မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

ဂျာမေနီယမ်

ဝီကီပီးဒီးယား မှ
(ဂျာမန်နီယမ် မှ ပြန်ညွှန်းထားသည်)
ဂျာမန်နီယမ်  32Ge
Grayish lustrous block with uneven cleaved surface
A 12 gram (2×3 cm) polycrystalline block of germanium with uneven cleaved surfaces
ယေဘုယျ ဂုဏ်သတ္တိများ
အမည်၊ သင်္ကေတဂျာမန်နီယမ်, Ge
အသံထွက်/ərˈmniəm/
jər-MAY-nee-əm
အဆင်းgrayish-white
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားရှိ ဂျာမန်နီယမ်
Element 1: ဟိုက်ဒရိုဂျင် (H), Other non-metal
Element 2: ဟီလီယမ် (He), Noble gas
Element 3: လီသီယမ် (Li), Alkali metal
Element 4: ဘယ်ရီလီယမ် (Be), Alkaline earth metal
Element 5: ဘိုရွန် (B), Metalloid
Element 6: ကာဗွန် (C), Other non-metal
Element 7: နိုက်ထရိုဂျင် (N), Other non-metal
Element 8: အောက်ဆီဂျင် (O), Other non-metal
Element 9: ဖလိုရင်း (F), Halogen
Element 10: နီယွန် (Ne), Noble gas
Element 11: ဆိုဒီယမ် (Na), Alkali metal
Element 12: မဂ္ဂနီစီယမ် (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: အလူမီနီယမ် (Al), Other metal
Element 14: ဆီလီကွန် (Si), Metalloid
Element 15: ဖော့စဖောရပ် (P), Other non-metal
Element 16: ဆာလဖာ (S), Other non-metal
Element 17: ကလိုရင်း (Cl), Halogen
Element 18: အာဂွန် (Ar), Noble gas
Element 19: ပိုတက်ဆီယမ် (K), Alkali metal
Element 20: ကယ်လဆီယမ် (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: စကန္ဒီယမ် (Sc), Transition metal
Element 22: တိုင်‌တေနီယမ် (Ti), Transition metal
Element 23: ဗနေဒီယမ် (V), Transition metal
Element 24: ခရိုမီယမ် (Cr), Transition metal
Element 25: မက်ဂနိစ် (Mn), Transition metal
Element 26: သံ (သတ္တု) (Fe), Transition metal
Element 27: ကိုဘော့ (ဒြပ်စင်) (Co), Transition metal
Element 28: နီကယ် (Ni), Transition metal
Element 29: ကြေးနီ (Cu), Transition metal
Element 30: သွပ် (Zn), Transition metal
Element 31: ဂဲလီယမ် (Ga), Other metal
Element 32: ဂျာမေနီယမ် (Ge), Metalloid
Element 33: စိန်ဖြူ (As), Metalloid
Element 34: ဆီလီနီယမ် (Se), Other non-metal
Element 35: ဘရိုမင်း (Br), Halogen
Element 36: ကရစ်ပတွန် (Kr), Noble gas
Element 37: ရူဘီဒီယမ် (Rb), Alkali metal
Element 38: စထရွန်တီယမ် (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: အိတ်တြီယမ် (Y), Transition metal
Element 40: ဇာကိုနီယမ် (Zr), Transition metal
Element 41: နိုင်အိုဘီယမ် (Nb), Transition metal
Element 42: မိုလိပ်ဒီနမ် (Mo), Transition metal
Element 43: တက္ကနက်တီယမ် (Tc), Transition metal
Element 44: ရက်သီနီယမ် (Ru), Transition metal
Element 45: ရိုဒီယမ် (Rh), Transition metal
Element 46: ပယ်လေဒီယမ် (Pd), Transition metal
Element 47: ငွေ (သတ္တု) (Ag), Transition metal
Element 48: ကတ်မီယမ် (Cd), Transition metal
Element 49: အိန္ဒီယမ် (In), Other metal
Element 50: သံဖြူ (Sn), Other metal
Element 51: ခနောက်စိမ်း (Sb), Metalloid
Element 52: တယ်လူရီယမ် (Te), Metalloid
Element 53: အိုင်အိုဒင်း (I), Halogen
Element 54: ဇီနွန် (Xe), Noble gas
Element 55: ဆယ်ဆီယမ် (Cs), Alkali metal
Element 56: ဘေရီယမ် (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: လန်သနမ် (La), Lanthanoid
Element 58: ဆယ်ရီယမ် (Ce), Lanthanoid
Element 59: ပရာဆီယိုဒိုင်ယမ် (Pr), Lanthanoid
Element 60: နီယိုဒိုင်မီယမ် (Nd), Lanthanoid
Element 61: ပရိုမီသီယမ် (Pm), Lanthanoid
Element 62: ဆမ္မာရီယမ် (Sm), Lanthanoid
Element 63: ယူရိုပီယမ် (Eu), Lanthanoid
Element 64: ဂါဒိုလီနီယမ် (Gd), Lanthanoid
Element 65: တာဘီယမ် (Tb), Lanthanoid
Element 66: ဒိုင်စပရိုဆီယမ် (Dy), Lanthanoid
Element 67: ဟိုမီယမ် (Ho), Lanthanoid
Element 68: အာဘီယမ် (Er), Lanthanoid
Element 69: ကျူလီယမ် (Tm), Lanthanoid
Element 70: အိတ္တာဘီယမ် (Yb), Lanthanoid
Element 71: လူတက်သီယမ် (Lu), Lanthanoid
Element 72: ဟက်ဖ်နီယမ် (Hf), Transition metal
Element 73: တန်တလမ် (Ta), Transition metal
Element 74: တန်စတင် (W), Transition metal
Element 75: ရီနီယမ် (Re), Transition metal
Element 76: အော့စမီယမ် (Os), Transition metal
Element 77: အိုင်ရီဒီယမ် (Ir), Transition metal
Element 78: ရွှေဖြူ (Pt), Transition metal
Element 79: ရွှေ (Au), Transition metal
Element 80: ပြဒါး (Hg), Transition metal
Element 81: သယ်လီယမ် (Tl), Other metal
Element 82: ခဲ (သတ္တု) (Pb), Other metal
Element 83: ကြွပ် (Bi), Other metal
Element 84: ပိုလိုနီယမ် (Po), Metalloid
Element 85: အက်စ်တက်တိုင်း (At), Halogen
Element 86: ရေဒွန် (Rn), Noble gas
Element 87: ဖရန်စီယမ် (Fr), Alkali metal
Element 88: ရေဒီယမ် (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: အက်တီနီယမ် (Ac), Actinoid
Element 90: သိုရီယမ် (Th), Actinoid
Element 91: ပရိုတက်တီနီယမ် (Pa), Actinoid
Element 92: ယူရေနီယမ် (U), Actinoid
Element 93: နပ်ကျူနီယမ် (Np), Actinoid
Element 94: ပလူတိုနီယမ် (Pu), Actinoid
Element 95: အမေရိစီယမ် (Am), Actinoid
Element 96: ကျူရီယမ် (Cm), Actinoid
Element 97: ဘာကီလီယမ် (Bk), Actinoid
Element 98: ကာလီဖိုနီယမ် (Cf), Actinoid
Element 99: အိုင်စ်တိုင်နီယမ် (Es), Actinoid
Element 100: ဖာမီယမ် (Fm), Actinoid
Element 101: မန်ဒယ်လီဗီယမ် (Md), Actinoid
Element 102: နိုဘယ်လီယမ် (No), Actinoid
Element 103: လော်ရန်စီယမ် (Lr), Actinoid
Element 104: ရူသာဖော်ဒီယမ် (Rf), Transition metal
Element 105: ဒပ်ဘ်နီယမ် (Db), Transition metal
Element 106: ဆီဘော်ဂျီယမ် (Sg), Transition metal
Element 107: ဘိုဟ်ရီယမ် (Bh), Transition metal
Element 108: ဟက်စ်စီယမ် (Hs), Transition metal
Element 109: မိုက်ဒ်နီရီယမ် (Mt), Transition metal
Element 110: ဒမ်စတဒ်တီယမ် (Ds), Transition metal
Element 111: ရွန့်ဂန္နီယမ် (Rg), Transition metal
Element 112: ကော့ပါနီဆီယမ် (Cn), Transition metal
Element 113: နီဟိုနီယမ် (Uut)
Element 114: ဖလရိုဗီယမ် (Uuq)
Element 115: မော်စကိုဗီယမ် (Uup)
Element 116: လီဗာမိုရီယမ် (Uuh)
Element 117: တန်နဆီး (Uus)
Element 118: အိုဂန်နက်ဆွန် (Uuo)
Si

Ge

Sn
ဂယ်လီယမ်ဂျာမန်နီယမ်arsenic
အက်တမ် အမှတ်စဉ် (Z)32
အုပ်စုဘလော့group 14 (carbon group)
ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယားperiod 4
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  metalloid
စံ အက်တောမစ် အလေးချိန် (±) (Ar)72.630(8)[]
အီလက်ထရွန် ပြုပြင်မှု[Ar] 3d10 4s2 4p2
အခွံတစ်ခုလျင် အီလက်ထရွန်ပါဝင်မှု2, 8, 18, 4
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများ
ဖေ့စ်အစိုင်အခဲ
အရည်ပျော်မှတ်1211.40 K ​(938.25 °C, ​1720.85 °F)
အရည်ဆူမှတ်3106 K ​(2833 °C, ​5131 °F)
သိပ်သည်းမှု (အခန်းအပူချိန်)5.323 g/cm3
5.60 g/cm3
ဖျူးရှင်းအပူ36.94 kJ/mol
အငွေ့ပျံခြင်း အပူ334 kJ/mol
မိုလာ အပူအင်အား23.222 J/(mol·K)
ငွေ့ရည်ဖိအား
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1644 1814 2023 2287 2633 3104
အက်တောမစ် ဂုဏ်အင်များ
အောက်ဆိုဒ်ဒေးရှင်း အခြေနေ4, 3, 2, 1, 0, −1, −2, −3, −4 ​(an amphoteric oxide)
အီလက်ထရွန် ဆန့်ကျင်ဘက်ဓာတ်Pauling scale: 2.01
အိုင်ယွန်းပြုခြင်းစွမ်းအင်1st: 762 kJ/mol
2nd: 1537.5 kJ/mol
3rd: 3302.1 kJ/mol
အက်တောမစ် အချင်းဝက်empirical: 122 pm
ကိုဗေးလန့်အချင်းဝက်122 pm
ဗန်ဒါဝေါ့စ် အချင်းဝက်211 pm
Miscellanea
ပုံဆောင်ခဲ ဖွဲ့စည်းပုံface-centered diamond-cubic
Diamond cubic crystal structure for ဂျာမန်နီယမ်
အသံ၏အမြန်နှုန်း 5400 m/s (at 20 °C)
အပူ ပြန့်ကားမှု6.0 µm/(m·K)
အပူစီးကူးမှု60.2 W/(m·K)
လျှပ်စစ် ခုခံမှု1 Ω·m (at 20 °C)
Band gap0.67 eV (at 300 K)
သံလိုက်ဓာတ်diamagnetic[]
သံလိုက် ထိတွေ့နိုင်မှု (χmol)−76.84·10−6 cm3/mol[]
Young's modulus103 GPa[]
Shear modulus41 GPa[]
Bulk modulus75 GPa[]
ပိုင်ဆွန် အချိုး0.26[]
Mohs hardness6.0
CAS Number7440-56-4
သမိုင်းကြောင်း
အမည်တပ်ခြင်းရှာဖွေတွေ့ရှိမှု ဂျမနီနိုင်ငံအား ကိုယ်စားပြု၍
ကြိုတင်ဟောခြင်းဒမီသရီ အီဗန်နိုဗစ် မန်းဒယ်လိယပ် (၁၈၇၁)
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုClemens Winkler (၁၈၈၆)
အတည်ငြိမ်ဆုံး ဂျာမန်နီယမ်၏ အိုင်ဆိုတုပ်များ
iso NA သက်တမ်းဝက် DM DE (MeV) DP
68Ge syn 270.8 d ε 68Ga
70Ge 20.52% is stable with 38 neutrons
71Ge syn 11.26 d ε 71Ga
72Ge 27.45% is stable with 40 neutrons
73Ge 7.76% is stable with 41 neutrons
74Ge 36.52% is stable with 42 neutrons
76Ge 7.75% 1.78×1021 y ββ 2.039 76Se
ဝီကီဒေတာတွင် | | ကိုးကား

ဂျာမေနီယမ် သည် အက်တမ်နံပါတ် ၃၂၊ သင်္ကေတ Ge ရှိသော ဒြပ်စင်ဖြစ်ပြီး ကာဗွန်အုပ်စုတွင် ပါဝင်သည်။ ဓာတုသဘောအားဖြင့် ဆီလီကွန်အုပ်စုနှင့် ဆင်တူသည်။ သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ်သည် ဆီလီကွန်ကဲ့သို့သော တစ်ပိုင်းလျပ်ကူးဖြစ်သည်။ သဘာဝအားဖြင့် ဂျာမေနီယမ်သည် အောက်ဆီဂျင်နှင့် ဓာတ်ပြုသည်။ သိပ်သည်းဆ မြင့်မားသောနေရာတွင် တွေ့ရှိရသောကြောင့် ဂျာမေနီယမ်အား နောက်ကျပြီးမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ် Germanium သည် ကြွပ်ဆတ်သော အဖြူရောင်သမ်းနေသည့် metalloid ဖြစ်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံမှာ စိန်နှင့် တူနေပြီး ရုပ်ဂုဏ်သတ္တိ၊ ဓာတ်ဂုဏ်သတ္တိတို့တွင် ဆီလီကွန်နှင့် တူနေပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် လေထုထဲနှင့် ရေထဲတွင် မည်သူနှင့်မျှ ဓာတ်မပြုပဲ တည်မြဲသောပုံစံနှင့် နေနိုင်ပြီး နိုက်ထရစ်အက်ဆစ် မှလွဲပြီးမည်သည့် အက်ဆစ်တွင်မှ ဂျာမေနီယမ်အပေါ် သက်ရောက်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။

အသုံးပြုခြင်း

[ပြင်ဆင်ရန်]

ဂျာမေနီယမ်သည် အရေးကြီးသော တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းဖြစ်ပြီး ထရန်စစ်စတာ (Tarnsistor) နှင့် ဆားကစ်ပြားများတွင် အဓိကအသုံးပြုပါသည်။ ထရန်စစ်စတာများ ဆားကစ်ပြားများတွင် ဂျာမေနီယမ်ကို အဓိကထားပြီး အာဆဲနစ်၊ ဂယ်လီယမ် နှင့် အခြားသတ္တုများကို အနည်းငယ်စီ ရောစပ်ပြီး ပြုလုပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဂျာမေနီယမ်ကို အခြားသော ဒြပ်ပေါင်းများ ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ဂျာမေနီယမ် အောက်ဆိုဒ်ကို အလင်းယိုင်ညွန်းကိန်း တိုးမြင့်စေရန် ဖန်ထဲသို့ ပေါင်းထည့်ပါသည်။ သန့်စင်သော ဂျာမေနီယမ်ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ရေဒီယိုသတ္တုကြွခြင်း (Radiation) စမ်းသပ်ကိရိယာများသည် တိကျစွာ စမ်းသပ်နိုင်သောကြောင့် ၎င်းကိုရိယာများကို လေဆိပ်လုံခြုံရေးတွင် အထူးအသုံးပြုကြသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် သံဖြူနှင့် ခဲ တို့လောက်ပင် သဘာဝတွင် ပေါများခြင်းမရှိပါ။ ဂျာမေနီယမ်ကို သဘာဝတွင်းထွက် အနေဖြင့် အနည်းငယ်မျှသာ ထုတ်နိုင်သည့်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏနည်းနေခြင်း ဖြစ်သည်။ ဂျာမေနီယမ် အရိုင်းတုံးများသည် အလွန်ကိုရှားပါးပါသည်။ copper-iron-germanium sulfide (germanite) သည် ရှားပါးသောဂျာမေနီယမ် အရိုင်းတုံး ဖြစ်ပြီး ရှာပါးစွာ တူးဖော်ရရှိသည်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

[ပြင်ဆင်ရန်]

ဂျာမေနီယမ်ကို နေ့စဉ်တစ်မီလီဂရမ် စားသုံးသင့်ပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်ကို သိပ္ပံနည်းကျ သက်သေပြနိုင်မှု မရှိသေးသော်လည်း လူ့ကျန်းမားရေးကို ကောင်းကျိုး ဖြစ်ထွန်းစေနိုင်သည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် လူ့ခန္ဓာကိုယ် အတွက် အောက်ဆီဂျင် ရယူရာတွင်လည်း များစွာအထောက်အကူပေးနိုင်ပြီး လူ့ကျန်းမာရေး ကိုလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်စေသည်။ နောက်ပြီးဆိုးကျိုးဖြစ်စေသော free radicals များကိုလည်း ချေဖျက်ပေးပါသည်။ ဂျာမေနီယမ်သည် သုံးစွဲသူကို ဓာတ်ရောင်ခြည်သင့်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးပါသည်။ Germaniumhydride နှင့် germaniumtetrahydride တို့သည် မီးလောက်လွယ်ပါသည်။ လေနှင့်တွေ့လျှင် ပေါက်ကွဲ စေနိုင်သည်။ ရှူရှိုက်မိပါက ဗိုက်နာခြင်း၊ ချောင်ဆိုးခြင်း၊ အရေပြားနာကျင်ယားယံခြင်း၊ မျက်စိအောင့်ခြင်း တို့ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သို့သက်ရောက်မှုများ

[ပြင်ဆင်ရန်]

လေထုထက် ပိုမိုလေးလံသောကြောင့် မြေပြင်တွင် ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေပါသည်။[]

ကိုးကား

[ပြင်ဆင်ရန်]
  1. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  3. Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4
  4. ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ ၄.၃ "Properties of Germanium"၊ Ioffe Institute]။ 
  5. ဒြပ်စင်အလှည့်ကျဇယား ဘာသာပြန်ဆိုမှု ပရောဂျက်တွင် ပါဝင်သူ ကိုတင်ကျော်ဦး ဘာသာပြန်ဆိုသည်။