အင်ဂိုလာနိုင်ငံ

ဝီကီပီးဒီးယား မှ

ကိုဩဒိနိတ်: 12°30′S 18°30′E / 12.500°S 18.500°E / -12.500; 18.500

အင်ဂိုလာသမ္မတနိုင်ငံ
República de Angola  (ပေါ်တူဂီ)
ဆောင်ပုဒ်: 
နိုင်ငံတော် သီချင်း: Angola Avante!  (ပေါ်တူဂီ)
Forward Angola!
မြို့တော်
နှင့် အကြီးဆုံးမြို့
လုအန်ဒါမြို့
8°50′S 13°20′E / 8.833°S 13.333°E / -8.833; 13.333
ရုံးသုံး ဘာသာစကားများပေါ်တူဂီ
အမျိုးသား ဘာသာစကားများ
  • Chokwe language
  • Kongo language
  • Kimbundu
  • Umbundu
လူမျိုးစု (2000)
ကိုးကွယ်မှု
Demonym
အစိုးရပြည်ထောင်စု တပါတီ သမ္မတ ဖွဲ့စည်းပုံသမ္မတနိုင်ငံ
ယောဟန် လော်ရိန်ဆို
ဘော်နီတို ဒီ ဆိုဆာ
ဥပဒေပြုလွှတ်တော်အမျိုးသားလွှတ်တော်
တည်ထောင်ခြင်း
၁၉၇၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်
၁၉၇၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၂ ရက်
၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်
ဧရိယာ
• စုစုပေါင်း
၁,၂၄၆,၇၀၀ km2 (၄၈၁,၄၀၀ sq mi) (အဆင့်: ၂၂)
• ရေထု (%)
မပြောပလောက်
လူဦးရေ
• ၂၀၂၀ ခန့်မှန်း
၃၁,၁၂၇,၆၇၄[၁] (အဆင့် - ၄၆)
• ၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း
၂၅,၇၈၉,၀၂၄[၂]
• သိပ်သည်းမှု
၂၄.၉၇/km2 (၆၄.၇/sq mi) (အဆင့် - ၁၅၇)
GDP (PPP)၂၀၁၉ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း
$၂၁၃.၀၃၄ billion[၃] (အဆင့် - ၆၄)
• Per capita
$၆,၈၇၈[၃] (အဆင့် - ၁၀၇)
GDP (nominal)၂၀၁၉ ခန့်မှန်း
• စုစုပေါင်း
$၆၄.၄၈၀ ဘီလီယံ[၃] (အဆင့် - ၆၁)
• Per capita
$၂,၀၈၀[၃] (အဆင့် - ၉၁)
Gini (၂၀၁၈)၅၁.၃[၄]
မြင့်
HDI (၂၀၁၉)Increase ၀.၅၈၁[၅]
အလယ် · ၁၄၈
ငွေကြေးကွန်ဇာ (AOA)
အချိန်ဇုန်WAT (UTC+1)
ရက်စွဲပုံစံdd/mm/yyyy
ယာဉ်ကြောစနစ်right
တယ်လီဖုန်းကုဒ်+244
Internet TLD.ao

အင်ဂိုလာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အမည်မှာ အင်ဂိုလာသမ္မတနိုင်ငံ ဟု ဖြစ်သည်။ အာဖရိက တောင်-အလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်။ တောင်ဘက်တွင် နမီးဘီးယားနိုင်ငံ၊ မြောက်ဘက်တွင် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ၊ အရှေ့ဘက်တွင် ဇမ်ဘီယာနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ တို့နှင့် နယ်ချင်းထိစပ်နေသည်။ မြို့တော်မှာ လွမ်ဒါ (Luanda) ဖြစ်သည်။ ကဗင်ဒါလူမျိုးစုပြည်နယ်သည် အင်ဂိုလာနှင့် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံကြားတွင် တည်ရှိသည်။ အင်ဂိုလာသည် ၁၆ရာစုမှစ၍ ၁၉၇၅အထိ ပေါ်တူဂီကိုလိုနီ ဖြစ်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ၁၉၇၅မှ ၂၀၀၂ အထိ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အာဖရိကတိုက်တွင် ရေနံနှင့် စိန် ဒုတိယအထွက်ဆုံး တိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ လူ့မျှော်မှန်းသက်တမ်းနိမ့်ပြီး မွေးစကလေးအသက်ရှင်နှုန်းနိမ့်သည်။[၆] ၂၀၀၆ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ကဗင်ဒါပြည်လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (Front for the Liberation of the Enclave of Cabinda|FLEC) နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် ချူပ်ဆိုခဲ့သည်။ ကဗင်ဒါခွဲထွက်ရေးပျောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် ယနေ့ထိတိုင် မြောက်ပိုင်းတွင် လှုပ်ရှားနေဆဲဖြစ်သည်။ [၇] အင်ဂိုလာနိုင်ငံ၏ ရေနံထွက်ရှိမှု စုစုပေါင်း၏ ၆၅% မှာ ယင်း ကဗင်ဒါဒေသမှ ဖြစ်သည်။

ဝေါဟာရရင်းမြစ်[ပြင်ဆင်ရန်]

ပထဝီဝင်အနေအထား[ပြင်ဆင်ရန်]

ရာသီဥတု[ပြင်ဆင်ရန်]

သမိုင်းကြောင်း[ပြင်ဆင်ရန်]

ပြည်နယ်များ[ပြင်ဆင်ရန်]

အစိုးရအဖွဲ့[ပြင်ဆင်ရန်]

နိုင်ငံရေး[ပြင်ဆင်ရန်]

နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး[ပြင်ဆင်ရန်]

စစ်တပ်[ပြင်ဆင်ရန်]

စီးပွားရေး[ပြင်ဆင်ရန်]

ကျန်းမာရေး[ပြင်ဆင်ရန်]

ပညာရေး[ပြင်ဆင်ရန်]

လူဦးရေနှင့်လူမျိုးများ[ပြင်ဆင်ရန်]

ယဉ်ကျေးမှု[ပြင်ဆင်ရန်]

ကိုးကား[ပြင်ဆင်ရန်]

  1. "Início". www.ine.gov.ao. Archived from the original on 2020-03-19. Retrieved 2020-04-18.
  2. Resultados Definitivos do Recenseamento Geral da População e da Habitação de Angola 2014 [Final Results of the General Census of Population and Housing of Angola 2014] (PDF) (ပေါ်တူဂီဘာသာစကားဖြင့်)၊ Instituto Nacional de Estatística၊ March 2016၊ 6 May 2016 တွင် မူရင်း (PDF) အား မော်ကွန်းတင်ပြီး
  3. ၃.၀ ၃.၁ ၃.၂ ၃.၃ Report for Selected Countries and Subjects: Angolaအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့
  4. GINI index (World Bank estimate) - Angolaကမ္ဘာ့ဘဏ်။ ဇွန် ၁၇၊ ၂၀၂၁ တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  5. Human Development Report 2020ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးမှု အစီအစဉ် (December 15, 2020)။ ဇွန် ၁၇၊ ၂၀၂၁ တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
  6. (အင်္ဂလိပ်) Life expectancy at birth Archived 5 December 2010 at the Wayback Machine., www.cia.gov (2009)
  7. (ပေါ်တူဂီ) Angola mantém presença militar reforçada em Cabinda, UOL.com.br (4 June 2008)