ကာဒီနယ်ရဟန်းအမတ်အဖွဲ့
ကာဒီနယ်ရဟန်းအမတ်အဖွဲ့ (လက်တင်: Collegium Cardinalium) ကို မြင့်မြတ်သော ကာဒီနယ်အဖွဲ့ (Sacred College of Cardinals) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြပြီး ကက်သလစ် အသင်းတော်၏ ကာဒီနယ်အားလုံး ပါဝင်သော အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ ကာဒီနယ် စုစုပေါင်း ၂၅၂ ပါးရှိပြီး၊ ၎င်းတို့အနက် ၁၃၅ ပါးမှာ ပုပ်ရဟန်းမင်းအသစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ရန်အတွက် ကျင်းပသည့် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲတွင် မဲပေးရန် အရည်အချင်းပြည့်မီသည်။
ပုပ်ရဟန်းမင်းက ခန့်အပ်သော ကာဒီနယ်များသည် တစ်သက်တာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ကြသည်။ သို့သော် ပုပ်ရဟန်းမင်း ရာထူး လစ်လပ်မဖြစ်မီ အသက် ၈၀ ပြည့်ပါက ကွန်ကလေ့ဗ်တွင် ပါဝင်မဲပေးရန် အရည်အချင်း မပြည့်မီတော့ပေ။
အစောပိုင်း အလယ်ခေတ်ကာလတွင် ကာဒီနယ်အဖွဲ့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းများ၊ ပုပ်ရဟန်းမင်းက အတည်ပြုထားသော ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ကောင်စီများ (ecumenical councils) နှင့် ကာဒီနယ်အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က ၎င်း၏ အရေအတွက်ကို ကန့်သတ်ထားခဲ့သည်။
၁၀၉၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၆ ခုနှစ်အထိ ကာဒီနယ် စုစုပေါင်း ၂,၉၀၀ ခန့် ရှိခဲ့ပြီး ယင်းအနက် တစ်ဝက်နီးပါးကို ၁၆၅၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှ ခန့်အပ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဤအရေအတွက်တွင် ၁၂ ရာစုနှစ်မှ မှတ်တမ်းမရှိသော ကာဒီနယ်များနှင့် အနောက်တိုင်း ဘာသာရေးဂိုဏ်းကွဲကာလ (Western Schism) အတွင်း ယခုအခါ ပုပ်ရဟန်းမင်း အတုများ (antipopes) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသူများက ခန့်အပ်ခဲ့သော ပုပ်ရဟန်းမင်းအတု ခန့်အပ်သည့် ကာဒီနယ်များ (pseudocardinals) တို့ကို ထည့်သွင်းမထားပေ။ အခြားသော မသေချာ မရေရာမှု အချို့လည်း ရှိနိုင်သည်။
အဖွဲ့၏ အရွယ်အစား
[ပြင်ဆင်ရန်]အစောပိုင်း အလယ်ခေတ်ကာလတွင် ကာဒီနယ်အဖွဲ့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း သမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းများ၊ ပုပ်ရဟန်းမင်းက အတည်ပြုထားသော ဂိုဏ်းပေါင်းစုံ ကောင်စီများ (ecumenical councils) နှင့် ကာဒီနယ်အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က အဖွဲ့၏ အရေအတွက်ကို ကန့်သတ်ထားခဲ့သည်။ ၁၃၅၂ ခုနှစ် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲ၏ ကွန်ကလေ့ဗ် ကက်ပီတူလေးရှင်း (conclave capitulation) က အဖွဲ့၏ အရေအတွက်ကို ၂၀ တွင် ကန့်သတ်ထားရန် အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပြီး ကာဒီနယ်အသစ်များအား အစုအဖွဲ့၏ အရေအတွက် ၁၆ အထိ မကျဆင်းမချင်း မဖန်တီးရန် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၃၅၃ ခုနှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး Innocent VI က ထိုကန့်သတ်ချက်အား မမှန်ကန်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။
၁၄ ရာစုနှစ်ကုန်တွင် အီတလီ ကာဒီနယ် တစ်ပါးတည်းသာ ရှိခြင်း အလေ့အထ ရပ်တန့်သွားခဲ့သည်။ ၁၄ ရာစုနှင့် ၁၇ ရာစုကြားတွင် ကာဒီနယ်များနှင့် အုပ်ချုပ်သော ပုပ်ရဟန်းမင်းများအကြား အမတ်အဖွဲ့၏ အရွယ်အစားနှင့် ပတ်သက်၍ ရုန်းကန်မှုများစွာ ရှိခဲ့သည်။ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးအချို့သည် မဟာမိတ်များကို အာမခံရန်အတွက် ကာဒီနယ်အရေအတွက်ကို တိုးမြှင့်ခဲ့သော်လည်း ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး Benedict XII သည် ထိုသို့ပြုလုပ်ရန် မကြာခဏ ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး ၁၃၃၈ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ်သာ ကာဒီနယ်အသစ် ခြောက်ပါးကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ၁၉ ရာစုနှင့် ၂၀ ရာစုနှစ်များတွင် ကာဒီနယ်အဖွဲ့သည် နိုင်ငံတကာမှ ရဟန်းအမတ် ပါဝင်လာသော အစုအဖွဲ့တစ်ခု ဖြစ်လာသည်။
မဲပေးနိုင်သော ကာဒီနယ် အများဆုံး အရေအတွက်
[ပြင်ဆင်ရန်]ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး စတုတ္ထ ပေါလ် (Pope Paul VI) သည် ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှစ၍ အသက် ၈၀ နှစ်အောက် ကာဒီနယ်များကိုသာ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲတွင် မဲပေးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သောအခါ ကောလိပ်၏ စုစုပေါင်း အရွယ်အစားသည် အရေးပါမှု နည်းသွားသည်။ ၁၉၇၅ ခုနှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ပေါလ် VI သည် အသက် ၈၀ နှစ်အောက် မဲပေးနိုင်သော ကာဒီနယ်အရေအတွက်ကို အများဆုံး ၁၂၀ ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် ၎င်း၏ နောက်ထပ် ခန့်အပ်မှုဖြင့် မဲပေးနိုင်သော ကာဒီနယ် အရေအတွက်ကို ၁၂၀ အပြည့် ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။
လုပ်ဆောင်ချက်များ
[ပြင်ဆင်ရန်]ကာဒီနယ်အဖွဲ့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များမှာ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးက အသင်းတော် ကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ပုံမှန် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန် ဆင့်ခေါ်သောအခါ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးအား ကူညီအကြံဉာဏ်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။ (ဤဝေါဟာရသည် ရောမဧကရာဇ်၏ အကြံပေးကောင်စီမှ ဆင်းသက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။) ၎င်းသည် ဥပမာအားဖြင့် သူတော်စင်အဖြစ် ကြေညာသည့် လုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း အမျိုးမျိုးသော အခမ်းအနားများတွင် တက်ရောက်ခြင်း စသည်ဖြင့် ဘာသာရေးထုံးတမ်းစဉ်လာအရ ဆောင်ရွက်ရသည့် ကိစ္စရပ်များလည်း ပါဝင်သည်။
ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ကွယ်လွန်ခြင်း သို့မဟုတ် နုတ်ထွက်ခြင်းအပေါ်တွင် ဆက်ခံမည့် ပုပ်ရဟန်းမင်းအား ရွေးချယ်ရန်အတွက် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲအဖြစ် ခေါ်ယူ ကျင်းပသည်။ ထိုသို့ ကျင်းပရာတွင် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်၌ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ပေါလ် VI က ပထမဆုံးအကြိမ် သတ်မှတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း အသက် ၈၀ နှစ်အောက် ကာဒီနယ်များသာ ပါဝင်ခွင့် ရှိသည်။
ပုပ်ရဟန်းမင်း ရာထူး လစ်လပ်နေသည့် ကာလမှအပ ကာဒီနယ်အဖွဲ့တွင် အုပ်ချုပ်ခွင့်အာဏာ မရှိပေ။ ၁၉၉၆ ခုနှစ် Apostolic Constitution Universi Dominici gregis နှင့် ဗာတီကန်စီးတီးပြည်နယ်၏ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ Apostolic Constitution တွင် ဖော်ပြထားသော လက်ရှိဥပဒေများအရ ၎င်း၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာများသည် အလွန်အကန့်အသတ် ရှိသည်။
အရာရှိများ
[ပြင်ဆင်ရန်]ကက်သလစ် အသင်းတော်တွင် ကာဒီနယ်အဖွဲ့၏ ဌာနမှူး (Dean of the College) နှင့် ကာဒီနယ် ဒု-ဌာနမှူး (Vice-Dean) တို့သည် ကောလိပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌများ ဖြစ်ကြသည်။ နှစ်ဦးစလုံးကို ကာဒီနယ် ဘိရှော့ပ်များ (ဆင်ခြေဖုံးရပ်ကွက်များ ကိုင်ဆောင်ထားသူများ အပါအဝင် အမြင့်ဆုံးအမိန့်တော်ရ ကာဒီနယ်များ) က ရွေးကောက်တင်မြှောက်ကြသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး၏ အတည်ပြုချက် လိုအပ်သည်။ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ တာဝန်များကို ဦးစီးဦးဆောင် လွှဲအပ်ခြင်းမှလွဲ၍ ၎င်းတို့တွင် ကာဒီနယ်များအပေါ် အခွင့်အာဏာ မရှိဘဲ primus inter pares (တန်းတူများအနက် ပထမ) အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။
ရောမ ကျူရီးယား (Roman Curia) ၏ အတွင်းရေးမှူး၊ မြင့်မြတ်သော ရောမအသင်းတော်၏ ကမာလင်ဂို (Camerlengo of the Holy Roman Church)၊ ရောမ၏ ဗီကာဂျင်နရယ် (Vicar General of Rome) နှင့် ဗင်းနစ် (Venice) နှင့် လစ်စဘွန်း (Lisbon) တို့၏ ဘိုးဘေးဂိုဏ်းချုပ် (Patriarchs) များသည် အများအားဖြင့် ကာဒီနယ်များ ဖြစ်ကြပြီး ယာယီခြွင်းချက် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။ ဗာတီကန်စီးတီးပြည်နယ်၏ အခြေခံဥပဒေအရ ပြည်နယ်၏ ဥပဒေပြုအဖွဲ့ဖြစ်သော ဗာတီကန်စီးတီးပြည်နယ်အတွက် Pontifical Commission တွင် ခန့်အပ်ခံရသူများသည် ကာဒီနယ်များ ဖြစ်ရမည်ဟု လိုအပ်ချက်ရှိသည်။ [၈]
ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ပေါလ် VI ၏ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ် motu proprio Ingravescentem aetatem ၏ ပြဋ္ဌာန်းချက်များအရ ဘုရားကျောင်း ရာထူး မလစ်လပ်မီ အသက် ၈၀ ပြည့်သော ကာဒီနယ်များသည် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ရွေးကောက်ပွဲများတွင် မဲမပေးခဲ့ကြပေ။ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ဂျွန်ပေါလ် ၂ ၏ ၁၉၉၆ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ Apostolic Constitution Universi Dominici gregis က အဆိုပါ စည်းမျဉ်းကို အနည်းငယ် ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ရာထူး လစ်လပ်သည့်နေ့ မတိုင်မီ အသက် ၈၀ ပြည့်သွားသော ကာဒီနယ်များသည် မဲပေးရန် အရည်အချင်း မပြည့်မီကြောင်း ပိုမို ရှင်းလင်း သတ်မှတ်ခဲ့သည်။