စေတန် ၅
ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။ |
The final manned Saturn V, AS-512, before the launch of Apollo 17 in December 1972 | |
လုပ်ငန်းဆောင်တာ | |
---|---|
ထုတ်လုပ်သူ | |
မူလနိုင်ငံ | United States |
စီမံကိန်း ကုန်ကျမှု | $6.417 billion in 1964–1973 dollars[၁] |
ပစ်လွှတ် ကုန်ကျစရိတ် | $185 million in 1969–1971 dollars[၂] ($1.16 billion in 2016 value), of which $110 million was for vehicle.[၃] |
အရွယ်အစား | |
အမြင့် | ၃၆၃.၀ ft (၁၁၀.၆ m) |
အချင်း | ၃၃.၀ ft (၁၀.၁ m) |
ထုထည် | ၆,၅၄၀,၀၀၀ lb (၂,၉၇၀,၀၀၀ kg)[၄] |
အဆင့်များ | 3 |
ဝင်ဆံ့မှု | |
LEO (၉၀ nmi (၁၇၀ km), 30° inclination) သို့ ကုန်တင်ဝန် | ၃၁၀,၀၀၀ lb (၁၄၀,၀၀၀ kg)[၅][၆][note ၁] |
TLI သို့ ကုန်တင်ဝန် | ၁၀၇,၁၀၀ lb (၄၈,၆၀၀ kg)[၄] |
ဆက်နွယ်ဒုံးပျံများ | |
မိသားစု | Saturn |
အပြောင်းအလဲများ | Saturn INT-21 |
နှိုင်းယှဉ်စရာများ |
|
ပစ်လွှတ်မှုသမိုင်း | |
အခြေနေ | Retired |
ပစ်လွှတ်နေရာ | LC-39, Kennedy Space Center |
ပစ်လွှတ်မှုစုစုပေါင်း | 13 |
အောင်မြင်မှုများ | 12 |
ကျရှုံးမှုများ | 0 |
တစိတ်တပိုင်း ကျရှုံးမှုများ | 1 (အပိုလို ၆) |
ပထမဆုံး ပျံသန်းခြင်း | November 9, 1967 (AS-501[note ၂] အပိုလို ၄) |
နောက်ဆုံး ပျံသန်းမှု | May 14, 1973 (AS-513 Skylab 1) |
First stage – S-IC | |
အလျား | ၁၃၈.၀ ft (၄၂.၁ m) |
အချင်း | ၃၃.၀ ft (၁၀.၁ m) |
ဗလာထုထည် | ၂၈၇,၀၀၀ lb (၁၃၀,၀၀၀ kg) |
စုစုပေါင်းထုထည် | ၅,၀၄၀,၀၀၀ lb (၂,၂၉၀,၀၀၀ kg) |
အင်ဂျင်များ | 5 Rocketdyne F-1 |
တွန်းအား | ၇,၈၉၁,၀၀၀ lbf (၃၅,၁၀၀ kN) sea level |
Specific impulse | ၂၆၃ second (၂.၅၈ kilometres per second) sea level |
လောင်ကျွမ်းချိန် | 165 seconds |
လောင်စာ | RP-1/LOX |
Second stage – S-II | |
အလျား | ၈၁.၅ ft (၂၄.၈ m) |
အချင်း | ၃၃.၀ ft (၁၀.၁ m) |
ဗလာထုထည် | ၈၈,၄၀၀ lb (၄၀,၁၀၀ kg)[note ၃] |
စုစုပေါင်းထုထည် | ၁,၀၉၃,၉၀၀ lb (၄၉၆,၂၀၀ kg)[note ၃] |
အင်ဂျင်များ | 5 Rocketdyne J-2 |
တွန်းအား | ၁,၁၅၅,၈၀၀ lbf (၅,၁၄၁ kN) vacuum |
Specific impulse | ၄၂၁ second (၄.၁၃ kilometres per second) vacuum |
လောင်ကျွမ်းချိန် | 360 seconds |
လောင်စာ | LH2/LOX |
Third stage – S-IVB | |
အလျား | ၆၁.၆ ft (၁၈.၈ m) |
အချင်း | ၂၁.၇ ft (၆.၆ m) |
ဗလာထုထည် | ၂၉,၇၀၀ lb (၁၃,၅၀၀ kg)[၄][note ၄] |
စုစုပေါင်းထုထည် | ၂၇၁,၀၀၀ lb (၁၂၃,၀၀၀ kg)[note ၄] |
အင်ဂျင်များ | 1 Rocketdyne J-2 |
တွန်းအား | ၂၂၅,၀၀၀ lbf (၁,၀၀၀ kN) vacuum |
Specific impulse | ၄၂၁ second (၄.၁၃ kilometres per second) vacuum |
လောင်ကျွမ်းချိန် | 165 + 335 seconds (2 burns) |
လောင်စာ | LH2/LOX |
Saturn V သည် ၁၉၆၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၃ ခုနှစ်အတွင်း NASA မှအသုံးပြုခဲ့သော အမေရိကန်လူသားအဆင့်သတ်မှတ်ချက် super heavy-lift လွှတ်တင်ယာဉ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်အဆင့်သုံးဆင့်ပါဝင်သည်။ Apollo ပရိုဂရမ်ကို လပေါ်လူသားများစူးစမ်းလေ့လာရေးအတွက် ပံ့ပိုးရန်တီထွင်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသစခန်းဖြစ်သော Skylab ကိုလွှတ်တင်ရန်အသုံးပြုခဲ့သည်။ Saturn V ကို Kennedy အာကာသစခန်းမှ ၁၃ ကြိမ်လွှတ်တင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီးလေယာဉ်အမှုထမ်းများနှင့်ဝန်ပိမှုမရှိပါ။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ Saturn V သည်အမြင့်ဆုံး၊ အလေးဆုံး၊ အားအပြင်းဆုံး (အမြင့်ဆုံးစွမ်းအား) ဒုံးပျံကိုစစ်ဆင်ရေးအဆင့်သို့ရောက်အောင်ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ပြီး၎င်းသည်အမြင့်ဆုံးလွှတ်တင်ခဲ့သည့်အမြင့်ဆုံးနှင့်ကမ္ဘာအ ၀ န်းဆုံးပတ် ၀ န်းကျင် (LEO) မှ ၃၁၀,၀၀၀ အထိအမြင့်ဆုံး၊ တတိယအဆင့်နှင့် Apollo command နှင့် service module နှင့် Lunar Module ကို Moon သို့လွှတ်ရန်တတိယအဆင့်နှင့်မလောင်ကျွမ်းနိုင်သော propellant အပါအ ၀ င် lb (၁၄၀၀၀၀ ကီလိုဂရမ်) ပါဝင်သည်။ Saturn V ဒုံးပျံများ၏အကြီးဆုံးထုတ်လုပ်မှုပုံစံအဖြစ် Saturn V ကို Wernher von Braun ၏ Huntingville, Alabama ရှိ Marshall Space Flight Center ၌ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခဲ့ပြီး Boeing၊ မြောက်အမေရိကလေကြောင်း၊ Douglas လေယာဉ်ကုမ္ပဏီနှင့် IBM ကဲ့သို့ ဦး ဆောင်ကန်ထရိုက်များ။
ယနေ့အချိန်ထိ Saturn V သည်ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းအနိမ့်ထက်ကျော်လွန်သောလူသားများကိုသယ်ဆောင်ရန်တစ်ခုတည်းသောလွှတ်တင်ယာဉ်ဖြစ်သည်။ ပျံသန်းနိုင်သောယာဉ်စုစုပေါင်း ၁၅ စီးကိုတည်ဆောက်ခဲ့သော်လည်း ၁၃ စီးသာပျံသန်းနိုင်ခဲ့သည်။ မြေပြင်စမ်းသပ်မှုများအတွက်နောက်ထပ်မော်တော်ယာဉ်သုံးစီးကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၈ ဒီဇင်ဘာမှ ၁၉၇၂ ဒီဇင်ဘာအထိလေးနှစ်တာကာလအတွင်းအာကာသယာဉ်မှူး ၂၄ ဦး ကိုလပေါ်သို့လွှတ်တင်ခဲ့သည်။
ရာဇဝင်
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၄၅ ခုနှစ်စက်တင်ဘာလတွင်အမေရိကန်အစိုးရသည် ဂျာမန်ဒုံးပျံနည်းပညာရှင် Wernher von Braun နှင့်သမ္မတ Truman တို့၏ခွင့်ပြုချက်အစီအစဉ်ဖြစ်သော Operation Paperclip အတွက် အမေရိကန်သို့ ခေါ်ဆောင်လာခဲ့သည်။ Von Braun သည် V-2 ဒုံးပျံဖန်တီးခြင်းအတွက် သူ၏တိုက်ရိုက်ပါဝင်ပတ်သက်မှုကြောင့် တပ်မတော်၏ ဒုံးပျံဒီဇိုင်းဌာနခွဲတွင်တာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံရသည်။ ၁၉၄၅ နှင့် ၁၉၅၈ ကြားတွင်သူ၏လက်ရာများသည် V-2 ၏နောက်ကွယ်မှ စိတ်ကူးများနှင့်နည်းလမ်းများကို အမေရိကန်အင်ဂျင်နီယာများသို့တင်ပြရန် ကန့်သတ်ထားသည်။ von Braun ၏ အာကာသဒုံးပျံ အနာဂတ်အကြောင်းဆောင်းပါးများစွာ ရှိသော်လည်း အမေရိကန်အစိုးရသည် ၎င်းတို့၏ Vanguard ဒုံးကျည်များကို ငွေကုန်ကြေးကျများစွာရှုံးနိမ့်ခဲ့သော်လည်း စမ်းသပ်ရန် လေတပ်နှင့် ရေတပ်ဒုံးပျံအစီအစဉ်များကို ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ခဲ့သည်။ အမေရိကန်စစ်တပ်နှင့်အစိုးရတို့သည် ၁၉၅၇ တွင်အမေရိကန်များ အာကာသသို့စေလွှတ်ရန်အလေးအနက်ထားသောခြေလှမ်းများကို ဆိုဗီယက်တို့က Sputnik 1 ကိုပစ်လွှတ်ခဲ့ပြီး R-7 ICBM ကို US သို့သယ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ သူတို့သည် Jupiter ဒုံးပျံများကိုဖန်တီးပြီးစမ်းသပ်ခဲ့ကြသော von Braun အဖွဲ့ကိုလှည့်ကြည့်ကြသည်။ Juno I ဒုံးပျံသည် ၁၉၅၈ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလတွင်ပထမဆုံး အမေရိကန်ဂြိုဟ်တုကို လွှတ်တင်ခဲ့ပြီး NACA (NASA ၏ရှေ့က) အာကာသပြိုင်ပွဲ၌ပါဝင်ရန်နောက်ဆုံးအစီအစဉ်၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ Von Braun က ဂျူပီတာစီးရီးများကို ရှေ့ပြေးပုံစံအဖြစ်သတ်မှတ်ပြီး ၎င်းကို“ မွေးကင်းစကလေးစေတန်” ဟုရည်ညွှန်းသည်။
စေတန် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု
[ပြင်ဆင်ရန်]စနေဂြိုဟ်အစီအစဉ်ကိုဂျူပီတာဂြိုဟ်နောက်လာမည့်ဂြိုဟ်အတွက်အမည်ပေးထားသည်။ ၎င်း၏ဒီဇိုင်းသည်ဂျူပီတာစီးရီးဒုံးပျံများ၏ဒီဇိုင်းများမှဆင်းသက်လာသည်။ ဂျူပီတာစီးရီးများ၏ အောင်မြင်မှုသည်ထင်ရှားလာသည်နှင့်အမျှ စေတန်စီးရီးများပေါ်ထွက်လာသည်။ ၁၉၆၀ မှ ၁၉၆၂ ခုနှစ်အတွင်း Marshall Space Flight Center (MSFC) သည်ကမ္ဘာပတ်လမ်း (သို့) လကမ္ဘာမစ်ရှင်အမျိုးမျိုးအတွက် ဖြန့်ကျက်နိုင်မည့်စေတန်ဒုံးကျည်များကို ဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့သည်။ NASA သည် Saturn C-3 ကိုကမ္ဘာပတ်လမ်းဆုံ (EOR) နည်းလမ်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်အသုံးပြုရန်စီစဉ်ထားပြီး အနည်းဆုံးလလေးကြိမ်လွှတ်တင်ရန် လိုအပ်သည်။ သို့သော် MSFC သည်၎င်း၏ပထမအဆင့်တွင် F-1 အင်ဂျင်လေးလုံး သုံး၍ ပိုမိုကျယ်သော C-4 ဒုတိယအဆင့်နှင့် S-IVB ကို J-2 တစ်လုံးတည်းဖြင့်အဆင့်မြင့် S-IVB ကိုစီစဉ်ခဲ့သည်။ အင်ဂျင်သည်၎င်း၏တတိယအဆင့်အဖြစ် C-4 သည် EOR လကမ္ဘာခရီးစဉ်ကို ထမ်းဆောင်ရန်ပစ်လွှတ်ရန်နှစ်ကြိမ်သာလိုပါလိမ့်မည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် NASA သည် C-5 တည်ဆောက်မည့်အစီအစဉ်ကိုကြေညာခဲ့သည်။ အဆင့်သုံးဒုံးပျံတွင် S-IC ပထမအဆင့်၊ F-1 အင်ဂျင် ၅ လုံးပါ ၀ င်သည်။ J-2 အင်ဂျင် ၅ လုံးပါသော S-II ဒုတိယအဆင့်၊ J-2 အင်ဂျင်တစ်ခုတည်းဖြင့် S-IVB တတိယအဆင့် C-5 ကိုလပေါ်သို့ပေါင် ၉၀၀၀၀ (၄၁၀၀၀ ကီလိုဂရမ်) တင်ဆောင်နိုင်မှုအတွက်ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ C-5 သည်ပထမပုံစံမတည်ဆောက်မီကပင်အစိတ်အပိုင်းများကိုစမ်းသပ်ခံရလိမ့်မည်။ S-IVB တတိယအဆင့်ကို C-IB အတွက်ဒုတိယအဆင့်အဖြစ်သုံးမည်ဖြစ်ပြီး C-5 အတွက်အယူအဆနှင့်ဖြစ်နိုင်ချေကိုသက်သေပြရန်အတွက်ရော၊ C- ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက်ပါ အရေးပါသောပျံသန်းမှုအချက်အလက်များကိုလည်း ပံ့ပိုးပေးလိမ့်မည်။ ၅ ။ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုစီအတွက်စမ်းသပ်ခံမယ့်အစား C-5 ဒုံးပျံရဲ့ပထမဆုံးစမ်းသပ်ပျံသန်းမှုမှာအဆင့်သုံးဆင့်လုံးပါ ၀ င်မယ်လို့ဆိုလိုတယ်။ အစိတ်အပိုင်းအားလုံးကိုတစ်ပြိုင်နက်စမ်းသပ်ခြင်းအားဖြင့်လေယာဉ်အမှုထမ်းလွှတ်တင်မှုမတိုင်မီစမ်းသပ်ပျံသန်းမှုအနည်းငယ်သာလိုအပ်လိမ့်မည်။ ၁၉၆၃ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် Apollo အစီအစဉ်အတွက် NASA ၏ C-5 ကိုရွေးချယ်ခဲ့ပြီး Saturn V. ဟုအမည်ပေးခဲ့ပြီး C-1 သည် Saturn I ဖြစ်လာပြီး C-1B သည် Saturn IB ဖြစ်လာခဲ့သည်။ Von Braun သည် MSFC မှအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဦး ဆောင်ပြီးအာကာသယာဉ်ကိုလသို့လွှတ်တင်နိုင်သောယာဉ်ကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သူတို့က NASA ရဲ့စီရင်ပိုင်ခွင့်အောက်ကိုမပြောင်းခင် von Braun ရဲ့အဖွဲ့ကတွန်းအားကိုတိုးတက်အောင်လုပ်တယ်၊ ရှုပ်ထွေးမှုနည်းတဲ့လည်ပတ်မှုစနစ်ကိုဖန်တီးပြီးပိုကောင်းတဲ့စက်ပိုင်းဆိုင်ရာဒီဇိုင်းတွေကိုစလုပ်ခဲ့တယ်။ ဤပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုများအတွင်းအဖွဲ့သည် V-2 ဒီဇိုင်း၏တစ်ခုတည်းသော အင်ဂျင်ကိုငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး အင်ဂျင်မျိုးစုံဒီဇိုင်းသို့ ပြောင်းခဲ့သည်။ Saturn I နှင့် IB တို့သည်ဤပြောင်းလဲမှုများကို ထင်ဟပ်စေခဲ့သော်လည်း အာကာသယာဉ်ကိုလသို့စေလွှတ်ရန် လုံလောက်မှုမရှိပေ။ သို့သော်ဤဒီဇိုင်းများသည်နာဆာအားလပေါ်သို့လူသားတစ် ဦး ဆင်းသက်ရန်၎င်း၏အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းကိုဆုံးဖြတ်နိုင်သည့်အခြေခံကိုပေးခဲ့သည်။ Saturn V ၏နောက်ဆုံးဒီဇိုင်းတွင်အဓိကသွင်ပြင်များစွာရှိသည်။ အကောင်းဆုံးအင်ဂျင်များသည် F-1s နှင့် J-2 ဟုခေါ်သောဟိုက်ဒရိုဂျင်တွန်းအားပေးစနစ်အသစ်တို့နှင့်ပေါင်းစပ်ပြီး Saturn C-5 ဖွဲ့စည်းမှုကိုအကောင်းဆုံးဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် NASA သည် von Braun's Saturn ဒီဇိုင်းများကိုဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်၎င်း၏အစီအစဉ်များကိုအပြီးသတ်ခဲ့ပြီး Apollo အာကာသအစီအစဉ်သည်မြန်ဆန်လာသည်။ အပြီးသတ်ပြင်ဆင်မှုနှင့်အတူ NASA သည်မစ်ရှင်ပရိုဖိုင်းများကိုအာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ အငြင်းပွားဖွယ်ရာအချို့ရှိနေသော်လည်း လကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းဆုံတွေ့မှုအတွက် လပတ်လမ်းကြောင်းဆုံရပ်တစ်ခုကို ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းဆုံရပ်တစ်ခုတွင် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ လောင်စာဆီထိုးခြင်း၊ ခရီးအတွက်လိုအပ်သော လောင်စာဆီပမာဏနှင့်ဒုံးပျံထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များကဲ့သို့ကိစ္စများကိုဖြေရှင်းပြီး Saturn V အတွက်ဒီဇိုင်းများကိုရွေးချယ်ခဲ့သည်။ Huntsville ရှိ von Braun's Marshall Space Flight Center မှဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့ပြီးဆောက်လုပ်ရေးအတွက်ပြင်ပကန်ထရိုက်တာများကို Boeing (S-IC)၊ မြောက်အမေရိကလေကြောင်း (S-II)၊ Douglas လေယာဉ် (S-IVB) နှင့် IBM တူရိယာယူနစ်) ။
လဆင်းယာဉ်အဖြစ်အပိုလိုယာဉ်အားရွေးချယ်ခြင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]စီမံကိန်းအစောပိုင်းကာလများတွင် နာဆာသည် လသွားခရီးအတွက် ကမ္ဘာပတ်လမ်းမှချိန်၍ပစ်လွှတ်ခြင်း၊ တိုက်ရိုက်ဆင်းသက်ခြင်းနှင့် လပတ်လမ်းမှချိန်၍ပစ်လွှတ်ခြင်းဟူ၍ အစီအစဉ်သုံးမျိုးစဉ်းစားခဲ့သည်။ တိုက်ရိုက်ဆင်းသက်ခြင်းအတွက်မူ လမျက်နှာပြင်ပေါ်တိုက်ရိုက်ဆင်းသက်မည့် ဒုံးပျံကြီးကြီးတစ်ခုလိုသည်။ ကမ္ဘာပတ်လမ်းမှပစ်လွှတ်ရန်အတွက်မူ သေးငယ်သောအာကာသယာဉ်နှစ်စင်းပစ်လွှတ်ပြီး ကမ္ဘာပတ်လမ်းတွင်ချိတ်ဆက်စေနိုင်သည်။ လပတ်လမ်းမှပစ်လွှတ်ခြင်းအတွက်မူ အာကာသယာဉ်တစ်ခုနှင့်ယင်းအားတွန်းအားပေးမည့်ဒုံးပျံတစ်ခုသာလိုပြီး အာကာသယာဉ်၏အစိတ်အပိုင်းငယ်တစ်ခုကသာလျှင်လပေါ်ဆင်းသက်မည်ဖြစ်သည်။ ထိုလဆင်းယာဉ်က ပင်မယာဉ်နှင့်ပြန်လည်ချိတ်ဆက်ပြီး အာကာသသူရဲများကမ္ဘာသို့ပြန်လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
LOR သည်အန္တရာယ်ပိုများသောရွေးချယ်စရာတစ်ခုအဖြစ် NASA ကပယ်ချခဲ့ပြီး၎င်းသည်ကမ္ဘာပတ်လမ်းတွင်တွေ့ဆုံမှုမပြုလုပ်ရသေးပါ၊ ၎င်းသည်လကမ္ဘာပတ်လမ်းတွင်အလွန်နည်းပါးသည်။ Langley Research Center မှအင်ဂျင်နီယာ John Houbolt နှင့် NASA အုပ်ချုပ်ရေးမှူး George Low တို့အပါအ ၀ င် NASA အရာရှိများသည် Lunar Orbit Rendezvous သည်လပေါ်သို့အရိုးရှင်းဆုံးဆင်းသက်မှု၊ ကုန်ကျစရိတ်အသက်သာဆုံးလွှတ်တင်ယာဉ်နှင့်ပြီးမြောက်ရန်အရေးအပါဆုံးဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဆယ်စုနှစ်အတွင်းလပေါ်သို့ဆင်းသက်သည်။ အခြားနာဆာအရာရှိများကယုံကြည်ပြီး LOR ကို ၁၉၆၂ ခုနှစ်နိုဝင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် Apollo အစီအစဉ်အတွက်မစ်ရှင်ပုံစံအဖြစ်တရားဝင်ရွေးချယ်ခဲ့သည်။
နည်းပညာ
[ပြင်ဆင်ရန်]ဆေတန် ၅ ၏အရွယ်အစားနှင့်တင်ဆောင်နိုင်သည့်ဝန်တို့သည် ထိုအချိန်ကပျံသန်းနေသည့်ဒုံးပျံများထက်များစွာကြီးမားသည်။ အပိုလိုအာကာသယာဉ်ကိုထိပ်ဖူးတွင်ထည့်သွင်းထားပြီးနောက် ဒုံးပျံကိုထောင်ထားချိန်တွင် ၃၆၃ ပေ (၁၁၁ မီတာ) မြင့်ပြီး အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေးရုပ်တုထက် ၅၈ပေပိုမြင့်သည်။ တောင်ပံများမပါဘဲနှင့်အချင်း၃၃ ပေ (၁၀ မီတာ)ရှိသည်။ လောင်စာဖြည့်တင်းပြီးချိန်တွင် အလေးချိန် in diameter. Fully fueled it had a total mass of 6.5 million pounds (3,000 metric tons) ရှိသည်။ တင်ဆောင်နိုင်သည့်ဝန်မှာ ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့် သို့၂၆၀,၀၀၀ ပေါင် (၁၂၀,၀၀၀ ကီလိုဂရမ်) ပို့နိုင်သည်။
Saturn V ၏အရွယ်အစားနှင့်ဝန်တင်နိုင်စွမ်းသည်အခြားယခင်ရော့ကက်များအားလုံးအောင်မြင်စွာပျံသန်းနိုင်ခဲ့သည်။ Apollo အာကာသယာဉ်သည်အပေါ်မှ ၃၆၃ ပေ (၁၁၁ မီတာ) မြင့်ပြီးအတောင်များကိုဂရုမစိုက်ဘဲအချင်း ၃၃ ပေ (၁၀ မီတာ) ရှိသည်။ လောင်စာဆီအားအပြည့်ရှိသော Saturn V သည်အလေးချိန်ပေါင် ၆.၅ သန်း (ကီလိုမီတာ ၂,၉၀၀,၀၀၀) ရှိပြီးမူလခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၂၆၁,၀၀၀ ပေါင် (၁၁၈,၀၀၀ ကီလိုဂရမ်) နိမ့်သောကမ္ဘာပတ်လမ်းမှဆွဲအားတင်နိုင်စွမ်းရှိသော်လည်းအနည်းဆုံးပေါင် ၉၀၀၀၀ (၄၁၀၀၀ ကီလိုဂရမ်) ကိုလသို့စေလွှတ်ရန်ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ထားသည်။
နောက်ပိုင်းတွင်အဆင့်မြှင့်တင်မှုများသည်ထိုစွမ်းရည်ကိုတိုးတက်စေသည်။ နောက်ဆုံး Apollo lunar missions သုံးခုအတွင်း LEO သို့ပေါင် ၃၁၀၀၀၀ (ကီလို ၁၄၀၀၀၀) ခန့်ကိုတင်ခဲ့ပြီးလကမ္ဘာသို့ ၁၀၇,၁၀၀ ပေါင် (၄၈,၆၀၀ ကီလိုဂရမ်) အထိလွှတ်တင်ခဲ့သည်။ ၃၆၃ ပေ (၁၁၁ မီတာ) အမြင့်တွင် Saturn V သည် ၅၈ ပေ (၁၈ မီတာ) မြင့်သောလေဘာတီရုပ်တုမှမြေပြင်သို့မီးရှူးနှင့် Big Ben နာရီမျှော်စင်ထက် ၄၈ ပေ (၁၅ မီတာ) မြင့်သည်။
ဆန့်ကျင်ဘက်အနေနှင့် Freedom 7 ကိုပထမဆုံးအာကာသယာဉ်ပျံအာကာသယာဉ်တွင်အသုံးပြုခဲ့သော Mercury-Redstone Launch ယာဉ်သည် S-IVB စင်မြင့်ထက် ၁၁ ပေ (၃.၄ မီတာ) ခန့်ရှည်လျားပြီးပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ကိုတွန်းလွှတ်မှုအား (ပေါင် ၇၈၀၀၀ အင်အား (၃၅၀ kN)) Launch Escape System ဒုံးပျံထက် Apollo command module ပေါ်တွင်ပေါင် (၁၅၀၀၀၀) Apollo LES သည် Mercury-Redstone ထက် (၃.၂ စက္ကန့်နှင့် ၁၄၃.၅ စက္ကန့်) ပိုတိုသည်။
Saturn V ကိုအဓိကအားဖြင့် Alabama, Huntsville ရှိ Marshall Space Flight Center မှဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့သည်၊ တွန်းကန်ခြင်းအပါအ ၀ င်အဓိကစနစ်များကိုလက်ခွဲကန်ထရိုက်တာများကဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့သော်လည်း Stennis အာကာသစင်တာ၌စမ်းသပ်နေစဉ်အနီးရှိအိမ်ပြတင်းပေါက်များကိုရိုက် ခွဲ၍ အင်အားပြင်း F-1 နှင့် J-2 ဒုံးပျံအင်ဂျင်များကိုသုံးခဲ့သည်။ ဒီဇိုင်နာများသည် Saturn I program မှနည်းပညာကိုအတတ်နိုင်ဆုံးသုံးရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် Saturn V ၏ S-IVB-500 တတိယအဆင့်သည် Saturn IB ၏ S-IVB-200 ဒုတိယအဆင့်ကိုအခြေခံသည်။ Saturn V ကိုထိန်းချုပ်သောတူရိယာယူနစ်သည် Saturn IB မှသယ်ဆောင်လာသည့်လက္ခဏာများနှင့်ဝေမျှသည်။
Saturn V ကိုအလူမီနီယမ်ဖြင့်တည်ဆောက်ထားသည်။ ၎င်းကိုတိုက်တေနီယမ်၊ polyurethane၊ cork နှင့် asbestos တို့ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည်။ အသေးစိတ်အစီအစဉ်များနှင့်အခြား Saturn V အစီအစဉ်များကို Marshall Space Flight Center တွင် microfilm ပေါ်တွင်ရရှိနိုင်သည်။
S-II ဒုတိယဆင့်
[ပြင်ဆင်ရန်]S-IC ခွဲခွာပြီးနောက် S-II ဒုတိယအဆင့်သည် ၆ မိနစ်ခန့်လောင်ကျွမ်းပြီးကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းနှင့် ၁၀၉ မိုင် (၁၇၅ ကီလိုမီတာ) နှင့် ၁၅၆၄၇ မိုင် (၂၅၁၈၁ ကီလိုမီတာ/နာရီ) အထိတွန်းပို့ခဲ့သည်။ ပထမ ဦး စွာမဖွင့်ရသေးသောပစ်လွှတ်မှုနှစ်ခုအတွက် S-II အဆင့်ကိုအရှိန်မြှင့်ရန်လေးစက္ကန့်ကြာလောင်ကျွမ်းစေသောမော်တာရှစ်လုံးသည် J-2 အင်ဂျင်ငါးလုံးကိုလောင်ကျွမ်းစေခဲ့သည်။ ပထမဆုံး Apollo မစ်ရှင်ခုနစ်ခုအတွက် S-II တွင်မော်လ်တာမော်တာလေးလုံးသာအသုံးပြုခဲ့ပြီးနောက်ဆုံးလွှတ်တင်မှုလေးကြိမ်အတွက်၎င်းတို့အားလုံးလုံးဖယ်ရှားပစ်ခဲ့သည်။ ပထမအဆင့်ခွဲပြီးနောက်စက္ကန့် ၃၀ ခန့်၊ ကြားအဆင့်လက်စွပ်သည်ဒုတိယအဆင့်မှကျဆင်းသွားသည်။ ၎င်းသည်ဆွဲငင်အား၏ဗဟိုချက်အနီးတစ်ဝိုက်ကို ဦး တည်ချက်မဲ့သောသဘောထားဖြင့်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးကြားဖြတ် J-2 အင်ဂျင်များမှ ၃ ပေ ၃ လက်မ (၁ မီတာ) သာရှိသောကြားကာလသည်၎င်းတို့အားမတိုက်ဘဲသန့်ရှင်းစွာလဲကျလိမ့်မည်။ S-IC နှင့်တွဲလျှင် J-2 အင်ဂျင်နှစ်ခုပျက်စီးနိုင်သည်။ ကြားကာလခွဲခွာပြီးမကြာမီ Launch Escape System သည်လည်းအရှိန်ပြင်းလာသည်။
Apollo 6 ကြားမှအဝေးသို့ပြုတ်ကျသွားသည်။ S-II အဆင့်မှအင်ဂျင်အိတ်ဇောသည်ကြားဖြတ်ရိုက်ခတ်မှုကြောင့်တောက်ပသည်။ ဒုတိယအဆင့်စက်နှိုးပြီးနောက် ၃၈ စက္ကန့်ခန့်တွင် Saturn V သည်ကြိုတင်အစီအစဉ်ဆွဲထားသောလမ်းကြောင်းမှ "ပိတ်ထားသော loop" သို့ Iterative Guidance Mode သို့ပြောင်းခဲ့သည်။ ယခုအခါ၎င်းကိရိယာအား ၎င်း၏ပစ်မှတ်ပတ်လမ်းဆီသို့အသက်သာဆုံးလမ်းကြောင်းအဖြစ်အချိန်နှင့်တပြေးညီတွက်ချက်ပေးခဲ့သည်။ အကယ်၍ တူရိယာယူနစ်မအောင်မြင်လျှင် Saturn ၏ထိန်းချုပ်မှုကို command module ၏ကွန်ပျူတာသို့ပြောင်း။ လက်ဖြင့်ထိန်းချုပ်ခြင်း (သို့) ပျံသန်းခြင်းကိုရပ်ဆိုင်းနိုင်သည်။ ဒုတိယအဆင့်မဖြတ်မီ စက္ကန့် ၉၀ ခန့်တွင် longitudinal pogo oscillations ကိုလျှော့ချရန် ဗဟိုအင်ဂျင်သည် ပိတ်သွားသည်။ ဤအချိန်တစ်ဝိုက်တွင် LOX စီးဆင်းမှုနှုန်းကျဆင်းသွားပြီး propellants နှစ်ခု၏အချိုးကိုပြောင်းလိုက်ပြီးဒုတိယအဆင့်ပျံသန်းမှုအဆုံးတွင်တင့်ကားများတွင်ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော propellant အနည်းငယ်သာကျန်ရှိတော့ကြောင်းသေချာစေခဲ့သည်။ ၎င်းကိုကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော delta-v တွင်ပြုလုပ်သည်။ S-II propellant tank တစ်ခုစီ၏ အောက်ခြေရှိအဆင့်ငါးဆင့်အာရုံခံကိရိယာများသည် S-II ပျံသန်းစဉ်တွင်လက်နက်တပ်ဆင်ထားပြီး၎င်းတို့နှစ် ဦး အား S-II ဖြတ်တောက်မှုနှင့်အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဒုတိယအဆင့်ပြတ်ပြီးနောက်တစ်စက္ကန့်ပိုင်းခြားသွားပြီးစက္ကန့်ပိုင်းအကြာတတိယအဆင့်မီးတောက်သွားသည်။ S-IIB ထိပ်မှကြားကြားတွင်တပ်ဆင်ထားသောအစိုင်အခဲလောင်စာသုံး retro-rocket များသည် S-IVB မှကျောထောက်နောက်ခံ ပြု၍ ပစ်ခတ်သည်။ S-II သည်ပစ်လွှတ်သည့်နေရာမှမိုင် ၂,၆၀၀ (ကီလိုမီတာ ၄,၂၀၀) ခန့်ကိုထိခိုက်ခဲ့သည်။ Apollo 13 မစ်ရှင်တွင် စက်အတွင်းပိုင်းအင်ဂျင်သည် အဓိက pogo တုန်ခါမှုဒဏ်ကိုခံလိုက်ရပြီး အစောပိုင်းအလိုအလျောက်ဖြတ်တောက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ လုံလောက်သောအမြန်နှုန်းရောက်ရန်ကျန်ရှိသောအင်ဂျင်လေးလုံးသည်စီစဉ်ထားသည်ထက်ပိုမိုကြာရှည်စွာလည်ပတ်နေခဲ့သည်။ pogo နှိမ်နင်းသူကိုနောက်ပိုင်း Apollo မစ်ရှင်များတွင်တပ်ဆင်ခဲ့သည်၊ သို့သော်အစောပိုင်းအင်ဂျင် ၅ လုံးဖြတ်တောက်မှုသည် g-force ကိုလျှော့ချရန်ကျန်ရှိခဲ့သည်။S-IC ခွဲခွာပြီးနောက် S-II ဒုတိယအဆင့်သည် ၆ မိနစ်ခန့်လောင်ကျွမ်းပြီးကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းနှင့် ၁၀၉ မိုင် (၁၇၅ ကီလိုမီတာ) နှင့် ၁၅၆၄၇ မိုင် (၂၅၁၈၁ ကီလိုမီတာ/နာရီ) အထိတွန်းပို့ခဲ့သည်။ ပထမ ဦး စွာမဖွင့်ရသေးသော ပစ်လွှတ်မှုနှစ်ခုအတွက် S-II အဆင့်ကို အရှိန်မြှင့်ရန် လေးစက္ကန့်ကြာ လောင်ကျွမ်းစေသော မော်တာရှစ်လုံးသည် J-2 အင်ဂျင်ငါးလုံးကိုလောင်ကျွမ်းစေခဲ့သည်။ ပထမဆုံး Apollo မစ်ရှင်ခုနစ်ခုအတွက် S-II တွင်မော်လ်တာမော်တာလေးလုံးသာ အသုံးပြုခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးလွှတ်တင်မှုလေးကြိမ်အတွက် ၎င်းတို့အားလုံးလုံးဖယ်ရှားပစ်ခဲ့သည်။ ပထမအဆင့်ခွဲပြီးနောက်စက္ကန့် ၃၀ ခန့်၊ ကြားအဆင့်လက်စွပ်သည်ဒုတိယအဆင့်မှကျဆင်းသွားသည်။ ၎င်းသည်ဆွဲငင်အား၏ဗဟိုချက်အနီးတစ်ဝိုက်ကို ဦး တည်ချက်မဲ့သောသဘောထားဖြင့်ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးကြားဖြတ် J-2 အင်ဂျင်များမှ ၃ ပေ ၃ လက်မ (၁ မီတာ) သာရှိသောကြားကာလသည်၎င်းတို့အားမတိုက်ဘဲသန့်ရှင်းစွာလဲကျလိမ့်မည်။ S-IC နှင့်တွဲလျှင် J-2 အင်ဂျင်နှစ်ခုပျက်စီးနိုင်သည်။ ကြားကာလခွဲခွာပြီးမကြာမီ Launch Escape System သည်လည်းအရှိန်ပြင်းလာသည်။
Apollo 6 ကြားမှအဝေးသို့ပြုတ်ကျသွားသည်။ S-II အဆင့်မှအင်ဂျင်အိတ်ဇောသည် ကြားဖြတ်ရိုက်ခတ်မှုကြောင့် တောက်ပသည်။ ဒုတိယအဆင့်စက်နှိုးပြီးနောက် ၃၈ စက္ကန့်ခန့်တွင် Saturn V သည် ကြိုတင်အစီအစဉ်ဆွဲထားသောလမ်းကြောင်းမှ "ပိတ်ထားသော loop" သို့ Iterative Guidance Mode သို့ပြောင်းခဲ့သည်။ ယခုအခါ၎င်းကိရိယာအား၎င်း၏ပစ်မှတ်ပတ်လမ်းဆီသို့အသက်သာဆုံးလမ်းကြောင်းအဖြစ်အချိန်နှင့်တပြေးညီတွက်ချက်ပေးခဲ့သည်။ အကယ်၍ တူရိယာယူနစ်မအောင်မြင်လျှင် Saturn ၏ထိန်းချုပ်မှုကို command module ၏ကွန်ပျူတာသို့ပြောင်း။ လက်ဖြင့်ထိန်းချုပ်ခြင်း (သို့) ပျံသန်းခြင်းကိုရပ်ဆိုင်းနိုင်သည်။ ဒုတိယအဆင့်မဖြတ်မီစက္ကန့် ၉၀ ခန့်တွင် longitudinal pogo oscillations ကိုလျှော့ချရန်ဗဟိုအင်ဂျင်သည်ပိတ်သွားသည်။ ဤအချိန်တစ်ဝိုက်တွင် LOX စီးဆင်းမှုနှုန်းကျဆင်းသွားပြီး propellants နှစ်ခု၏အချိုးကိုပြောင်းလိုက်ပြီးဒုတိယအဆင့်ပျံသန်းမှုအဆုံးတွင်တင့်ကားများတွင်ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော propellant အနည်းငယ်သာကျန်ရှိတော့ကြောင်းသေချာစေခဲ့သည်။ ၎င်းကိုကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော delta-v တွင်ပြုလုပ်သည်။ S-II propellant tank တစ်ခုစီ၏အောက်ခြေရှိအဆင့်ငါးဆင့်အာရုံခံကိရိယာများသည် S-II ပျံသန်းစဉ်တွင်လက်နက်တပ်ဆင်ထားပြီး၎င်းတို့နှစ် ဦး အား S-II ဖြတ်တောက်မှုနှင့်အဆင့်သတ်မှတ်ခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဒုတိယအဆင့်ပြတ်ပြီးနောက် တစ်စက္ကန့်ပိုင်းခြားသွားပြီး စက္ကန့်ပိုင်းအကြာတတိယအဆင့်မီးတောက်သွားသည်။ S-IIB ထိပ်မှကြားကြားတွင်တပ်ဆင်ထားသောအစိုင်အခဲလောင်စာသုံး retro-rocket များသည် S-IVB မှကျောထောက်နောက်ခံ ပြု၍ ပစ်ခတ်သည်။ S-II သည်ပစ်လွှတ်သည့်နေရာမှမိုင် ၂,၆၀၀ (ကီလိုမီတာ ၄,၂၀၀) ခန့်ကိုထိခိုက်ခဲ့သည်။ Apollo 13 မစ်ရှင်တွင် စက်အတွင်းပိုင်းအင်ဂျင်သည် အဓိက pogo တုန်ခါမှုဒဏ်ကိုခံလိုက်ရပြီး အစောပိုင်းအလိုအလျောက်ဖြတ်တောက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ လုံလောက်သောအမြန်နှုန်းရောက်ရန်ကျန်ရှိသောအင်ဂျင်လေးလုံးသည်စီစဉ်ထားသည်ထက်ပိုမိုကြာရှည်စွာလည်ပတ်နေခဲ့သည်။ pogo နှိမ်နင်းသူကိုနောက်ပိုင်း Apollo မစ်ရှင်များတွင်တပ်ဆင်ခဲ့သည်၊ သို့သော်အစောပိုင်းအင်ဂျင် ၅ လုံးဖြတ်တောက်မှုသည် g-force ကိုလျှော့ချရန်ကျန်ရှိခဲ့သည်။
စာရွက်စာတမ်းယူနစ်
[ပြင်ဆင်ရန်][[Image: Below.jpg မှစ. IU သည်-501 | ညာဘက် | လက်မ | အဆိုပါ စာရွက်စာတမ်းယူနစ် ဟာ အပိုလို 4 Saturn V ကို] များအတွက်] တန်ဆာယူနစ်] [[ကို IBM ကတည်ဆောက်ခဲ့သည် ] နှင့်တတိယအဆင့်တွင်ပေါ်ကနေစီးသွားခဲ့တယ်။ ဒါဟာ Huntsville, Alabama အဘိဓာန်အတွက်အာကာသစနစ်များ Center မှာဆောက်လုပ်ထားခဲ့သည်။S-IVB စွန့်ပစ်ခံခဲ့ရအထိဤကွန်ပျူတာရုံ liftoff ထံတော်မှဒုံးပျံများ၏စစ်ဆင်ရေးထိန်းချုပ်ထား။ ဒါဟာဒုံးပျံဘို့လမ်းညွှန်မှုနှင့် ပေးပို့စနစ်များ စနစ်များလည်းပါဝင်သည်။ ယင်းအရှိန်နှင့်မော်တော်ယာဉ်သဘောထားကိုတိုင်းတာအသုံးပြုပုံကြောင့်မဆိုသွေဖည်များအတွက်ဒုံးပျံနှင့်မှန်ကန်သောများ၏အနေအထားနှင့်အလျင်တွက်ချက်နိုင်ပါတယ်။
Range ဘေးကင်းလုံခြုံမှု
[ပြင်ဆင်ရန်]ဒုံးကျည်အားဖျက်သိမ်းရန်လိုအပ်သောအခြေအနေတွင်အကွာအဝေးလုံခြုံရေးအရာရှိသည်အင်ဂျင်များကိုအဝေးမှပိတ်ပစ်လိုက်ပြီးဒုံးကျည်၏အပြင်ဘက်မျက်နှာပြင်များပေါ်တွင်ပုံသဏ္န်တူပေါက်ကွဲစေသောစွဲချက်များအတွက်နောက်ထပ်အမိန့်တစ်ခုပေးပို့ခဲ့သည်။ ဤအရာသည် လောင်စာများကို လျင်မြန်စွာစွန့်ကြဲရန်နှင့် ရောစပ်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေရန် လောင်စာဆီနှင့်ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ကန်များကို ဖြတ်တောက်လိမ့်မည်။ ဤလုပ်ရပ်များအကြားခဏရပ်ခြင်းသည် Launch Escape Tower မှတဆင့် (သို့မဟုတ်လေယာဉ်၏နောက်ပိုင်းအဆင့်များတွင်) Service module ၏ တွန်းကန်မှုစနစ်မှ တဆင့်လွတ်မြောက်ရန်အချိန်ပေးပါလိမ့်မည်။ S-IVB အဆင့်မှမိမိကိုယ်ကိုဖျက်ဆီးသောစနစ်အားနောက်ပြန်လှည့်ရန်လှည့်စားရန်တတိယမြောက်လုံခြုံစိတ်ချရသောတတိယအမိန့်ကိုအသုံးပြုခဲ့သည်။ ဒုံးပျံသည်ပစ်လွှတ်စင်ပေါ်တွင်ရှိနေသေးသရွေ့ထိုစနစ်သည်အလုပ်မလုပ်ပါ။
နှိုင်းယှဉ်ချက်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]Saturn V (Apollo 11)[၇] | N1-L3 | |
---|---|---|
Diameter, maximum | ၃၃ ft (၁၀ m) | ၅၆ ft (၁၇ m) |
Height w/ payload | ၃၆၃ ft (၁၁၁ m) | ၃၄၄ ft (၁၀၅ m) |
Gross weight | ၆,၄၇၈,၀၀၀ lb (၂,၉၃၈ t) | ၆,၀၃၀,၀၀၀ lb (၂,၇၃၅ t) |
First stage | S-IC | Block A |
Thrust, SL | ၇,၅၀၀,၀၀၀ lbf (၃၃,၀၀၀ kN) | ၁၀,၂၀၀,၀၀၀ lbf (၄၅,၄၀၀ kN) |
Burn time, s | 168 | 125 |
Second stage | S-II | Block B |
Thrust, vac | ၁,၁၅၅,၈၀၀ lbf (၅,၁၄၁ kN) | ၃,၁၆၀,၀၀၀ lbf (၁၄,၀၄၀ kN) |
Burn time, s | 384 | 120 |
Orbital insertion stage | S-IVB (burn 1) | Block V |
Thrust, vac | ၂၀၂,၆၀၀ lbf (၉၀၁ kN) | ၃၆၀,၀၀၀ lbf (၁,၆၁၀ kN) |
Burn time, s | 147 | 370 |
Total impulse[၈] | ၁.၇၃၃၆×၁၀၉ lbf (၇.၇၁၁×၁၀၆ kN)·s | ၁.၇၈၉×၁၀၉ lbf (၇.၉၅၆×၁၀၆ kN)·s |
Orbital payload | ၂၆၄,၉၀၀ lb (၁၂၀.၂ t)[၉] | ၂၀၉,၀၀၀ lb (၉၅ t) |
Injection velocity | ၂၅,၅၆၈ ft/s (၇,၇၉၃ m/s) | ၂၅,၅၇၀ ft/s (၇,၇၉၃ m/s)[၁၀] |
Payload momentum | 2.105×10၈ slug-ft/s (9.363×10၈ kg·m/s) | 1.6644×10၈ slug-ft/s (7.403×10၈ kg·m/s) |
Propulsive efficiency | 12.14% | 9.31% |
Earth departure stage | S-IVB (burn 2) | Block G |
Thrust, vac | ၂၀၁,၁၀၀ lbf (၈၉၅ kN) | ၁၀၀,၀၀၀ lbf (၄၄၆ kN) |
Burn time, s | 347 | 443 |
Total impulse[၈] | ၁.၈၀၃၄×၁၀၉ lbf (၈.၀၂၂×၁၀၆ kN)·s | ၁.၈၃၃×၁၀၉ lbf (၈.၁၅၃×၁၀၆ kN)·s |
Translunar payload | ၁၀၀,၇၄၀ lb (၄၅.၆၉ t) | ၅၂,၀၀၀ lb (၂၃.၅ t) |
Injection velocity | ၃၅,၅၄၅ ft/s (၁၀,၈၃၄ m/s) | ၃၅,၅၄၀ ft/s (၁၀,၈၃၄ m/s)[၁၀] |
Payload momentum | 1.1129×10၈ slug-ft/s (4.95×10၈ kg·m/s) | 5.724×10၇ slug-ft/s (2.546×10၈ kg·m/s) |
Propulsive efficiency | 6.17% | 3.12% |
တပ်ဆင်ခြင်း
[ပြင်ဆင်ရန်]စင်မြင့်တည်ဆောက်မှုနှင့်မြေပြင်စမ်းသပ်မှုပြီးစီးပြီးနောက်၎င်းကို Kennedy အာကာသစင်တာသို့ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ပထမအဆင့်နှစ်ခုသည် အလွန်ကြီးမားသဖြင့် ၎င်းတို့အားပို့ဆောင်ရန် တစ်ခုတည်းသောနည်းလမ်းမှာ လှေဖြင့်သွားခြင်းဖြစ်သည်။ New Orleans တွင်တည်ဆောက်ခဲ့သော S-IC ကိုမစ္စစ္စပီမြစ်ကိုမက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့သို့သယ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဖလော်ရီဒါကိုလှည့်ပတ်ပြီးနောက်အဆင့်များကို Intra-Coastal Waterway ကိုမော်တော်ယာဉ်စုဝေးရာအဆောက်အအုံ (မူလအား Vertical Assembly Building ဟုခေါ်သည်) သို့ပို့ဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည်အာကာသလွန်းပျံယာဉ်များအပြင်ဘက်တင့်ကားများကိုနောက်ပိုင်းတွင်အသုံးပြုမည့်လမ်းကြောင်းတစ်ခုတည်းဖြစ်သည်။ S-II ကိုကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ပနားမားတူးမြောင်းမှတဆင့်ဖလော်ရီဒါသို့ခရီးဆက်ခဲ့သည်။ တတိယအဆင့်နှင့်တူရိယာယူနစ်ကို Aero Spaclines Pregnant Guppy နှင့် Super Guppy တို့က သယ်ဆောင်နိုင်သော်လည်း အာမခံရလျှင်လှေဖြင့် သယ်ဆောင်သွားနိုင်သည်။ Vertical Assembly Building သို့ရောက်သောအခါအဆင့်တိုင်းကိုဒေါင်လိုက် ဦး တည်ချက်မပြုမီအလျားလိုက်အနေအထား၌စစ်ဆေးခဲ့သည်။ NASA သည်အထူးသဖြင့်အဆင့်တစ်ခုရွှေ့ဆိုင်းပါက spool ပုံစံအဆောက်အ ဦး ကြီးများကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဤ spool များသည်တူညီသောအမြင့်နှင့်အစုလိုက်အပြုံလိုက်ရှိပြီးအမှန်တကယ်အဆင့်များကဲ့သို့တူညီသောလျှပ်စစ်ဆက်သွယ်မှုများပါ ၀ င်သည်။ NASA သည် Saturn V ကို Mobile Launcher (ML) တွင်တပ်ဆင်ပြီးစုဝေးစေခဲ့သည်။ ၎င်းတွင် Launch Umbilical Tower (LUT) ပါ ၀ င်သည့်လွှဲပြောင်းလက်နက် (လေယာဉ်အမှုထမ်းသုံးလက်အပါအ ၀ င်)၊ သံတူကရိန်းနှင့်ရေနှိမ်နင်းရေးစနစ်တို့ပါ ၀ င်သည်။ မဖွင့်ခင်မှာ activated ဖြစ်ခဲ့သည်။ စုဝေးမှုပြီးစီးသွားသောအခါ stack တစ်ခုလုံးကို Vehicle Assembly Building (VAB) မှ Crawler Transporter (CT) ကို သုံး၍ စတင်ထုတ်လုပ်သည်။ Marion Power Shovel Company မှတည်ဆောက်ပြီး (၎င်းနောက်ပိုသေးငယ်။ ပေါ့ပါးသောအာကာသယာဉ်များကိုသယ်ယူပို့ဆောင်ရန်သုံးသည်) CT သည်ခြေနင်း ၅၇ တွဲပါသောခြေနင်းလေးချောင်းပေါ်တွင်အသီးသီးပြေးခဲ့သည်။ ဖိနပ်တိုင်းသည်ပေါင် ၂၀၀၀ (၉၁၀ ကီလိုဂရမ်) ရှိသည်။ ဒီသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးသည်ဒုံးပျံအဆင့်ကို ၃ မိုင် (၄.၈ ကီလိုမီတာ) အကွာအဝေးသို့ပစ်လွှတ်ရန်လိုအပ်ပြီးအထူးသဖြင့်ပစ်လွှတ် pad တွင်တွေ့သော ၃ ရာခိုင်နှုန်းအဆင့်တွင်ရှိသည်။ CT သည် Mobile Service Structure (MSS) ကိုသယ်ဆောင်ပြီးဒုံးကျည်များကိုမလွှတ်မီရှစ်နာရီအထိခွင့်ပြုသည်၊ ၎င်းကို Crawlerway ("VAB နှင့်ပစ်လွှတ်နှစ်ခုအကြားလမ်းဆုံ" သို့တစ်ဝက်) သို့ရွှေ့လိုက်သောအခါ Mobile Service Structure (MSS) ကိုသယ်ဆောင်လာခဲ့သည်။
လသွားခရီးပစ်လွှတ်ခြင်းအဆင့်ဆင့်
[ပြင်ဆင်ရန်]Saturn V သည်ဖလော်ရီဒါရှိ John F. Kennedy အာကာသစင်တာ၌ Launch Complex 39 မှလွှတ်တင်ခဲ့သော Apollo lunar missions အားလုံးကိုသယ်ဆောင်သွားသည်။ ဒုံးပျံလွှတ်တင်စင်ကိုရှင်းလင်းပြီးနောက်ပျံသန်းမှုထိန်းချုပ်ရေးကို Texas ပြည်နယ် Houston ရှိ Johnson Space Center ရှိ Mission Control သို့လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ပျမ်းမျှမစ်ရှင်သည်ဒုံးပျံကိုစုစုပေါင်းမိနစ် ၂၀ သာသုံးသည်။ Apollo 6 သည်အင်ဂျင်သုံးလုံးချို့ယွင်းမှုနှင့် Apollo 13 အင်ဂျင်ပိတ်ခြင်းကို ကြုံခဲ့ရသော်လည်း စက်ရှိကွန်ပျူတာများသည် ပါကင်ပတ်လမ်းသို့ရောက်ရန် ကျန်ရှိသောအင်ဂျင်များကိုကြာရှည်လောင်ကျွမ်းစေခြင်းဖြင့်လျော်ကြေးပေးနိုင်ခဲ့သည်။
Skylab
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၆၅ တွင် Apollo Applications Program (AAP) ကို Apollo hardware ကို သုံး၍ လုပ်ဆောင်နိုင်သောသိပ္ပံမစ်ရှင်များကိုရှာဖွေရန်ဖန်တီးခဲ့သည်။ စီမံကိန်းအများစုသည်အာကာသစခန်းတစ်ခု၏စိတ်ကူးကိုအဓိကထားသည်။ Wernher von Braun ၏အစောပိုင်း (၁၉၆၄) အစီအစဉ်များသည်အသုံး ၀ င်သော S-II Saturn V ဒုတိယအဆင့်ကိုကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းထဲသို့လွှတ်တင်ပြီးအာကာသတွင်တပ်ဆင်ထားသည်။ နောက်နှစ်တွင် AAP သည် Saturn IB ဒုတိယအဆင့်ကို သုံး၍ သေးငယ်သည့်ဘူတာတစ်ခုကိုလေ့လာခဲ့သည်။ ၁၉၆၉ ခုနှစ်ရောက်သောအခါအပိုလိုရန်ပုံငွေဖြတ်တောက်မှုသည်ပိုပိုအပိုလို hardware များ ၀ ယ်ယူရန်ဖြစ်နိုင်ချေကိုဖယ်ရှားပြီးနောက်ပိုင်းမွန်းဆင်းသက်ပျံသန်းမှုအချို့ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ရသည်။ ဤအရာသည်အနည်းဆုံး Saturn V ကိုလွတ်မြောက်စေပြီးစိုစွတ်သောအလုပ်ရုံကို "ခြောက်သွေ့သောအလုပ်ရုံ" သဘောတရားနှင့်အစားထိုးခွင့်ပြုသည်။ ယခု (Skylab ဟုခေါ်သော) ဘူတာရုံကိုပိုလျှံစေတန် Saturn IB ဒုတိယအဆင့်မှတည်ဆောက်ပြီးပထမဆုံးတွင်စတင်ခဲ့သည်။ Saturn V. ၏တိုက်ရိုက်အဆင့်နှစ်ဆင့်ဖြစ်သော Saturn V တတိယအဆင့်မှတည်ဆောက်ထားသောအရံစခန်းတစ်ခုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ပြီးယခုအခါအမျိုးသားလေကြောင်းနှင့်အာကာသပြတိုက်တွင်ပြသနေသည်။ Skylab သည် Apollo လဆင်းယာဉ်အစီအစဉ်နှင့်တိုက်ရိုက်မသက်ဆိုင်သောတစ်ခုတည်းသောပစ်လွှတ်မှုဖြစ်ခဲ့သည်။ Apollo configurations များမှ Saturn V သို့တစ်ခုတည်းသောသိသာထင်ရှားသည့်အပြောင်းအလဲများသည် Skylab payload ကိုကမ္ဘာပတ်လမ်းထဲသို့ထည့်ရန်နှင့်နောက်ဆုံးအဆင့်မပေါက်ကွဲစေရန်အင်ဂျင်ဖြတ်တောက်ပြီးနောက်ပိုလျှံသောတွန်းကန်များကိုထုတ်လွှတ်ရန်နှင့် S-II သို့ပြင်ဆင်ခြင်းအချို့ပါ ၀ င်သည်။ ပတ်လမ်းမှာ S-II သည်ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းထဲတွင်နှစ်နှစ်နီးပါးရှိနေခဲ့ပြီး ၁၉၇၅ ခုနှစ်ဇန်နဝါရီ ၁၁ ရက်တွင်အထိန်းအကွပ်မဲ့ပြန်လည်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ Skylab သင်္ဘောပေါ်တွင်အမှုထမ်းသုံး ဦး သည်မေလ ၂၅ ရက် ၁၉၇၃ မှဖေဖော်ဝါရီ ၈ အထိ ၁၉၇၄ ခုနှစ်ထိ Skylab သည်ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်း၌ဆက်လက်တည်ရှိနေခဲ့သည်။
Proposed post-Apollo developments
[ပြင်ဆင်ရန်]Apollo ပြီးနောက် Saturn V သည်ဆိုဗီယက် Lunokhod rover Lunokhod 1 နှင့် Lunokhod 2 ကဲ့သို့လကမ္ဘာသို့လွှတ်တင်ရန်အဆိုပြုထားသည့် ၃၃၀ ကီလိုဂရမ် (၇၃၀ ပေါင်) စက်ရုပ်ယာဉ်ကို Prospector အတွက်အဓိကပစ်လွှတ်ယာဉ်ဖြစ်ရန်စီစဉ်ခဲ့သည်။ Voyager Mars စူးစမ်းလေ့လာမှု၊ နှင့် Voyager interplanetary probes ၏အဆင့်မြှင့်ထားသောဗားရှင်း ၎င်းသည်နျူကလီးယားဒုံးပျံအဆင့် RIFT စမ်းသပ်မှုအစီအစဉ်နှင့်နောက်ပိုင်း NERVA ဗားရှင်းအချို့အတွက်ပစ်လွှတ်ယာဉ်လည်းဖြစ်ခဲ့သည်။ Saturn V ကိုအသုံးပြုရန်ဤအစီအစဉ်အားလုံးကိုဖျက်သိမ်းလိုက်သည်၊ ကုန်ကျစရိတ်သည်အဓိကအကြောင်းအရင်းဖြစ်သည်။ NASA Langley ၏ဒါရိုက်တာ Edgar Cortright ကဆယ်စုနှစ်များစွာအကြာတွင် "JPL သည်ကြီးကြီးမားမားချဉ်းကပ်မှုကိုဘယ်သောအခါမှမကြိုက်ဘူး။ သူတို့ကအမြဲငြင်းခုံတယ်။ ငါ Saturn V ကိုသုံးရာမှာ ဦး ဆောင်ထောက်ခံသူဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်၊ ငါရှုံးခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်ကျပျောက်သွားသည်။" ဖျက်သိမ်းလိုက်သောဒုတိယမြောက် Saturn Vs ထုတ်လုပ်မှုကိုပထမအဆင့်တွင် F-1A အင်ဂျင်ကို အသုံးပြုခဲ့ဖွယ်ရှိပြီး စွမ်းဆောင်ရည်သိသိသာသာ တိုးတက်စေခဲ့သည်။ အခြားဖြစ်နိုင်ချေရှိသောအပြောင်းအလဲများမှာ (၎င်းတို့အလေးချိန်နှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင်အနည်းငယ်အကျိုးရှိသည်) ထွက်လာသောဆန့် S-IC ပထမအဆင့်နှင့်ပိုမိုအားကောင်းသော F-1As များနှင့် J-2s သို့မဟုတ် M တို့ကိုမြှင့်တင်ရန်ဖြစ်သည်။ အထက်အဆင့်များအတွက် -1 ။ အခြား Saturn မော်တော်ယာဉ်များကို Saturn V ကို အခြေခံ၍ အဆိုပြုထားသည်၊ Saturn INT-20 မှ S-IVB ဇာတ်စင်နှင့် S-IC စင်မြင့်ပေါ်သို့တိုက်ရိုက်တပ်ဆင်ထားသောကြားကာလမှ Saturn V-23 (L) အထိ ပထမအဆင့်တွင် F-1 အင်ဂျင်ငါးလုံးသာမက F-1 အင်ဂျင်နှစ်လုံးပါ ၀ င်သောသိုးကြိုးလေးချောင်းပါ ၀ င်သည်။ ဒုတိယမြောက် Saturn V ထုတ်လုပ်မှုပြေးဆွဲမှုမရှိခြင်းသည်ဤအစီအစဉ်ကိုသတ်ပစ်ခဲ့ပြီး super heavy-lift လွှတ်တင်ယာဉ်မပါဘဲအမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှထွက်ခွာသွားသည်။ အမေရိကန်အာကာသအသိုင်းအဝိုင်းမှအချို့ကအမေရိကန်နှင့်ရုရှားသင်္ဘောနှစ်စင်းစလုံးနှင့် Skylab (သို့) Mir configuration ကို သုံး၍ နိုင်ငံတကာအာကာသစခန်းအားဆက်လက်ခွင့်ပြုလိမ့်မည်ဖြစ်သောကြောင့်ဤအခြေအနေကို ၀ မ်းနည်းလာသည်။ Saturn-Shuttle သဘောတရားသည် ၁၉၈၆ တွင် Challenger မတော်တဆမှုကိုဖြစ်စေသော Space Shuttle Solid Rocket Boosters များကိုဖယ်ရှားပစ်လိမ့်မည်။
Proposed successors
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၅၀ နှောင်းပိုင်းမှ ၁၉၈၀ အစောပိုင်းများအထိ ၁၉၈၀ အစောပိုင်းများမှ Saturn V ထက်ပိုကြီးသောဒုံးကျည်အတွက်အမေရိကန်၏အဆိုပြုချက်ကိုယေဘူယျအားဖြင့် Nova ဟုခေါ်သည်။ ကွဲပြားခြားနားသောဒုံးပျံအဆိုပြုချက်သုံးဆယ်ကျော်သည် Nova အမည်ကိုသယ်ဆောင်ခဲ့သော်လည်းမည်သည့်အရာမှမတီထွင်ခဲ့ပါ။ Wernher von Braun နှင့်အခြားသူများသည် Saturn C-8 ကဲ့သို့၎င်း၏ပထမအဆင့်တွင် F-1 အင်ဂျင်ရှစ်လုံးပါ ၀ င်မည့်ဒုံးပျံအတွက်အစီအစဉ်များရှိခဲ့ပြီးလပေါ်သို့တိုက်ရိုက်ပျံတက်ခွင့်ရခဲ့သည်။ Saturn V အတွက်အခြားအစီအစဉ်များမှာ Centaur ကိုအပေါ်ဆုံးအဆင့်အဖြစ်အသုံးပြုရန်သို့မဟုတ်သိုင်းကြိုးပါ ၀ င်အားမြှင့်များထည့်ရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဤတိုးတက်မှုများကြောင့် စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်ကို အပြင်ဘက်ဂြိုဟ်များသို့ လွှတ်နိုင်သလိုအင်္ဂါဂြိုဟ်သို့အာကာသယာဉ်မှူးများ စေလွှတ်နိုင်လိမ့်မည်။ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာခဲ့သောအခြား Saturn V နိယာမများတွင် Saturn MLV မိသားစုသည် Modified Launch Vehicles ၏စံနှုန်း Saturn V ၏ payload lift စွမ်းရည်ကိုနှစ်ဆနီးပါးမြှင့်တင်ပေးပြီး ၁၉၈၀ တွင် အင်္ဂါဂြိုဟ်သို့လျာထားသောမစ်ရှင်၌ သုံးရန်ရည်ရွယ်ထားသည်။ ၁၉၆၈ ခုနှစ်တွင်ဘိုးရင်းသည်ယာဉ်၏တတိယအဆင့်အတွက်နျူကလီးယားအပူဒုံးပျံအင်ဂျင်ပါ ၀ င်သော Saturn-V ဆင်းသက်လာသောအခြား Saturn C-5N ကိုလေ့လာခဲ့သည်။ Saturn C-5N သည် interplanetary အာကာသပျံသန်းမှုအတွက်သိသိသာသာပိုကြီးသောဝန်ကိုသယ်ဆောင်လိမ့်မည်။ Saturn V ELV များအားလုံးနှင့်အတူနျူကလီးယားအင်ဂျင်များပေါ်တွင်အလုပ်လုပ်ခြင်းသည် ၁၉၇၃ တွင်ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ Comet HLLV သည် ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၃ ခုနှစ်အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးပဏာမအရဒီဇိုင်းအဆင့်တွင်ပထမဆုံး Lunar Outpost အစီအစဉ်အတွက်ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသောကြီးမားသောလေးလံသောလွှင့်ပစ်ယာဉ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် Saturn V မှလွှတ်တင်သောယာဉ်ဖြစ်ပြီး payload စွမ်းရည်နှစ်ဆကျော်နှင့်ရှိပြီးသားနည်းပညာကိုလုံးလုံးလျားလျားမှီခိုလိမ့်မည်။ အင်ဂျင်အားလုံးသည်၎င်းတို့၏ Apollo counterparts များ၏ခေတ်မီဗားရှင်းများဖြစ်ပြီးလောင်စာကန်များဆွဲဆန့်လိမ့်မည်။ ၎င်း၏အဓိကပန်းတိုင်မှာပထမဆုံး Lunar Outpost အစီအစဉ်နှင့်အနာဂတ်လူလိုက်ပါမည့် Mars မစ်ရှင်များကိုထောက်ပံ့ရန်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကိုတတ်နိုင်သမျှဈေးသက်သက်သာသာနှင့်လည်ပတ်ရန်လွယ်ကူစေရန်ဒီဇိုင်းထုတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်အဆိုပြုကြယ်စုအစီအစဉ်၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် NASA သည် Shuttle Derived Launch ယာဉ်နှစ်စင်းဖြစ်သော Ares I နှင့် Ares V တို့ကိုတည်ဆောက်ခဲ့ပြီးအစီအစဉ်များကိုထုတ်ဖော်ပြသခဲ့သည်။ ဒုံးပျံနှစ်စင်းသည်ကွဲပြားခြားနားသောတာဝန်များအတွက်ယာဉ်တစ်စီးစီကိုအထူးပြုခြင်း၊ အမှုထမ်းလွှတ်တင်ခြင်းအတွက် Ares I နှင့်ကုန်တင်သင်္ဘောများအတွက် Ares V တို့အတွက်လုံခြုံမှုကိုတိုးမြှင့်ရန်ရည်ရွယ်သည်။ [119] စေတန်ဂြိုဟ်အားကိုးကွယ်သော Ares V ၏မူလဒီဇိုင်းသည်အမြင့် ၃၆၀ ပေ (၁၁၀ မီတာ) ရှိပြီးအချင်း ၂၈ ပေ (၈.၄ မီတာ) ရှိသောအာကာသယာဉ်များအပြင်ဘက်တင့်ကားကို အခြေခံ၍ အမာခံအဆင့်ကိုဖော်ပြခဲ့သည်။ ) ့။ ၎င်းကို RS-25 ငါးစီးနှင့်အာကာသလွန်းပျံယာဉ်အစိုင်အခဲ Rocket Boosters (SRBs) ငါးလုံးပါနှစ်ခုဖြင့်မောင်းနှင်ရန်ဖြစ်သည်။ ဒီဇိုင်းပြောင်းလဲလာသည်နှင့်အမျှ RS-25 အင်ဂျင်များကို Delta IV တွင်သုံးသောတူညီအင်ဂျင်များဖြစ်သော RS-68 အင်ဂျင် ၅ လုံးနှင့်အစားထိုးခဲ့သည်။ RS-25 မှ RS-68 သို့ပြောင်းခြင်းသည်ဈေးနှုန်းသက်သာခြင်း၊ ထုတ်လုပ်ရန်ရိုးရှင်း။ RS-25 ထက်ပိုမိုအားကောင်းသောကြောင့်ကုန်ကျစရိတ်ကိုလျှော့ချရန်ရည်ရွယ်ခဲ့သော်လည်း RS-68 ၏စွမ်းဆောင်ရည်နိမ့်ကျမှုသည်တိုးမြင့်ရန်လိုအပ်သည်။ core stage diameter သည် ၃၃ ပေ (၁၀ မီတာ)၊ Saturn V ၏ S-IC နှင့် S-II အဆင့်များကဲ့သို့တူညီသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် NASA သည် Ares V ကိုပြန်လည်ဒီဇိုင်းဆွဲကာ core stage ကိုရှည်အောင်ဆဋ္ဌမ RS-68 အင်ဂျင်ကိုထည့်လိုက်ပြီး SRBs များကို 5.5 segments တစ်ခုစီသို့တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ဤယာဉ်သည်အမြင့် ၃၈၁ ပေ (၁၁၆ မီတာ) ရှိမည်ဖြစ်ပြီးဓာတ်လှေကားမှာ Saturn V သို့မဟုတ် Soviet Energia ထက် ၈၉၀၀၀၀ ပေါင် (၄၀ MN) ခန့်ပိုထုတ်နိုင်လိမ့်မည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်ပေါင် ၄၀၀၀၀၀ (၁၈၀ တန်) ကိုကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းအတွင်းထည့်သွင်းရန် Ares V သည် Saturn V ကို payload စွမ်းရည်ထက်ကျော်လွန်လိမ့်မည်။ အထက်အဆင့်ဖြစ်သော Earth Departure Stage သည်ပိုမိုအဆင့်မြင့်သော J-2 အင်ဂျင်ဖြစ်သော J-2X ကိုအသုံးပြုလိမ့်မည်။ Ares V သည် Altair လဆင်းယာဉ်ကိုကမ္ဘာမြေပတ် ၀ န်းကျင်သို့နိမ့်ကျစေလိမ့်မည်။ Ares I တွင် Altair နှင့်တွဲထားမည်ဖြစ်သော Orion အဖွဲ့သားယာဉ်သည်လွှတ်တင်ပြီး Earth Departure Stage မှပေါင်းစပ်ထားသော stack ကိုလသို့ပို့ဆောင်လိမ့်မည်။ Constellation အစီအစဉ်ကိုဖျက်သိမ်းပြီးနောက် Ares I နှင့် Ares V တို့သည် NASA မှ Space Low Launch System (SLS) လေးလံသောဓာတ်လှေကားကိုလွှတ်တင်ခဲ့သည်။ မူလ Ares V သဘောတရားနှင့်ဆင်တူသည့် SLS ကို RS-25 အင်ဂျင်လေးလုံးနှင့်ငါးပိုင်းခွဲ SRBs နှစ်ခုတို့ဖြင့်မောင်းနှင်လိမ့်မည်။ ၎င်း၏ Block 1 ပုံစံသည်ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်ပေါင် ၂၀၉၀၀၀ (၉၅ t) ကို LEO သို့တက်လိမ့်မည်။ Block 1B သည် payload capacity ကိုမြှင့်တင်ရန် RL10 အင်ဂျင်လေးလုံးပါသော Exploration Upper Stage ကိုထည့်သွင်းလိမ့်မည်။ နောက်ဆုံးတွင် Block 2 မူကွဲသည်အဆင့်မြင့် boosters များသို့အဆင့်မြှင့်တင်ပြီး LEO payload ကိုအနည်းဆုံးပေါင် ၂၉၀,၀၀၀ (၁၃၀ တန်) သို့တိုးတက်စေလိမ့်မည်။ အဆင့်မြင့် boosters များအတွက်အဆိုပြုချက်တစ်ခုသည် Saturn V's F-1, F-1B မှဆင်းသက်လာပြီး SLS payload ကိုပေါင် ၃၃၀,၀၀၀ ပေါင် (၁၅၀ t) အထိ LEO သို့တိုးမြှင့်ပေးလိမ့်မည်။ F-1B သည်ပိုမိုကောင်းမွန်သောတိကျသောတွန်းအားရှိရန်နှင့် F-1 ထက်ပိုမိုဈေးသက်သက်သာသာ ရှိ၍ ပိုမိုလွယ်ကူသောလောင်ကျွမ်းစေသောအခန်းနှင့်အင်ဂျင်အစိတ်အပိုင်းများပါ ၀ င်သည်။ (6.9 MN) ရင့်ကျက်သော Apollo 15 F-1 အင်ဂျင်၊ Huntsville ရှိ Marshall Space Flight Center မှ NASA SLS ၏လက်ထောက်ပရောဂျက်မန်နေဂျာ Jody Singer က ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင်အာကာသယာဉ်သည်ပစ်လွှတ်မှုကုန်ကျစရိတ်ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်ဒေါ်လာသန်း ၅၀၀ ခန့်ရှိလိမ့်မည်ဟုပြောကြားခဲ့သည်။
ကုန်ကျစရိတ်
[ပြင်ဆင်ရန်]၁၉၆၄ မှ ၁၉၇၃ အထိစုစုပေါင်းဒေါ်လာ ၆.၄၁၇ ဘီလျံ (၂၀၁၉ တွင်ဒေါ်လာ ၃၅ ဘီလီယံနှင့်ညီမျှသည်) ကို Saturn V ၏သုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက်ပျံသန်းမှုအတွက်အများဆုံးထောက်ပံ့ခဲ့ပြီး ၁၉၆၆ တွင်အများဆုံးဒေါ်လာ ၁.၂ ဘီလီယံ (၂၀၁၉ တွင်ဒေါ်လာ ၇.၃၇ ဘီလီယံနှင့်ညီမျှသည်) ။ ထိုနှစ်မှာပင် NASA သည်၎င်း၏အကြီးမားဆုံးဘတ်ဂျက်ဒေါ်လာ ၄.၅ ဘီလီယံကိုလက်ခံရရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်ကအမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန် (ဂျီဒီပီ) ၀.၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် နောက်ဆုံး Apollo မစ်ရှင်သုံးခုကိုဖျက်သိမ်းခြင်းအတွက်အကြီးဆုံးအကြောင်းအရင်းနှစ်ခုမှာ Saturn V နှင့်ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲများတွင်အကြီးအကျယ်ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများဖြစ်ပြီး ၁၉၆၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၁ ခုနှစ်ကာလအတွင်း၌အမေရိကန်မှငွေများနှင့်သယံဇာတများကိုအမြဲလိုလိုတိုးပွားလာစေခဲ့သည်။ Saturn V Apollo မစ်ရှင်သည်ဒေါ်လာ ၁၈၅,၀၀၀,၀၀၀ မှဒေါ်လာ ၁၈၉,၀၀၀,၀၀၀ ကြားရှိပြီး၎င်းအားယာဉ်ထုတ်လုပ်မှုအတွက်ဒေါ်လာသန်း ၁၁၀ (၂၀၁၉ တွင်ဒေါ်လာ ၁.၀၁ ဘီလီယံမှဒေါ်လာ ၁.၀၃ ဘီလီယံနှင့်ညီမျှသည်)။
Saturn V vehicles and launches
[ပြင်ဆင်ရန်]Serial Number |
Mission | Launch Date |
Notes |
---|---|---|---|
SA-500F | Facilities integration | Used to check precise fits and operations of facilities before a flight model was ready. First stage scrapped, second stage converted to S-II-F/D, third stage whereabouts unknown. | |
SA-500D | Dynamic testing | Used to evaluate the systems' response to vibrations. On display at the U.S. Space & Rocket Center, Huntsville, Alabama [၁၁] | |
SA-501 | Apollo 4 | November 9, 1967 | First test flight (unmanned), complete success |
SA-502 | Apollo 6 | April 4, 1968 | Second test flight (unmanned), with some serious second and third stage problems occurring |
SA-503 | Apollo 8 | December 21, 1968 | First manned flight of Saturn V, first manned lunar orbit |
SA-504 | Apollo 9 | March 3, 1969 | Earth orbit LM test |
SA-505 | Apollo 10 | May 18, 1969 | Lunar orbit LM test |
SA-506 | Apollo 11 | July 16, 1969 | First manned lunar landing, at Mare Tranquillitatis |
SA-507 | Apollo 12 | November 14, 1969 | Second manned lunar landing, near site of Surveyor 3 at Mare Cognitum. Vehicle was struck twice by lightning shortly after liftoff with no serious damage. |
SA-508 | Apollo 13 | April 11, 1970 | Severe, near catastrophic pogo oscillations in second stage caused early center engine shutdown. Service Module O2 tank rupture caused mission abort en route to moon, crew saved. |
SA-509 | Apollo 14 | January 31, 1971 | Third manned lunar landing, near Fra Mauro |
SA-510 | Apollo 15 | July 26, 1971 | Fourth manned lunar landing, first Lunar Roving Vehicle, at Hadley-Apennine |
SA-511 | Apollo 16 | April 16, 1972 | Fifth manned lunar landing, at Descartes |
SA-512 | Apollo 17 | December 6, 1972 | Sixth and final manned lunar landing, at Taurus-Littrow. First and only night launch |
SA-513 | Skylab 1 | May 14, 1973 | Two-stage Skylab version (Saturn INT-21). The third stage (S IV-513) was replaced for flight by the Skylab module and is on display at Johnson Space Center.[၁၁] |
SA-514 | Unused | Designated but never used for Apollo 18 or 19. First stage (S-IC-14) on display at Johnson Space Center, second and third stage (S-II-14,S-IV-14) on display at Kennedy Space Center.[၁၁] | |
SA-515 | Unused | Designated but never used as a backup Skylab launch vehicle. The first stage is on display at Michoud Assembly Facility. The second stage (S-II-15) is on display at Johnson Space Center. The third stage was converted to a backup Skylab orbital workshop and is on display at the National Air and Space Museum.[၁၁] |
Saturn V displays
[ပြင်ဆင်ရန်]Saturn V displays
[ပြင်ဆင်ရန်]- Huntsville ရှိ US Space & Rocket Center တွင်နှစ်ယောက်
- SA-500D သည်၎င်း၏ S-IC-D, S-II-F/D နှင့် S-IVB-D တို့ဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသောအလျားလိုက် display ပေါ်တွင်ရှိသည်။ ဒါတွေအားလုံးဟာလေယာဉ်ပျံအတွက်ရည်ရွယ်တာမဟုတ်တဲ့စမ်းသပ်မှုအဆင့်တွေပါ။ ၁၉၆၉ မှ ၂၀၀၇ ခုနှစ်အတွင်းဤယာဉ်ကိုအပြင်ဘက်တွင်ပြသခဲ့ပြီးပြန်လည်သိမ်းဆည်းခဲ့ပြီးယခုအခါ Davidson အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးစင်တာ၌ပြသထားသည်။
- ဒေါင်လိုက်ပြသမှု (ပုံစံတူ) ကို ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီးဘေးချင်းကပ်လျက်နေရာတွင်တည်ရှိသည်။
- Johnson Space Center တွင် SA-514 မှပထမအဆင့်၊ SA-515 မှဒုတိယအဆင့်နှင့် SA-513 မှတတိယအဆင့် (Skylab အလုပ်ရုံမှအစားထိုးပျံသန်းရန်) ၁၉၇၇ နှင့် ၁၉၇၉ အကြားအဆင့်များနှင့်အတူ၎င်းကိုအကာအကွယ်အတွက်အဆောက်အ ဦး တစ်ခုတည်ဆောက်ပြီးသောအခါ ၂၀၀၅ ခုနှစ်ပြန်လည်မွမ်းမံချိန်အထိ၎င်းကိုပြသထားသည်။ ၎င်းသည်လွှတ်တင်ရန်ရည်ရွယ်ထားသောအဆင့်များလုံး ၀ ပါဝင်သောတစ်ခုတည်းသော display Saturn ဖြစ်သည်။
- Kennedy Space Center Visitor Complex တွင် S-IC-T (စမ်းသပ်မှုအဆင့်) နှင့် SA-514 မှဒုတိယနှင့်တတိယအဆင့်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ၎င်းကိုဆယ်စုနှစ်များစွာအပြင်ဘက်တွင်ပြသခဲ့ပြီး ၁၉၉၆ တွင် Apollo/Saturn V စင်တာရှိဒြပ်စင်များမှကာကွယ်မှုကို ၀ န်းရံခဲ့သည်။
- SA-515 မှ S-IC အဆင့်ကို Mississippi ရှိ Infinity Science Center တွင်ပြသထားသည်။
- SA-515 မှ S-IVB အဆင့်ကို Skylab အတွက်အရံအဖြစ် သုံး၍ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီးဝါရှင်တန်ဒီစီရှိအမျိုးသားလေကြောင်းနှင့်အာကာသပြတိုက်တွင်ပြသသည်။
-
U.S. Space & Rocket Center
-
Johnson Space Center
-
Kennedy Space Center
-
S-IVB stage as Skylab, National Air & Space Museum
-
U.S. Space & Rocket Center
-
Johnson Space Center
-
Kennedy Space Center
-
S-IVB stage as Skylab, National Air & Space Museum
မီဒီယာ
[ပြင်ဆင်ရန်]
မှတ်စုများ
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ Includes mass of Apollo Command/Service Modules, Apollo Lunar Module, Spacecraft/LM Adapter, Saturn V Instrument Unit, S-IVB stage, and propellant for translunar injection
- ↑ ကိုးကား အမှား - Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedserialnote
- ↑ ၃.၀ ၃.၁ Includes S-II/S-IVB interstage
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ Includes Instrument Unit
ပြင်ပလင့်ခ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]နာဆာဆိုဒ်
[ပြင်ဆင်ရန်]- Three Saturn Vs on Display Teach Lessons in Space History Archived 23 June 2019 at the Wayback Machine.
- Apollo Lunar Surface Journal Archived 31 December 2020 at the Wayback Machine.
- Declassified 1964 NASA technical memo on Saturn Rocketsတမ်းပလိတ်:Dl Note that this is a large PDF file (61 Megabytes)
- Launch complex 39 facility description from 1966 (10 Megabyte PDF file)
- Exploring the Unknown Selected Documents in the History of the U.S. Civil Space Program
အခြားဆိုဒ်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]- Apollo Saturn Reference Page
- Project Apollo Archive
- Apollo/Saturn V Development Archived 30 August 2019 at the Wayback Machine. ApolloTV.net Video
- Saturn I-IVB Stage[လင့်ခ်သေ]
- Blog about Apollo 11 mission
Simulators
[ပြင်ဆင်ရန်]- 3D Saturn V Explorer and Launch Simulation Program Archived 10 January 2016 at the Wayback Machine.
- 3D Apollo Simulator with Saturn V Simulation Program Archived 28 December 2014 at the Wayback Machine.
- Saturn V/Saturn IB simulation for Orbiter spaceflight sim
ကိုးကား
[ပြင်ဆင်ရန်]- ↑ ကိုးကား အမှား - Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedbudget
- ↑ SP-4221 The Space Shuttle Decision- Chapter 6: Economics and the Shuttle။ NASA။ 2011-01-15 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ sp4206။
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ Ground Ignition Weights။ November 8, 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
- ↑ Alternatives for Future U.S. Space-Launch Capabilities (PDF)၊ The Congress of the United States. Congressional Budget Office၊ October 2006၊ pp. X, 1, 4, 9
- ↑ Thomas P. Stafford (1991)၊ America at the Threshold – Report of the Synthesis Group on America's Space Exploration Initiative၊ p. 31
- ↑ Saturn V: Apollo 11 mission, in Orloff, Richard W (2001). Apollo By The Numbers: A Statistical Reference, "Launch Vehicle/Spacecraft Key Facts". NASA. in PDF format. Retrieved on 2008-02-19. Published by Government Reprints Press, 2001, ISBN 1-931641-00-5.
- ↑ ၈.၀ ၈.၁ Neglects first stage thrust increase with altitude
- ↑ Includes mass of Earth departure fuel
- ↑ ၁၀.၀ ၁၀.၁ Assumed identical to Saturn V value
- ↑ ၁၁.၀ ၁၁.၁ ၁၁.၂ ၁၁.၃ Three Saturn Vs on Display Teach Lessons in Space History။ NASA။ 23 June 2019 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ February 10, 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။