူ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် Ramsay MacDonald နှင့် 10 Downing Street ၊ 1934
-
1934 ခုနှစ် ဗာတီကန်စီးတီး တွင် Pope Pius XI နှင့် ပရိသတ်တွေ့ဆုံပြီးနောက် Rama VII နှင့် Queen Rambhai Barni
နန်းစွန့်
[ပြင်ဆင်ရန်]
ပြည်သူ့ပါတီက ရာဇသံကို ပယ်ချပြီး ၁၉၃၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် ပရာဂျဒီပောက ထီးနန်းစွန့်ကာ အာနန္ဒာ မဟီဒေါ ကို အစားထိုးခဲ့သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နှေးကွေးမှုကို ဝေဖန်သူများ မကြာခဏ ကိုးကားလေ့ရှိသောကြောင့် အောက်ပါ စကားစုများ ပါဝင်သော စစ်အစိုးရကို ဝေဖန်သည့် Prajadhipok ၏ အတိုချုံး ကြေညာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ရာမ ၇ မွေးဖွား ၈ နိုဝင်ဘာ ၁၈၉၃ ကွယ်လွန် ၃၀ မေ ၁၉၄၁|-
|
Regnal titles | ||||
---|---|---|---|---|---|
ယခင်က ဝဇီရာဝုဓ |
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ရာမဘုရင်များ | ဆက်ခံသူ အာနန္ဒမဟိတလ |
“ | I am willing to surrender the powers I formerly exercised to the people as a whole, but I am not willing to turn them over to any individual or any group to use in an autocratic manner without heeding the voice of the people. | ” |
ဘုရင်ဟောင်းသည် တိုင်တန်းရန် အကြောင်းပြချက်ကောင်းရှိသည်။
နန်းစွန့်ခြင်းအပေါ် တုံ့ပြန်မှုကို ကျောခိုင်းခဲ့သည်။ ဘုရင်စနစ်၏ အကြွင်းမဲ့အာဏာကို ပြည်သူ့ပါတီဖြင့် အစားထိုးခဲ့ပြီး စစ်တပ်သည် အာဏာ၏အဆုံးစွန်သော အဆုံးအဖြတ်ပေးသူအဖြစ် အတောင်ပံများပေါ်လွင်နေကြောင်း စတိုဝီက ရေးသားခဲ့သည်။
ထီးနန်းစွန့်ပြီးနောက် ဘဝ
[ပြင်ဆင်ရန်]
Prajadhipok သည် သူ၏ ကျန်ရှိသော ဘဝတစ်လျှောက် အင်္ဂလန်တွင် ဘုရင်မ Rambhai Barni နှင့် အတူ နေထိုင်ခဲ့သည်။ နန်းစွန့်ချိန်တွင် သူတို့လင်မယားသည် လန်ဒန်အပြင်ဘက်ရှိ Surrey ရှိ Knowle House တွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်၊ ဤအိမ်သည် သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် စဉ်းစားရန် မသင့်လျော်သောကြောင့် ၎င်းတို့သည် Virginia Water ( Surrey တွင်ရှိဆဲ) ရှိ အိမ်ငယ်တစ်ခုသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သော်လည်း နေရာပိုရခဲ့သည်။ အိမ်ကို “Hangmoor” လို့ အမည်ပေးခဲ့ပေမယ့် ပိုသာယာတဲ့ နာမည်တစ်ခု ပေးချင်တာက ထိုင်းစကားဟောင်း tam pleng nam ရဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ “Glen Pammant” လို့ ခေါ်ပါတယ်။[ကိုးကားချက်လိုသည်][ ကိုးကားရန် လိုအပ် ] ၎င်းတို့သည် ထိုနေရာတွင် နှစ်နှစ်နေခဲ့သည်။ Kent ရှိ Biddenden ရွာရှိ အသက်အကြီးဆုံးအိမ်ဖြစ်သည့် Vane Court သို့ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ [၆] သူသည် ထိုနေရာတွင် အေးချမ်းသော ဘ၀ကို ဦးဆောင်ကာ နံနက်ခင်းတွင် ဥယျာဉ်ခြံမြေနှင့် နေ့ခင်းဘက်တွင် ၎င်း၏ ကိုယ်တိုင်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ရေးသားခဲ့သည်။
1938 တွင် တော်ဝင်စုံတွဲသည် Virginia Water ၊ Surrey ရှိ Wentworth ရွာရှိ Compton House သို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။
1940 ခုနှစ်တွင် ဂျာမန် Luftwaffe ၏ ဗုံးကြဲမှု ကြောင့် ၎င်းတို့ ဇနီးမောင်နှံသည် ပထမဦးစွာ Devon ရှိ အိမ်ငယ်တစ်ခုသို့ ထပ်မံ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက် ဘုရင်ဟောင်း နှလုံးဖောက်ပြန်ခဲ့သည့် Powys ၊ Wales ရှိ Lake Vyrnwy ဟိုတယ်သို့ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။
သူတို့လင်မယားက အဲဒီနေရာမှာ သေဖို့ လိုလားကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောရင်း သူတို့လင်မယား ကွန်တန်ဟောက်စ်ကို ပြန်သွားကြတယ်။ ဘုရင် Prajadhipok သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ် မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် နှလုံးရောဂါဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
၎င်း၏သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းကို လန်ဒန်မြောက်ပိုင်းရှိ Golders Green Crematorium တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ [၇] ဘုရင်မ Ramphai နှင့် လက်တစ်ဆုပ်စာ ဆွေမျိုးရင်းချာများ တက်ရောက်ခဲ့သည့် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်သည်။ မိဖုရား Ramphaiphanni သည် 1949 ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ ပြန်မလာမီ နောက်ထပ် 8 နှစ်ကြာ နေထိုင်ခဲ့ပြီး ဘုရင်ကြီး၏ အရိုးပြာများကို သူမနှင့်အတူ ပြန်လည်သယ်ဆောင်ခဲ့သည်။ [၈]
အမွေအနှစ်
[ပြင်ဆင်ရန်]သမိုင်းပညာရှင် David K. Wyatt က Prajadhipok သည် "အလုပ်ကြိုးစားပြီး ထိရောက်သော စီမံအုပ်ချုပ်သူ" ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ အဓိကကျရှုံးမှုသည် ဘန်ကောက်မြို့ပေါ်ရှိ အထက်တန်းလွှာများ၏ အမျိုးသားရေးဝါဒကို လျှော့တွက်ရန် ပျက်ကွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး "[a] ပြည်နှင်ဒဏ်ခံရသည့် ကွယ်လွန်ချိန်နှောင်းပိုင်းဖြစ်သည်" ဟု အများအပြားက သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ : ၂၄၂ 1932 တော်လှန်ရေးသည် အချိန်မတန်သေးဟု ယူဆရသည့် အယူအဆမှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာလာပြီးနောက် ထိုင်းဘုရင်စနစ် ပြန်လည်ထူထောင်လာခဲ့သည့် ဘုံတော်ဝင်စိတ်ဓာတ်တွင် ပဲ့တင်ထပ်နေသည်။ ဤအမြင်တွင် Prajadhipok အား "ထိုင်းဒီမိုကရေစီ၏ဖခင်" အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရပြီး Khana Ratsadon သည် ၎င်းတို့၏တော်လှန်ရေးကို အချိန်မတန်မီ ဒီမိုကရေစီသို့ ရှေးရှုရန် ရည်ရွယ်ထားပြီး [၉] Prajadhipok ၏ နန်းစွန့်ကြောင်း ကြေညာချက်သည် ဤအမြင်ကို ထောက်ခံသောအားဖြင့် ကိုးကားလေ့ရှိသည်။ [၁၀] [၁၁] နောက်ပိုင်းတွင် သမိုင်းပညာရှင်များက ၎င်းအား ပရာဂျဒ်ဒီပရော့၏ ထီးနန်းစွန့်ခြင်းသို့ ဦးတည်စေသော နိုင်ငံရေး စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများသည် ကျဆင်းနေသော ဘုရင်စနစ်၏ တန်ခိုးနှင့် အဆင့်အတန်းကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းထက် ခြင်္သေ့ရတ်ဆာဒွန်၏ အမှန်တကယ် ကျရှုံးမှုများကို စိန်ခေါ်ခြင်းထက် ဆုတ်ယုတ်နေသော ဘုရင်စနစ်အား ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပိုသက်ဆိုင်ကြောင်း အထောက်အထားများကို ကိုးကား၍ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုအဖြစ် စိန်ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ [၉] [၁၂]
Prajadhipok အား ဂုဏ်ပြုခြင်း။
[ပြင်ဆင်ရန်]
-
Sukhothai Thammathirat Open University ၊ Nonthaburi တွင် ဘုရင်၏ ရုပ်ပွားတော်
-
ထိုင်းနိုင်ငံ ပါလီမန်အိမ်တော် တွင် ရာမ ၇ ဘုရင် ရုပ်တု
အခြေခံအဆောက်အဦ
[ပြင်ဆင်ရန်]- Sukhothai Thammathirat တက္ကသိုလ်
- Phra Pok Klao တံတား ၊ ဘန်ကောက်
- Prajadhipok လမ်း၊ ဘန်ကောက်
- Prapokklao ဆေးရုံ ၊ Chanthaburi ခရိုင်
စစ်ဘက်အဆင့်
[ပြင်ဆင်ရန်]အမျိုးသားဂုဏ်
[ပြင်ဆင်ရန်]Chakri တော်ဝင်နန်းတော်၏ အထင်ကရအရှိဆုံးအမိန့်
ရတနာကိုးပါး၏ရှေးဟောင်းနှင့် မွန်မြတ်သောအစီအစဉ်
Chula Chom Klao ၏အမိန့်တော် Knight Grand Cordon
Ratana Varabhorn Order of Merit
Order of Rama ၏ Knight Grand Commander
Knight Grand Cordon of the Order of the White Elephant
Knight Grand Cordon of the Order of the Crown of Thailand
နိုင်ငံတော်အတွက် ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် Dushdi Mala Pin (အရပ်ဘက်)
Chakra Mala ဆုတံဆိပ်
King Rama V Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
King Rama VI Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
King Rama VII Royal Cypher Medal၊ ပထမတန်း
Rajini ဆုတံဆိပ်
နိုင်ငံခြားက ဂုဏ်ထူးတွေ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဂျပန် :
ဒိန်းမတ် :
Knight of the Order of the Elephant, 8 February 1926[၁၆]
နယ်သာလန် :
ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်း :
ဘယ်လ်ဂျီယမ် :
ပြင်သစ် :
အီတလီ :
ဆွီဒင် :
မိုနာကိုနိုင်ငံ :
Grand Cross of the Order of Saint-Charles, 1 March 1934[၁၇]
ဟန်ဂေရီ :
ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယား :
မျိုးရိုး
[ပြင်ဆင်ရန်]8. (=12.) King Phutthaloetla Naphalai, Rama II of Rattanakosin | |||||||||||||||
4. (=6.) King Mongkut, Rama IV of Siam | |||||||||||||||
9. (=13.) Princess Bunrot of Rattanakosin | |||||||||||||||
2. King Chulalongkorn, Rama V of Siam | |||||||||||||||
10. Prince Siriwongse, Prince Matyabidhak | |||||||||||||||
5. Princess Ramphoei Siriwong of Siam | |||||||||||||||
11. Noi | |||||||||||||||
1. King Prajadhipok, Rama VII of Siam | |||||||||||||||
12. (=8.) King Phutthaloetla Naphalai, Rama II of Rattanakosin | |||||||||||||||
6. (=4.) King Mongkut, Rama IV of Siam | |||||||||||||||
13. (=9.) Princess Bunrot of Rattanakosin | |||||||||||||||
3. Princess Saovabha Phongsri of Siam | |||||||||||||||
14. Taeng Sucharitakul, Luang Asasamdaeng | |||||||||||||||
7. Piam Sucharitakul | |||||||||||||||
15. Nak, Thao Sucharitthamrong | |||||||||||||||
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ ၁.၀ ၁.၁ HM King Prajadhipok။ 20 October 2018 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃ ကိုးကား အမှား - Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedTerwiel, B.J. 2005
- ↑ ၃.၀၀ ၃.၀၁ ၃.၀၂ ၃.၀၃ ၃.၀၄ ၃.၀၅ ၃.၀၆ ၃.၀၇ ၃.၀၈ ၃.၀၉ ၃.၁၀ ၃.၁၁ Batson, Benjamin. (1984) The End of the Absolute Monarchy in Siam. Oxford University Press.
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.King Prajadhipok and democracy in Siam (22 Feb 2014)။ 16 Feb 2025 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ ၅.၀ ၅.၁ ၅.၂ ၅.၃ ၅.၄ ၅.၅ ขอฝันใฝ่ในฝันอันเหลือเชื่อ: ความเคลื่อนไหวของขบวนการปฏิปักษ์ปฏิวัติสยาม (พ.ศ. 2475-2500) (ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့်)။ 2013။
- ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.£5.5m country estate and former home of King of Siam for sale in Biddenden, near Ashford (August 2023)။ 2 August 2023 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ อัญเชิญพระบรมอัฐิร.7 จากลอนดอนกลับสยาม แรกบรรจุใน "หีบ" ก่อนใช้พระโกศให้สมพระเกียรติ (31 May 2021)။
- ↑ พระมหากษัตริย์ผู้ไม่มีงานออกพระเมรุ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.7) (30 October 2017)။
- ↑ ၉.၀ ၉.၁ "The legend of King Prajadhipok: Tall tales and stubborn facts on the seventh reign in Siam" (in en) (2012): 4–31.
- ↑ [Chris Baker (writer) A History of Thailand] တန်ဖိုး
|archiveurl=
စစ်ဆေးရန် (အကူအညီ)။ New York။ 2005။ p. 232။|archive-url=
က|archive-date=
ကို လိုအပ်သည် (အကူအညီ) တွင် မူရင်း အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ - ↑ You must specify archiveurl = and archivedate = when using {{cite web}}.The Third Emergence of the People's Party (in en-US) (2018-06-25)။ 2022-08-30 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။
- ↑ และแล้วความเคลื่อนไหวก็ปรากฏ (ထိုင်းဘာသာစကားဖြင့်)။ 2013။ pp. 415–421။
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}.။
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}.။
- ↑ You must specify title = and url = when using {{cite web}}.။
- ↑ Riddere af Elefantordenen, 1559–2009 (ဒိန်းမတ်ဘာသာစကားဖြင့်)။ 2009။ p. 470။
- ↑ Journal de Monaco (1934-03-01)။ 2022-03-20 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။