ကြေးဝါခေတ်ဦး
 |
ကြေးဝါခေတ်ဦး (Early Bronze Age) ဆိုသည်မှာ ကြေးဝါခေတ်၏ ပထမဆုံး အပိုင်းကို သတ်မှတ်ပြီး ကြေးဝါကို စတင်အသုံးပြုခဲ့သည့် ကာလ ဖြစ်သည်။ ဤကာလတွင် လူသားများသည် ကြေးနီနှင့် သံဖြူကို ရောစပ်၍ ကြေးဝါကို မည်သို့ ထုတ်လုပ်ရမည်ကို တဖြည်းဖြည်း လေ့လာသင်ယူခဲ့ကြသည်။[၁]
ကြေးဝါခေတ်ဦး၏ အချိန်ကာလသည် ဒေသတစ်ခုနှင့်တစ်ခု မတူညီသော်လည်း ယေဘုယျအားဖြင့် လွန်ခဲ့သော ခန့်မှန်းခြေ ဘီစီ ၃၃၀၀ မှ ဘီစီ ၂၁၀၀ ခန့်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။
ကြေးဝါခေတ်ဦးကာလတွင် အရေးပါသော တိုးတက်မှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။
- ကြေးဝါ ထုတ်လုပ်မှု စတင်ခြင်း: လူသားများသည် ကြေးနီထက် ပိုမို ခိုင်ခံ့သော ကြေးဝါကို စတင်အသုံးပြုလာနိုင်ခဲ့ရာ ကိရိယာများနှင့် လက်နက်များ၏ အရည်အသွေးကို တိုးတက်စေခဲ့သည်။
- မြို့ပြများ စတင် ထွန်းကားလာခြင်း: အထူးသဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ (Mesopotamia) ၌ မြို့ပြနိုင်ငံများ စတင် ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆူးမား (Sumer) ယဉ်ကျေးမှုသည် ဤအချိန်တွင် ထွန်းကားခဲ့သည်။
- ကုန်သွယ်ရေး ဖွံ့ဖြိုးလာခြင်း: ကြေးနီနှင့် သံဖြူ ရရှိသည့် ဒေသများအကြား ကုန်သွယ်မှု ကွန်ရက်များ စတင် ပေါ်ပေါက်လာပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းများ အချင်းချင်း ဆက်ဆံမှုများ ပိုမို များပြားလာခဲ့သည်။
- အရေးအသား စနစ် ပိုမို ဖွံ့ဖြိုးလာခြင်း: အရေးအသားစနစ်သည် အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများတွင် အရေးပါသော ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကျူနီဖောင်း (cuneiform) စာရေးနည်းသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယား၌ ဤအချိန်တွင် စတင်ခဲ့သည်။
- လူမှုအဆင့်အတန်းများ စတင်ပေါ်ပေါက်ခြင်း: မြို့ပြများ ကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ လူမှုအဆင့်အတန်းများလည်း တဖြည်းဖြည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်သူများ၊ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် အထူးပြုလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများသည် သာမန်လူများထက် ပိုမို အခွင့်အရေး ရရှိလာသည်။
ထို့ကြောင့် ကြေးဝါခေတ်ဦးသည် လူသားတို့ သမိုင်းတွင် အရေးပါသော အကူးအပြောင်း ကာလတစ်ခုဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်း ကြေးဝါခေတ်၏ တိုးတက်မှုများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ကို ချပေးခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။