ညောင်ပင်
| Banyan | |
|---|---|
| |
| Banyan with characteristic adventitious prop roots | |
မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်း 
| |
| လောက: | Plantae |
| Clade: | Angiosperms |
| Clade: | Eudicots |
| Clade: | Rosids |
| မျိုးစဉ်: | Rosales |
| မျိုးရင်း: | Moraceae |
| မျိုးစု: | Ficus |
| Subgenus: | F. subg. Urostigma |
| မျိုးစိတ် | |
|
Species include: | |
ညောင်ပင် သည် မိုရေးစီအီး (Moraceae) မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သည်။ ညောင်ပင်၏ သိပ္ပံအမည်မှာ ဖိုင်းကပ် ဗင်ဃာလင်းဆစ်ဖြစ်သည်။
ညောင်ပင်သည် အလွန်ကြီးမားသည့်အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ ယင်းပေါက်ရောက်သည့်မူလဒေသမှာ အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ စသည်တို့ကဲ့သို့သော အပူပိုင်းဒေသတို့ဖြစ်သည်။ ညောင်ပင် သည် မြေကြီးမှပေါက်ခဲ၏။ ညောင်သီးကိုငှက်စား၍၊ ထန်းပင် စသော သစ်ပင်များပေါ်၌ မစင်စွန့်ချရာ၊ ထိုမစင်တွင် ပါသော အစေ့မှ အညှောက်များ ပေါက်လာတတ်သည်။ ထိုအညှောက်များသည် မျိုးစေ့ကျရာအပင်မှတစ်ဆင့် မြေကြီးသို့ရောက်သွားပြီးလျှင် အမြစ်တွယ်ကြသည်။ ညောင်ပင်ကြီးထွားလာသောအခါ၊ မျိုးစေ့ကျရာအပင်ကို မျိုလိုက်သည်။ များသောအားဖြင့် ထိုအပင်သေလေသည်။
ညောင်ပင် ပေါက်လာလျှင်၊ အောက်ပိုင်းရှိ အကိုင်းတို့မှ ညောင်ထောက်များထွက်လာကြသည်။ ထိုညောင်ထောက်တို့ သည် လေမြစ်များဖြစ်ကြသည်။ ယင်းလေမြစ်တို့သည် ပင်စည်နီးပါးမျှကြီးထွားလာကြ၍၊ ညောင်ပင်၏ မူလအမြစ်တွယ်ရာ နေရာသည် ကျယ်ပြန့်သွားလေသည်။ ထိုနောက်မူလညောင်ပင်၏ ပင်စည်သည် အသက်ကြီးရင့်လာသဖြင့် သိမ်ဖျင်းပျက်စီးသွားသောအခါ၊ ညောင်ထောက်များသည် ပင်စည်ကဲ့သို့ ကျန်ရစ်ခဲ့ကြသည်။
ကာလကတ္တားမြို့၊ ရုက္ခဗေဒဥယျာဉ်အတွင်းရှိ ညောင်ပင် တစ်ပင်သည် ပေ ၇ဝ ကျော်မြင့်သည်။ အချင်းမှာ ၁၃ ပေဖြစ်သည်။ ပင်စည်ကလေးပေါင်း ၃ဝဝဝ မက ရှိသည်။ ထိုပင်စည်များအနက် ပင်စည် ၂၃ဝ တို့မှာ ပင်စည်တစ်ခုလျှင် အချင်း ၂ ပေနှင့် ၃ ပေကြား၌ရှိကြသည်။ ထိုပင်စည်များဖြင့် ဝေဆာနေသော ညောင်ပင်အောက်တွင် လူပေါင်း ၇ဝဝဝ မျှခိုလှုံနိုင်သည်။ လူအများသိရှိသမျှမှာ ညောင်ပင်အကြီးဆုံးသည် သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ရှိသည်ဟု သိကြရသည်။ ထိုညောင်ပင်၌ ပင်စည်ကြီးပေါင်း ၃၅ဝ နှင့် ပင်စည်ငယ်ပေါင်း ၃ဝဝဝ မကရှိသည်။ ဤသို့လျှင် ပင်မတစ်ခုတည်းမှ ပင်စည်အများ ပွားတတ်သော အခြင်းအရာကြောင့် ညောင်ပင်တပင်တည်းဖြင့် သစ်တောတစ်တောဖြစ်နိုင်သည်ဟု ဆိုလေ့ရှိကြသည်။
ညောင်ပင်သည် သစ်တော၌လည်းကောင်း၊ တောအုပ်၌လည်းကောင်း ပေါက်လေ့မရှိဘဲ၊ သီးခြားသာပေါက်လေ့ရှိသည်။ ညောင်ပင်၌ နှလုံးပုံ သဏ္ဌာန်အရွက်ရှိသည်။ ထိုအရွက်သည် ၅ လက်မမှ ၆လက်မ အထိရှည်သည်။ ညောင်ပင်၏အသားသည် ပျော့၍ပွသည်။ မထင်ရှားသည့် အပွင့်များ ပွင့်ပြီးနောက်၊ ဝါဝင်းသောအသီးများ သီးလာကြသည်။ ထိုအသီးများကို ငှက်နှင့် မျောက်တို့ ကြိုက် နှစ်သက်ကြသည်။ ညောင်စေးကို ငှက်ဖမ်းရာတွင် အသုံးချနိုင်သည်။
ညောင်ပင် မျိုးစိတ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]မြန်မာနိုင်ငံ၌ ညောင်ပင် မျိုးစိတ်ပေါင်း ၄၅ မျိုးခန့်ရှိ သည်။ ညောင်ဗုဒ္ဓဟေပင်၊ ပညောင်ပင် ခေါ် ညောင်ထောက်ပင်၊ ညောင်ပိန္နဲပင်၊ ညောင်ကြတ်ပင်၊ ညောင်အုပ်ပင်၊ ညောင်လန်းပင်၊ ညောင်နီပင်၊ ညောင်ဖြူပင်၊ ညောင်ဦးပြည်းပင်၊ ညောင်ချဉ်ပင် ယင်းတို့အနက်၊ မျိုးစိတ်အနည်းငယ်မှသာ အဖိုးတန် သစ်ကို ရနိုင်သည်။ သို့သော် ညောင်ပင်တို့မှ အရိပ်ကောင်းကောင်းရသဖြင့် အသုံးကျလေသည်။
ညောင်သပြေပင်၏ သိပ္ပံ အမည်မှာ 'ဖိုင်းကပ်ဂစ်ဗိုဆာ'ဖြစ်သည်။ ထိုညောင်ပင်၏ အမြစ် ကို ဝမ်းနုတ်ဆေးအတွက်လည်းကောင်း၊ အရွက်ကို ပြည်တည်သောအနာ ကိုအုံရန်အတွက်လည်းကောင်း အသုံးပြုနိုင်သည်။
ဆေးဖက်တွင်အသုံးချ ရသော အခြားညောင်ပင်တစ်မျိုးမှာ ညောင်အုပ်ပင် ဖြစ်သည်။ ထိုညောင်ပင်ကို သိပ္ပံအလိုအားဖြင့် 'ဖိုင်းကပ်ရီတျူ ဆာ'ဟူခေါ် သည်။ ထိုညောင်ပင်မျိုး၏ အမြစ်နှင့် အရွက်ကိုကြိတ်၍ ဒဏ်ရာများတွင် အုံပေးရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။
ဗောဓိညောင် (ဝါ) ညောင်ဗောဓိ၏ သိပ္ပံအမည်မှာ 'ဖိုင်းကပ်ရီလီဂျီအိုဆာ'ဖြစ်သည်။ ထိုညောင်မျိုးသည် အမွေးအမှင် မရှိသော အပင်ကြီးမျိုးဖြစ်သည်။ ထိုညောင်မျိုး၏ အရွက်သည် ၃ လက်မမှ ၆ လက်မထိရှည်သည်။ အရင်းကျယ်၍ အနား ပြတ်များမရှိချေ။ အကြော ၅ ခုမှ ၇ ခုထိရှိသည်။ ရွက်ညှာသေး၍ ၃ လက်မမှ ၄ လက်မထိ ရှည်သည်။ ဗောဓိညောင်ဖိုသည် အပွင့်များကို ပွင့်ရင်းခံအနီး၌သာ ပွင့်သည်။ ပွင့်ချပ် ၃ ခုရှိ၍၊ ပွင့်ချပ်ပုံသဏ္ဌာန်မှာ ကြက်ဥ၏အဝန်းကဲ့သို့ဖြစ်၏။ ဧပြီလနှင့် မေလတွင်ပွင့်သည်။
သိပ္ပံအမည် 'ဖိုင်းကပ်ဗင်ဂျမီနာ'ခေါ် ညောင်မျိုးကို တနင်္သာရီညောင်ဟုလည်းကောင်း၊ ညောင်ခြေထောက်ဟုလည်းကောင်း ခေါ်သည်။ ထိုညောင်ပင်မျိုး၏ အကိုင်းများမှ လေမြစ်များသည် မြေသို့ ရောက်အောင်ထွက်လာပြီးလျှင် တစ်ဖြည်းဖြည်းပင်မပင်စည်လောက် ကြီးသည်အထိ ကြီးထွားလာကြသည်။ ထိုညောင်ပင်မျိုး သည် ကနစိုတောရှိရာ မြေနိမ့်ပိုင်းအနီးတွင် ပေါက်လေ့ရှိသည်။ ညောင်ခြေထောက်သည် နွေကူးဥတု၌ ဒီရေရောက်တတ် သော ချောင်းကမ်းပါးများ၌သာ အလိုအလျောက် ပေါက်လေ့ရှိသည်။ သို့သော် ဒီရေရောက်ရာ ကနစိုတောခေါင်ခေါင်များ၌မူ ကား ယင်းကိုမတွေ့ရချေ။ ပင်လယ်နှင့် နီးရာမြေနိမ့်ပိုင်းဖြစ်သော ထားဝယ်နှင့် မြိတ်မြို့အကြားဒေသတို့တွင်လည်း ထိုညောင်မျိုးကို တွေ့ရသည်။ ညောင်ခြေထောက်ပင်ကို မြို့တွင်း၌ စိုက်ပျိုးလေ့မရှိကြချေ။ သို့သော် ထားဝယ်မြို့၏ အနောက်ဘက်၊ ပင်လယ်ကမ်းခြေ အနီးရှိ ကုန်းမြေတို့တွင် ထိုညောင်ပင်မျိုးကို ဥယျာဉ်သမားတို့ စိုက်ပျိုးယူကြသည်။ ညောင်ခြေထောက်ပင်၏ အရွက်မှာ ကြက်ဥ၏အဝန်းကဲ့သို့သော ပုံသဏ္ဌာန်ဖြစ်၍ ပြောင်လက်နေသည်။ အသီးများသည် အကိုင်းမှစုံထွက်၍ ချောမွတ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ အခြားညောင်တစ်မျိုးမှာ ညောင်ကြတ်ပင်ဖြစ်သည်။ ထိုညောင်မျိုး၏ သိပ္ပံအမည်မှာ 'ဖိုင်းကပ် ကော်ဒီဖိုးလီး ယား'ဖြစ်သည်။ စေတီပုထိုးများအနီး၌ ထိုညောင်ပင်မျိုးပေါက် လေ့ရှိသည်။ ထိုညောင်မျိုး၏ အရွက်သည် အနံငယ်၍၊ ရှည် မြောမြောရှိသည်။ အသီးမှာဝိုင်းစက်သည်။
ညောင်ပင်နှိမ်နင်းခြင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]မြန်မာနိုင်ငံတွင် ညောင်ပင်သည် စေတီပုထိုးများကို ဖျက်ဆီးတတ်သဖြင့် ညောင်ပင်သတ်နိုင်သော ဆေးကို ရှာကြံကြရသည်။ ပိုတက်ဆီယမ် ကရိုမိတ်၊ အာစနစ်ရည်၊ ဒိုင်ကိုတော့ ဆေးတို့ကို ညောင်ပင်ကို ထိုရောက်စွာ သတ်နိုင်ကြောင်းသိရသည်။ ပိုတက်ဆီယမ် ကရိုမိတ်ကို ရေများများရော၍၊ သုံးလခန့် ရက်သတ္တတစ်ပတ်တစ်ကြိမ် လောင်းပေးလျှင် ညောင်ပင် သေသည်။ အာစနစ်ရည်သည် အဆိပ်ဆေးဖြစ်၍၊ ယင်းကို အသုံးပြုရာ၌ သတိထားရသည်။ ညောင်ပင်ကို ဓားနှင့် အနည်းငယ်ထစ်၍ အာစနစ်ရည်လောင်းထည့်လျှင် ရက်သတ္တစ်နှစ်ပတ် အတွင်း ညောင်ပင်သေသည်။ ဒိုင်ကိုတော့ခေါ် အသင့်ဖော်ပြီး ဆေးသည် အလွန်ထိရောက်သော ညောင်ပင်သတ်ဆေးဖြစ် သည်။ ဒိုင်ကိုတော့ဆေးရည် (၁ဝ-၁၃ ရာခိုင်နှုန်း) ကိုသစ်ရွက် များပေါ်၌ တစ်လနှစ်ကြိမ်ဖျန်းပေးလျှင် ညောင်ပင်သေသည်ဟု ဆိုသည်။ [၁]
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၄)