တိဏဝတ္ထာရက
| ပိဋကတ် သုံးပုံ |
|---|
| ဝိနယပိဋက |
| သုတ္တန်ပိဋကတ် |
| အဘိဓမ္မာပိဋကတ် |
တိဏဝတ္ထာရကသည် သံဃာတော်များအကြား ဖြစ်ပေါ်သော အဓိကရုဏ်း (အငြင်းပွားမှု၊ ပြဿနာ) များကို ဖြေရှင်းဆုံးဖြတ်ပေးသော နည်းလမ်း ခုနစ်ပါး (အဓိကရဏသမထ ၇ ပါး) တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်ပါသည်။ တိဏဝတ္ထာရက ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာဖြင့် "တိဏ" (မြက်) + "ဝတ္ထာရက" (ဖုံးလွှမ်းခြင်း၊ ဖုံးအုပ်ခြင်း) မှ ဆင်းသက်လာပြီး "မြက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းခြင်း" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပါသည်။ ဤသည်မှာ သံဃာတော်များအတွင်း ဖြစ်ပွားသော အငြင်းပွားမှုများ၊ အဓိကရုဏ်းများကြောင့် ရဟန်းများစွာတို့တွင် အချင်းချင်း မကျေနပ်မှုများ၊ အပြုအမူ မသင့်တော်မှုများ၊ အသေးအဖွဲ အာပတ် (ပြစ်မှု) များစွာ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အခါ၊ ထိုအာပတ် တစ်ခုချင်းစီကို ဝိနည်းတော်အတိုင်း သီးခြားစီ ဖြေရှင်းပါက ပိုမို ကြမ်းတမ်း ရုန့်ရင်းကာ သံဃာကွဲပြားခြင်း (သံဃဘေဒ) အထိ ဖြစ်စေနိုင်သည့် အခြေအနေမျိုး၌၊ ထိုအသေးအဖွဲ အာပတ်များကို စုပေါင်း၍ ပြေငြိမ်းစေရန် ဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သော အဓိကရုဏ်း ငြိမ်းအေးစေသည့် ဝိနည်းကံ တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။
အညစ်အကြေးများကို မြက်ဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားလိုက်သကဲ့သို့၊ အငြင်းပွားမှုအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော များပြားသည့် အသေးအဖွဲ အာပတ်များကို ဤဝိနည်းကံဖြင့် ဖုံးအုပ်ကာ ပြေငြိမ်းစေခြင်းဖြင့် သံဃာ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ညီညွတ်ရေးကို ပြန်လည် ထူထောင်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံ ပြုလုပ်ရသည့် အခြေအနေ
[ပြင်ဆင်ရန်]- သံဃာ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ရဟန်းများ မျက်ကွယ်ရော မျက်မှောက်ပါ အပြင်းအထန် ငြင်းခုံကြ၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ပြောဆိုကြ၊ စကားများကြသည်။
- ထိုသို့ အငြင်းပွား စကားများကြရာမှ ရဟန်းများစွာတို့သည် ရဟန်းတို့၏ အမူအရာနှင့် မသင့်တော်သော အပြုအမူများ (ကိုယ်ဖြင့်ရော၊ နှုတ်ဖြင့်ပါ) ကို များစွာ လွန်ကျူး ကျင့်ကြံမိကြ၊ ပြောဆိုမိကြ၊ ပြုလုပ်မိကြသည်။ (ဆိုလိုသည်မှာ အသေးအဖွဲ အာပတ်များစွာ သင့်ကုန်ကြသည်။)
- ထိုအခါ ရဟန်းများက "ငါတို့သည် အငြင်းပွားကြရင်း မသင့်တော်သော အပြုအမူ၊ အပြောအဆိုများစွာ ပြုလုပ်မိကြပြီ။ ဤအာပတ်များကို တစ်ဦးချင်းစီ အပြန်အလှန် ကုစားပါက ဤအဓိကရုဏ်းသည် ပိုမို ကြမ်းတမ်း ရုန့်ရင်းလာပြီး သံဃာကွဲပြားသည်အထိ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်" ဟု စဉ်းစားမိကြသည်။
- ဤအခြေအနေကို ဘုရားရှင်ထံ လျှောက်ထားသောအခါ၊ ဘုရားရှင်က ဤသို့သော အဓိကရုဏ်းမျိုးကို ပြေငြိမ်းစေရန် တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံကို ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သည်။
တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံ ပြုလုပ်ပုံ အဆင့်ဆင့်
[ပြင်ဆင်ရန်]ဤဝိနည်းကံကို ဆောင်ရွက်ရာ၌ အောက်ပါ အဆင့်များအတိုင်း ပြုလုပ်ရသည်-
- (က) သံဃာ စုံညီစွာ စည်းဝေးခြင်း: အငြင်းပွားမှုတွင် ပါဝင်သော ရဟန်းအားလုံး တစ်နေရာတည်းတွင် စုံညီစွာ စည်းဝေးရမည်။
- (ခ) သံဃာအား အသိပေး လျှောက်ထားခြင်း: ကျွမ်းကျင် လိမ္မာသော ရဟန်းတစ်ပါးက သံဃာအား အခြေအနေကို အသိပေး လျှောက်ထားရသည်-
"အသျှင်ဘုရားတို့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် ငြင်းခုံ စကားများရာမှ မသင့်တော်သည်များကို လွန်ကျူးမိကြပါသည်။ ဤအာပတ်များကို တစ်ဦးချင်း ကုစားလျှင် သံဃာကွဲပြားသည်အထိ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် သံဃာတော်အား သင့်လျော်သော အချိန်အခါ ဖြစ်ပါက၊ ဤအဓိကရုဏ်းအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော အာပတ်များကို (ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော အာပတ်ကြီးများ နှင့် လူတို့နှင့် ဆက်စပ်သော အာပတ်များကို ချန်လှပ်၍) တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံဖြင့် ပြေငြိမ်းစေလိုပါသည်" ဟု လျှောက်ထား အသိပေးရသည်။
- (ဂ) တစ်ဖက်အသင်းအား အသိပေးခြင်း: အငြင်းပွားသော အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့မှ ကျွမ်းကျင်သော ရဟန်းက မိမိအဖွဲ့အား အသိပေးရသည်-
အခြေအနေကို ရှင်းပြပြီး "အသျှင်တို့အား သင့်လျော်သော အခါဖြစ်ပါက၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်တို့ (တစ်ဖက်အဖွဲ့) ၏ အာပတ်ကို လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်၏ (မိမိအဖွဲ့) အာပတ်ကို လည်းကောင်း၊ အသျှင်တို့၏ အကျိုးငှါ လည်းကောင်း၊ သံဃာအလယ်၌ (အာပတ်ကြီးများနှင့် လူနှင့်ဆက်စပ်သော အာပတ်များကို ချန်လှပ်၍) တိဏဝတ္ထာရက ကံဖြင့် ပြောကြား (ကုစား) ပါအံ့" ဟု အသိပေးရသည်။
- (ဃ) အခြားတစ်ဖက် အသင်းအား အသိပေးခြင်း: အလားတူပင် အခြားတစ်ဖက် အဖွဲ့မှ ကျွမ်းကျင်သော ရဟန်းကလည်း မိမိအဖွဲ့အား အသိပေးရသည်-
အခြေအနေကို ရှင်းပြပြီး "အသျှင်တို့အား သင့်လျော်သော အခါဖြစ်ပါက၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်တို့ (တစ်ဖက်အဖွဲ့) ၏ အာပတ်ကို လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်၏ (မိမိအဖွဲ့) အာပတ်ကို လည်းကောင်း၊ အသျှင်တို့၏ အကျိုးငှါ လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်၏ အကျိုးငှါ လည်းကောင်း၊ သံဃာအလယ်၌ (အာပတ်ကြီးများနှင့် လူနှင့်ဆက်စပ်သော အာပတ်များကို ချန်လှပ်၍) တိဏဝတ္ထာရက ကံဖြင့် ပြောကြား (ကုစား) ပါအံ့" ဟု အသိပေးရသည်။
- (င) တစ်ဖက်မှ ကံပြုခြင်း: ထို့နောက် တစ်ဖက်အဖွဲ့မှ ကျွမ်းကျင်သော ရဟန်းက သံဃာအားလုံးကို ရည်ရွယ်၍ ကံပြုရသည်-
ဉတ်: အခြေအနေကို ပြန်လည် လျှောက်ထားပြီး "အကျွန်ုပ်သည် ဤအသျှင်တို့ (တစ်ဖက်အဖွဲ့) ၏ အာပတ်ကို လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်၏ (မိမိအဖွဲ့) အာပတ်ကို လည်းကောင်း... သံဃာအလယ်၌... တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံဖြင့် ပြောကြားပါအံ့။ ဤကား သိစေခြင်းတည်း (ဉတ်)" ဟု ရွတ်ဆို ကံမြွက်ရသည်။
ကမ္မဝါစာ: ထို့နောက် "အသျှင်ဘုရားတို့ သံဃာသည် နာတော်မူလော့... အကျွန်ုပ်သည်... ပြောကြားပါ၏။ အကျွန်ုပ်တို့၏ ဤအာပတ်တို့ကို... တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံဖြင့် ပြောကြားခြင်းကို အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်းရှိ၏၊ ထိုအသျှင်သည် ဆိတ်ဆိတ်နေရာ၏။ အကြင်အသျှင်အား နှစ်သက်ခြင်းမရှိ၊ ထိုအသျှင်သည် ပြောဆိုရာ၏။ ...ပြောကြားအပ်ပြီ။ သံဃာအား နှစ်သက်ခြင်းရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် ဤနှစ်သက်သည့်အဖြစ်ကို သိမှတ်ရပါသည်" ဟု ရွတ်ဆို ကံဆောင်ရသည်။
- (စ) အခြားတစ်ဖက်မှ ကံပြုခြင်း: အလားတူပင် အခြားတစ်ဖက် အဖွဲ့မှ ကျွမ်းကျင်သော ရဟန်းကလည်း သံဃာအားလုံးကို ရည်ရွယ်၍ အထက်ပါအတိုင်း ဉတ်နှင့် ကမ္မဝါစာ ရွတ်ဆို၍ ကံပြုရသည်။
ချန်လှပ်ထားသော အာပတ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဤ တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံဖြင့် ပြေငြိမ်းရာ၌ အောက်ပါ အာပတ်များကို ချန်လှပ်ထားရသည် (ဤကံဖြင့် မပြေငြိမ်းပါ)-
- ထုလ္လဝစ္စ အာပတ်: ရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသော အာပတ်ကြီးများ (ပါရာဇိက၊ သံဃာဒိသေသ စသည့် အပြစ်ကြီးသော အာပတ်များ)။
- ဂိဟိပဋိသံယုတ္တ အာပတ်: လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ပတ်သက် ဆက်စပ်သော အာပတ်များ။
အကျိုးသက်ရောက်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]- ဤသို့ နှစ်ဖက်စလုံးမှ သံဃာအလယ်၌ တိဏဝတ္ထာရက ကံဖြင့် အပြန်အလှန် ပြောကြား ကုစားခြင်း ပြီးဆုံးသောအခါ၊ ထိုအဓိကရုဏ်းအတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော၊ ချန်လှပ်ထားသည့် အာပတ်ကြီးများမှအပ ကျန်ရှိသော အသေးအဖွဲ အာပတ်အားလုံးတို့မှ ထို စည်းဝေးပွဲသို့ တက်ရောက်သော ရဟန်းအားလုံး သည် အပြစ်မှ စင်ကြယ်သွားကြသည်။ ထိုအာပတ်များအတွက် နောက်ထပ် အရေးယူခြင်း၊ ကုစားခြင်းများ ပြုလုပ်ရန် မလိုတော့ပေ။ (စည်းဝေးပွဲသို့ မတက်ရောက်သော ရဟန်းများ မပါဝင်ပါ။)
နိဂုံး
[ပြင်ဆင်ရန်]တိဏဝတ္ထာရက ဝိနည်းကံသည် သံဃာတော်များအကြား ဖြစ်ပွားသော အငြင်းပွားမှုများကြောင့် ကျူးလွန်မိသော အသေးအဖွဲ အာပတ်များစွာကို တစ်ခုချင်းစီ ဖြေရှင်းပါက ပိုမိုဆိုးရွားကာ သံဃာကွဲပြားမှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည့် အခြေအနေတွင်၊ သံဃာ့ညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရှေးရှု၍ ထိုအသေးအဖွဲ အာပတ်များကို စုပေါင်း ဖုံးအုပ်ကာ ပြေငြိမ်းစေသည့် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သော အရေးပါသည့် ဝိနည်း လုပ်ထုံးလုပ်နည်း တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။[၁]
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန်
ကိုးကား
- ↑ စူဠဝဂ္ဂပါဠိ-သမထက္ခန္ဓကံ